فصلنامه مطالعات فرهنگ

مقاله پژوهشی

ابعاد ارتباطی مناسک در جهان معاصر: فراگرد ارتباطی در راهپیمایی اربعین

سید محمد طباطبائی؛ محمد رضا رسولی؛ سید وحید عقیلی؛ نسیم مجیدی قهرودی

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 7-32

https://doi.org/10.22083/jccs.2022.338284.3588

چکیده

مناسک راهپیمایی اربعین یکی از بزرگترین گردهمایی‌های مذهبی جهان است که سالانه میلیون‌ها نفر با ملیت های مختلف و از گروه‌های اجتماعی متفاوت در آن مشارکت دارند. این راهپیمایی از نظر جریان ارتباطی، رسانه‌ای و آیینی برای پژوهشگران حوزه دین و ارتباطات حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی ابعاد ارتباطی راهپیمایی اربعین بوده ... بیشتر مناسک راهپیمایی اربعین یکی از بزرگترین گردهمایی‌های مذهبی جهان است که سالانه میلیون‌ها نفر با ملیت های مختلف و از گروه‌های اجتماعی متفاوت در آن مشارکت دارند. این راهپیمایی از نظر جریان ارتباطی، رسانه‌ای و آیینی برای پژوهشگران حوزه دین و ارتباطات حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی ابعاد ارتباطی راهپیمایی اربعین بوده و تلاش شده با بهره‌مندی از روش کیفی، نظریه مبنایی و انجام مصاحبه عمیق با متخصصان، طی فرآیندهای مختلف کدگذاری با نرم افزار مکس‌کیودا، مولفه‌های حوزه پژوهش استخراج شود. یافته‌های پژوهش نشان داد؛ ارتباطات در راهپیمایی دارای " ابعاد درونی و بیرونی" می‌باشد. "ارتباطات سنتی" که بیشتر به صورت میان فردی و بر اساس عقاید شکل گرفته وجه غالب ارتباطات در این راهپیمایی است. بعد بیرونی ارتباطات، دارای جنبه‌های متعدد "ارتباطات جمعی" است که خود به دو دسته از "ارتباطات رسمی" و "ارتباطات غیررسمی" تقسیم می‌شود. در ارتباطات رسمی، مانند گزارش های خبری رادیو، تلویزیون و مطبوعات از ابعاد مختلف راهپیمایی، معمولا تلاش شده بعد دینی و همبستگی مردمی‌ راهپیمایی برجسته و تبلیغ شود. فضای راهپیمایی اربعین مملو از گفتگوهاست. "ارتباط کلامی" موجود فراتر از یک ارتباط ساده و ارتباطات در راهپیمایی اربعین دارای لایه‌ها و دوره‌های متعدد است. در این راستا مدل ارتباطی راهپیمایی اربعین مدل مراوده ای-تعاملی شناخته شده است.

مقاله پژوهشی

هویت های دوگانه در فضای مجازی- واقعی نوجوانان (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه استان اردبیل)

بهجت شهابی عنبران؛ علی جعفری؛ شهناز هاشمی؛ محمد سلطانی فر

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 33-59

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.331813.3560

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی هویت‌های دوگانه در فضای مجازی-واقعی نوجوانان بود که به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری مشتمل بر کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوره دوم استان اردبیل که از بین آنها 380 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر چارچوب نظری ... بیشتر

مقاله پژوهشی

شناسایی پیشران‌های مؤثر بر آینده شبکه‌های اجتماعی مجازی در مواجهه با رسانه‌های جمعی

هژیر فتحی؛ فائزه تقی پور؛ نفیسه واعظ

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 61-96

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.333233.3568

چکیده

این پژوهش به دنبال شناسایی پیشران‌های مؤثر بر آینده شبکه‌های اجتماعی مجازی در مواجهه با رسانه‌های جمعی ایران در افق سال ۱۴۰۴ است. روش پژوهش از نوع آمیخته کمی و کیفی است که با استفاده از روش آینده‌پژوهی انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی و اکتشافی با رویکرد شناسایی عدم قطعیت‌ها است که در این راستا با ۲۰ نفر از صاحب‌نظران و متخصصان ... بیشتر این پژوهش به دنبال شناسایی پیشران‌های مؤثر بر آینده شبکه‌های اجتماعی مجازی در مواجهه با رسانه‌های جمعی ایران در افق سال ۱۴۰۴ است. روش پژوهش از نوع آمیخته کمی و کیفی است که با استفاده از روش آینده‌پژوهی انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی و اکتشافی با رویکرد شناسایی عدم قطعیت‌ها است که در این راستا با ۲۰ نفر از صاحب‌نظران و متخصصان حوزه رسانه، ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی برخط که با روش گلوله برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته صورت گرفت. در پژوهش حاضر برای شناسایی پیشران‌ها از روش تشکیل پانل دلفی با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد و برای کشف عوامل کلیدی نهایی مؤثر بر آینده شبکه‌های اجتماعی مجازی از روش مدل‌سازی تفسیری ـ ساختاری (ISM) بهره برده شد. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش مدل‌سازی تفسیری ساختاری، شامل پرسشنامه محقق ساخته حاوی جدول ماتریس تاثیرات متقابل است و داده‌های آن نیز توسط نرم افزار «میک مک» تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد ۲۷ پیشران بر آیند شبکه‌های اجتماعی مجازی تأثیر دارند که در چهار عامل کلی اجتماعی ـ فرهنگی، حقوقی ـ سیاسی، اقتصادی و فناوری قابل طبقه‌بندی است. طبق یافته‌های پژوهش، فناورپایه شدن امور، بومیان دیجیتال، مالکیت رسانه‌ای و قدرت رسانه‌های سنتی بزرگ مقیاس، چهار عامل کلیدی نهایی موثر بر آینده شبکه‌های اجتماعی مجازی در مواجهه با رسانه‌های جمعی ایران در افق ۱۴۰۴ هستند.

مقاله پژوهشی

شناسایی راهکارهای دورکاری و قرنطینه خانگی از دیدگاه زنان عضو هیأت علمی در ایام کرونا با رویکرد پدیدارشناسی

بهاره نصیری

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 97-130

https://doi.org/10.22083/jccs.2022.339278.3591

چکیده

بحث در مورد دورکاری و قرنطینه خانگی زنان عضو هیأت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در ایام کرونا و مطالعۀ تجارب زیستۀ آن‌ها می‌تواند نقش مؤثری در شناخت و توسعۀ ادبیات اشتغال زنان ایفا نماید. این پژوهش پدیدارشناسانه، تجارب زیستۀ 30 نفر از زنان عضو هیأت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مشارکت‌کننده، با هدف کشف و توصیف دورکاری و قرنطینۀ ... بیشتر بحث در مورد دورکاری و قرنطینه خانگی زنان عضو هیأت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در ایام کرونا و مطالعۀ تجارب زیستۀ آن‌ها می‌تواند نقش مؤثری در شناخت و توسعۀ ادبیات اشتغال زنان ایفا نماید. این پژوهش پدیدارشناسانه، تجارب زیستۀ 30 نفر از زنان عضو هیأت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مشارکت‌کننده، با هدف کشف و توصیف دورکاری و قرنطینۀ خانگی در ایام کرونا را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش برای گردآوری داده‌ها، از مصاحبه نیمه ساختارمند و با روش نمونه‌گیری هدفمند بهره برده است. بر اساس روش پدیدارشناسی فرایند تحلیل در سه سطح کلان انجام شد. در سطح سوم تحلیل، حاصل یکسان‌سازی افق‌های فکری: تعداد 5 افق مربوط به دورکاری، 9 افق مربوط به قرنطینۀ خانگی و 9 افق مربوط به استراتژی‌ها و راهکارها بود. در سطح دوم، توصیفات منسجم روایات به تفکیک دورکاری، قرنطینه خانگی و استراتژی‌ها و راهکارها شکل گرفت و در بالاترین سطح انتزاعی یا همان سطح اول تحلیل، ادغام ساختاری توصیف‌های منسجم انجام شد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، وجود قرنطینۀ خانگی ناشی از ویروس کرونا و شیوع آن باعث ظهور فرهنگ قرنطینه در کشور و جهان شده است که این امر منجر به بازتعریف روابط و مناسبات اجتماعی، مسئله اخلاق، تعهدات اجتماعی، الگوهای روابط انسانی، اجتماعی، توجه به توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی و اخلاق مراقبتی زنان در زندگی، تأکید شده است. در نهایت با توجه به نتایج، راهکارهایی در حوزه‌های، پژوهش، مدیریت و خانواده ارائه گردید.

مقاله پژوهشی

مطالعه تطبیقی محتوای بازی «فرقه اساسین‌ها» و افسانه‌های حشاشین

مسعود محمدزاده طهرانی؛ محسن مراثی

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 131-161

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.335682.3580

چکیده

محتوای بسیاری از بازی‌های رایانه‌ای، تاریخی‌اند؛ به این معنا که بازیکن در ژانرهای مختلفی در دوره یا دوره‌های تاریخی مشخصی بازی را انجام می‌دهد. سری بازی‌های «فرقه اساسین‌ها» از این دسته‌اند و پژوهش پیش‌رو، نسخه نخست این بازی (2007) را به‌تفصیل بررسی کرده است. مهم‌ترین مشخصة این سری بازی‌ها بر موضوع «ترور» مبتنی است ... بیشتر محتوای بسیاری از بازی‌های رایانه‌ای، تاریخی‌اند؛ به این معنا که بازیکن در ژانرهای مختلفی در دوره یا دوره‌های تاریخی مشخصی بازی را انجام می‌دهد. سری بازی‌های «فرقه اساسین‌ها» از این دسته‌اند و پژوهش پیش‌رو، نسخه نخست این بازی (2007) را به‌تفصیل بررسی کرده است. مهم‌ترین مشخصة این سری بازی‌ها بر موضوع «ترور» مبتنی است که در داستان بازی، سرمنشأ آن، فرقة فداییان اسماعیلی و افسانة حشاشین در فضای جنگ سوم صلیبی قرار داده شده است. در این مقاله نشان‌ داده می‌شود که سازندگان بازی «فرقه اساسین‌ها» چگونه روایات تاریخی به‌ویژه افسانه‌های حشاشین را گزینش و به روایت و مکانیک بازی تبدیل کرده‌اند و چه قرائت جدیدی از افسانه‌های حشاشین شکل داده‌اند. هدف این پژوهش، تلاشی برای بررسی تطبیقی محتوای داستانی بازی‌ رایانه‌ای تاریخی «فرقة اساسین‌ها» با افسانههای حشاشین از منظری میان‌رشته‌ای تاریخ و هنر است. در قسمتی از پژوهش که فرقه فداییان اسماعیلی و افسانههای حشاشین بررسی شده است، از روش تاریخی و در قسمتی که محتوای بازی توضیح داده شده از روش توصیفی - تحلیل محتوا استفاده شد. رویکرد این پژوهش تطبیقی به شیوه لنزی است. یافته‌های پژوهش نشان داد که طراحان بازی با هوشمندی، داستان بازی را با الهام از افسانههای حشاشین و در چند لایه بازسازی کرده‌اند. برخی روایت‌های تاریخی مانند ماجرای پرش مرگبار فدائی به دستور شیخ الجبل و بینش باطنی به مکانیک‌هایی در بازی تبدیل شده‌اند. بیشتر شخصیت‌های مسلمان بازی برساخته است؛ اما برعکس، بیشتر شخصیت‌های مسیحی داستان حقیقی است. امید است این پژوهش برای سازندگان بازی‌های تاریخی سودمند باشد.

مقاله پژوهشی

مطالعه‌ای بر رخداد لیوتاری در فراسینما نمونه‌‎های موردی: فیلم‌های «کلوزآپ» و «زیر درختان زیتون»

تورج ربانی؛ فاطمه شاهرودی؛ اسماعیل بنی‌اردلان

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 163-182

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.369574.3672

چکیده

لیوتار در بحث نقد و تحلیل هنر، از مفهوم «رخداد» با ویژگی‎هایی مانند غرابت و منحصربه‌فرد بودن، رها از امور پیشین و مرسوم، نامتعین و لحظه‎ای بودن، بهره می‌جوید تا به‌واسطۀ آن قواعد ژانرهای از پیش مقرر را متلاشی و «گواهی دادن بر وجود امر نمایش‌ناپذیر» را به‌عنوان رسالت اثر هنری پسامدرن محقق کند. در این مقاله به شیوۀ ... بیشتر

مقاله پژوهشی

بازنمایی «غیرت ناموسی» در سینمای دهه 1390 ایران

سیده سمانه رضوی؛ محسن جوهری

دوره 24، شماره 61 ، فروردین 1402، صفحه 183-209

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.371397.3679

چکیده

غیرت ناموسی یکی از مؤلفه‌های فرهنگی ـ اجتماعی جوامع مختلف، از جمله جامعه ایرانی است. این موضوع در دهه‌های اخیر و با بسط اندیشه‌های فمینیستی، بیش‌ازپیش به‌صورت انتقادی تحلیل شده که سرریز آن در هنر سینما قابل‌مشاهده است. پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی بازنمایی غیرت ناموسی در سینمای دهه 1390 ایران، با روش تحلیل گفتمان فرکلاف انجام شده ... بیشتر

آینده‌پژوهی تولید برنامه‌های سرگرمی در شبکۀ ‌سبلان اردبیل در افق ده ساله (1408- 1398)

محمدباقر سپهری

دوره 21، شماره 52 ، دی 1399، ، صفحه 145-169

https://doi.org/10.22083/jccs.2019.170752.2715

چکیده

این مقاله با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر آیندۀ تولید رسانه ای شبکۀ سبلان با تأکید بر سرگرمی و نگاهی آینده نگرانه (1398 تا 1408) و با روش دلفی انجام شده است. براساس پویش های محیط دور و رقابت و برمبنای مطالعه‌های آینده‌پژوهانه، دیدگاه‌های خبرگان مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. بررسی‌ها نشان می دهد، 45 عامل در ده گروه محیط ... بیشتر

سیاست‌های گفتمانی پوشاک زنان در ایران در دورۀ پهلوی اول (آمرانه) و دوم (اشاعه‌گرایانه)

سیده راضیه یاسینی

دوره 21، شماره 52 ، دی 1399، ، صفحه 89-110

https://doi.org/10.22083/jccs.2020.202198.2909

چکیده

این مقاله به واکاوی تطور سیاست‌های گفتمانی در دورۀ‌ پهلوی‌ها و نوع تأثیرگذاری آن‌ها بر پوشاک زنان ایران می‌پردازد و با رویکردی جامعه‌شناختی ویژگی‌های ظاهری و دلالت‌های معنایی پوشاک زنان تحت تأثیر عوامل فرهنگی ـ اجتماعی، پیامدهای کردارهای گفتمانی متفاوت دورۀ پهلوی‌ اول و دوم بر پوشاک زنان را مطالعه می‌کند. ضرورت این‌چنین ... بیشتر این مقاله به واکاوی تطور سیاست‌های گفتمانی در دورۀ‌ پهلوی‌ها و نوع تأثیرگذاری آن‌ها بر پوشاک زنان ایران می‌پردازد و با رویکردی جامعه‌شناختی ویژگی‌های ظاهری و دلالت‌های معنایی پوشاک زنان تحت تأثیر عوامل فرهنگی ـ اجتماعی، پیامدهای کردارهای گفتمانی متفاوت دورۀ پهلوی‌ اول و دوم بر پوشاک زنان را مطالعه می‌کند. ضرورت این‌چنین مطالعاتی، ناظر بر اهمیت بازشناسی تبعات سیاست‌های آمرانه و اشاعه‌گرایانه در عرصه‌های فرهنگی است. رویکرد مطالعه، کیفی و توصیفی ـ تحلیلی است و از تحلیل گفتمان انتقادی برای تحلیل کردارهای گفتمان غالب در دوره‌های پهلوی اول و دوم استفاده شده است. هدف از این مطالعه، پاسخ به این سؤال است که دو رویکرد متفاوت در دورۀ پهلوی اول (آمرانه) و در دورۀ پهلوی دوم (اشاعه‌گرایانه) با پدیدۀ کشف حجاب، به چه نتایجی منجر شده است؟ نتایج نشان می‌دهد کردارهای متفاوت در گفتمان پهلوی در دو دوره، به‌رغم برخورداری از گفتمان واحد، پیامدهای مختلفی داشت و به‌دلیل تمرکز کردارهای گفتمانی در دورۀ پهلوی دوم بر اقتضائات اجتماعی و فرهنگی روز، نسبت به کردارهای گفتمانی پهلوی اول، بیشتر به اهداف خود نزدیک شد. همچنین درنتیجۀ هژمونیک شدن گفتمان پهلوی‌ها، نوعی «همگن‌سازی» نسبی پوشش زنان در ایران رخ داد که نتیجۀ یکی از کردارهای این گفتمان در دورۀ اول پهلوی‌ها بود.

تحلیل جامعه شناختی تمایلات باروری و تعلقات مذهبی در ایران

یعقوب فروتن

دوره 21، شماره 52 ، دی 1399، ، صفحه 9-33

https://doi.org/10.22083/jccs.2020.174923.2753

چکیده

این مقاله، یکی از مهم‌ترین مباحث جمعیتشناختی یعنی مناسبات بین تمایلات باروری و تعلقات مذهبی را بر پایه رویکردی جامعه‌شناختی کانون اصلی توجه قرار داده و تلاش کرده‌ایم شواهد پژوهشی برای شناخت بهتر برخی از مهم‌ترین الگوها و تعیین‌کننده‌های مرتبط با آن را ارائه نمائیم. آیا تمایلات باروری افراد تابعی از تعلقات مذهبی آنان است؟ ... بیشتر این مقاله، یکی از مهم‌ترین مباحث جمعیتشناختی یعنی مناسبات بین تمایلات باروری و تعلقات مذهبی را بر پایه رویکردی جامعه‌شناختی کانون اصلی توجه قرار داده و تلاش کرده‌ایم شواهد پژوهشی برای شناخت بهتر برخی از مهم‌ترین الگوها و تعیین‌کننده‌های مرتبط با آن را ارائه نمائیم. آیا تمایلات باروری افراد تابعی از تعلقات مذهبی آنان است؟ شرایط و ویژگی‌های اقتصادی ـ اجتماعی گوناگون تا چه حد می‌توانند تأثیرات تعلقات مذهبی بر روی تمایلات باروری را تحت‌الشعاع قرار دهند؟ به عبارت دقیق‌تر، آیا تعلقات مذهبی نقش مهم‌تری در تمایلات باروری ایفاء می‏کنند یا ویژگی‌های اقتصادی ـ اجتماعی تأثیرات تعیین‌کننده‌تری در تمایلات باروری دارند؟ درمجموع، نتایج این پژوهش را می‌توان به‌عنوان شواهد پژوهشی جدید در راستای تأیید نظریه جمعیتشناسان برجسته‌ای همچون وستوف و جونز (1979) و کافمن و اسکایربک (2012) تلقی و تبیین کرد، بدینمعنا که در دوران معاصر هرچه جوامع بیشتر مدرن می‌شوند، تأثیر و نفوذ تعلقات مذهبی در تمایلات باروری به‌تدریج کمتر و ضعیف‌تر می‌شود. نتایج این تحقیق نشان داد اگرچه تفاوت‌هایی در تمایلات باروری گروه‌های مذهبی دیده می‌شود، اما ویژگی‌های اقتصادی ـ اجتماعی نیز صرف‌نظر از تعلقات مذهبی آنان، نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در تمایلات باروری افراد ایفاء می‌کند. بر همین اساس، موفقیت پایدار و فراگیر برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاریهای معطوف به خانواده و فرزندآوری، صرف‌نظر از تعلقات مذهبی آنان، نیازمند گسترش هرچه بیشتر سطح توسعه و بهبود شرایط اقتصادی -اجتماعی میان همه افراد در سطح کل جامعه است.

گونه‌شناسی هویت مجازی زنان کرد ایرانی در اینستاگرام

جمال الدین اکبرزاده جهرمی؛ اوین احمدی

دوره 21، شماره 52 ، دی 1399، ، صفحه 111-144

https://doi.org/10.22083/jccs.2020.229866.3075

چکیده

ظهور و گسترش شبکههای اجتماعی مجازی، به‌خصوص شبکههای اجتماعی تصویرمحور، فضایی به نسبت باز برای بازنمایی هویت و حتی هویتسازی در اختیار گروههای قومی و به حاشیه راندهشده قرار داده است که به‌صورت تاریخی از آن بیبهره بودهاند. این مقاله به دنبال شناخت انواع گونه‌های هویتی بازنمایی شده زنان کرد ایرانی در شبکۀ اجتماعی ... بیشتر ظهور و گسترش شبکههای اجتماعی مجازی، به‌خصوص شبکههای اجتماعی تصویرمحور، فضایی به نسبت باز برای بازنمایی هویت و حتی هویتسازی در اختیار گروههای قومی و به حاشیه راندهشده قرار داده است که به‌صورت تاریخی از آن بیبهره بودهاند. این مقاله به دنبال شناخت انواع گونه‌های هویتی بازنمایی شده زنان کرد ایرانی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام و نیز شناسایی راهبردها و فن‌هایی است که این زنان برای بازنمایی هویت جمعی خود بکار می‌گیرند. روش تحقیق این پژوهش، روش کیفی نتنوگرافی یا مردمنگاری شبکهای است که برای گردآوری و تحلیل داده‌ها از الگوی سادبک مشتمل بر سه فن مصاحبه، مشاهده مشارکتی و خوانش محتوای مجازی استفاده شده است. بر اساس یافته‌ها، کاربران زن گرچه در بازنمایی هویت خود عاملیت بیشتری یافته‌اند، اما کنشگری آن‌ها از ساختارهای از پیش تعیین‌شده‌ معماری شبکه‌های اجتماعی نظیر لایک، کامنت و بازنشر تصاویر تاثیر گرفته است. همچنین یافته‌ها نشان از وجود سه تیپ هویتی جهانوطنی، ملی ـ ایرانی و قومی در این شبکه دارد؛ تیپهایی که مؤلفه‌های هر یک از آن‌ها خود به سه زیرمجموعه نمایشِ تعلق به جامعه مطلوب، فرهنگ و سیاست تقسیم میشوند. هر یک از این زیرمجموعهها نیز راهبردها و فن‌های بازنمایی مختص به خود را دارند. هویت‌های بازنمایی شده زنان در اینستاگرام در مقایسه با رسانه‌های جمعی از تنوع و تکثر بیشتری برخوردار است. همچنین این هویت‌ها سیال و چندرگه بوده و در برهه‌‌هایی خاص نظیر بحران‌های اجتماعی رادیکال‌تر بروز می‏‌کنند.

شناسایی شاخص‌های ارزیابی راهبردهای سازمان صداوسیما در حوزۀ تولید و توزیع پیام

مهدخت بروجردی علوی؛ محمدمهدی رحمتی

دوره 22، شماره 53 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 31-70

https://doi.org/10.22083/jccs.2020.205970.2950

چکیده

برخورداری از نظام اطمینان‌بخش مدیریت و ارزیابی عملکرد در فرایند مدیریت راهبردی، رمز موفقیت پایدار هر سازمان، به‌ویژه سازمان‌های رسانه‏ای، در محیط متغیر و پیچیدۀ صنعت رسانه است. راهبردهای محتوایی نقش حساسی در تحقق رسالت و مأموریت سازمان صداوسیما دارند و بخش اصلی فعالیت این سازمان در این راستاست. مسئله این پژوهش، عدم‌ارزیابی ... بیشتر برخورداری از نظام اطمینان‌بخش مدیریت و ارزیابی عملکرد در فرایند مدیریت راهبردی، رمز موفقیت پایدار هر سازمان، به‌ویژه سازمان‌های رسانه‏ای، در محیط متغیر و پیچیدۀ صنعت رسانه است. راهبردهای محتوایی نقش حساسی در تحقق رسالت و مأموریت سازمان صداوسیما دارند و بخش اصلی فعالیت این سازمان در این راستاست. مسئله این پژوهش، عدم‌ارزیابی راهبرد‌های حوزۀ تولید و توزیع پیام، پس از گذشت حدود یک سال و نیم از اجرای برنامۀ راهبردی پنج‌سالۀ سازمان صداوسیما(1397-1401) است. هدف اصلی پژوهش، شناسایی «شاخصهای ارزیابی راهبردهای سازمان صداوسیما در حوزۀ تولید و توزیع پیام است.» برای دستیابی به این هدف، از کارت امتیازی متوازن استفاده شده است. در فرایند این پژوهش، با استفاده از نظرات کارشناسان و صاحبنظران در قالب دو جلسۀ گروه متمرکز، با محورقراردادن ابعاد کارت امتیازی متوازن(مالی، مشتری، فرایندهای داخلی، رشد و یادگیری) و راهبردها و برنامه‌های بلندمدت سازمان صداوسیما در حوزۀ محتوایی، شاخص‌های موردنظر شناسایی شدند. «درصد برنامههای تولیدشدۀ دارای پیوست پژوهشی»، «وضعیت خبرگزاری بین‌المللی تصویری»، «تعداد بخش‌های خبری در شبکه‌های تخصصی»، «انعقاد تفاهمنامۀ همکاری با مجامع بین‌المللی و جهانی رسانه»، «میزان تولیدات مستقل در باندِ پهن و در دسته‌ها و گونه‌های گوناگون»، «درآمدزایی از طریق سازوکارهای مختلف درآمدی در فضای بادِ پهن»، «تعداد تعاملات مردمی با سازمان صداوسیما»، «باشگاه مخاطبان شبکه‌ها و برنامه‌های رادیوتلویزیونی»، «وضعیت کانال‌های شبکه‌ها و برنامههای رادیوتلویزیونی در پیام‌رسان‌ها»، ازجمله مهم‌ترین شاخص‌های شناسایی‌شده برای ارزیابی راهبردی سازمان صداوسیما در حوزۀ محتوا و پیام و مطابق با الگوی کارت امتیازی متوازن است.

مقاله پژوهشی

گفتمان کاوی انتقادی نشان‌‌های ملی دوره قاجار و جمهوری اسلامی ایران بر اساس آرای ون‌دایک

فریده آفرین؛ ساجده نیکیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.331146.3558

چکیده

هدف پژوهش این است که به تحلیل گفتمان‌های فراخوانده توسط دو نشان قاجار و جمهوری اسلامی، بپردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و رویکرد گفتمان‌کاوی انتقادی است. گفتمان‌های فراخوانده توسط نشان شیرخورشید گفتمان پدرمیراثی، سلطنتی و هویت ملی بر اساس گذشته تاریخی و هویت مذهبی هستند. شیرخورشید را می‌توان بعد بصری جذب‌کننده گفتمان مذهبی هم ... بیشتر هدف پژوهش این است که به تحلیل گفتمان‌های فراخوانده توسط دو نشان قاجار و جمهوری اسلامی، بپردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و رویکرد گفتمان‌کاوی انتقادی است. گفتمان‌های فراخوانده توسط نشان شیرخورشید گفتمان پدرمیراثی، سلطنتی و هویت ملی بر اساس گذشته تاریخی و هویت مذهبی هستند. شیرخورشید را می‌توان بعد بصری جذب‌کننده گفتمان مذهبی هم دانست. بدین ترتیب هر نشانی که نشان‌دهنده یا بُعد بصری گفتمانِ دیگر اقلیت‌های مذهبی باشد با جلوه‌گری این نشان در مطبوعات، نشریات و سایر رسانه‌ها به حاشیه رانده می‌شود. نشان جمهوری اسلامی گویای گفتمان انقلاب اسلامی و آرمان‌های سنت‌گرای ایدئولوژیک است‌. گفتمان انقلاب اسلامی در واکنش به مدرنیسم مطلقه پهلوی پدیدار شد و دربردارنده استراتژی‌ها و منازعه‌خواهی‌هایی چون مبارزه طبقاتی، استثمارزدایی، مبارزه با امپریالیسم و استعمار بود. این گفتمان در میدان قدرتی که گفتمان شرق‌شناختی و خاورمیانه برساخته غربی‌ها، مقاومت می‌کند. تفاوت‌های نشان‌ها به عنوان بخشی از گفتمان یا جلوه بصری یک گفتمان ممکن است به شیوه خاص آن جلوه بصری برگردد یا اینکه به گرایش سیاسی خاصی تعبیر شود. مقایسه دو نشان قاجار و جمهوری اسلامی به منزله جلوه بصری دو گفتمان متفاوت، تفاوت آنها در فراخوانی نوع حاکمیتی متفاوت را نشان می‌‌‌دهد. حاکمیت قاجار حکومتی با سلطه پادشاهی و جمهوری اسلامی حاکمیت خدا را در مرکز نشان مدور خود قرار داده‌ است. یکی سودای سلطه امپراتوری دارد و دیگری میل به جهانی‌شدن حکومت اسلامی در سراسر زمین. در حقیقت هر دوره‌ای با گفتمانی غالب نظام حقیقت خود را به وجود می‌آورد.

مقاله پژوهشی

تحلیل عنصر لحن در داستانک‌های تک‌آیه‌ای قرآن

مریم هزارخوانی؛ عباس اشرفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.388953.3720

چکیده

لحن یکی از عناصر داستان است که قدرت انتقال مفاهیم و احساسات را افزایش میدهد و موجب میشود تا معانی ضمنی کلام بهتر فهمیده شود. لحن، رنگ یا معنای احساسی اثر ادبی است که توسط گوینده به مخاطب القا میشود و از نوع ترکیب واژگانی که گوینده به کار میبرد، ساخته میشود. این عنصر به‌وسیله نوع بیان واژهها و جملهها به فضاسازی داستان ... بیشتر لحن یکی از عناصر داستان است که قدرت انتقال مفاهیم و احساسات را افزایش میدهد و موجب میشود تا معانی ضمنی کلام بهتر فهمیده شود. لحن، رنگ یا معنای احساسی اثر ادبی است که توسط گوینده به مخاطب القا میشود و از نوع ترکیب واژگانی که گوینده به کار میبرد، ساخته میشود. این عنصر به‌وسیله نوع بیان واژهها و جملهها به فضاسازی داستان کمک میکند و در ذهن مخاطب تأثیر میگذارد. مقاله پیش‌رو به عوامل ایجاد لحن، تغییر و تنوع لحن و اهمیت و نقش آن در داستانکهای تک‌آیه‌ای قرآن با شیوه توصیفی ـ تحلیلی میپردازد. از نظر محتوایی لحن کلی داستانکهای قرآنی، تعلیمی ـ واعظانه است اما لحنهای جزئی فراوانی چون لحن متعجبانه، تحقیرآمیز، نادمانه، دعایی و ملتمسانه، هشداردهنده، استدلالی، ترغیبی، بشارت‌آمیز، مصرانه، تأسفآمیز در این داستانکها نیز دیده میشود. از میان عناصر زبانی، فرایند انتخاب واژگان و ترکیب جملات، اوزان و هجاها مهمترین عوامل مؤثر در ایجاد لحن داستانکها را شکل میدهد. بیان لحن در داستانکها به شکل غیرصریح است و داستانکها از طریق عنصر لحن، علاوه بر نوشتن داستان و زینت و آراستن کلام، به دنبال انتقاد از برخی عقاید، رفتارها و ترغیب به اهداف خود میباشد که در اغلب لحن تعلیمی در سرتاسر داستانکها نمود دارد.

مقاله پژوهشی

تاثیر رسانه ها و شبکه های اجتماعی و مجازی بر خط مشی و تصمیمات سرمایه گذاران بازارهای مالی

مصطفی حیدری هراتمه؛ وحید آرایی؛ سید محمود اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.395469.3737

چکیده

هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر رسانه های جمعی و شبکه های اجتماهی بر خط مشی و تصمیمات سرمایه گذاران بازارهای مالی می باشد . جامعۀ هدف، بر اساس یک بررسی در سال 1400 بین 420 دانشجوی دارای تجربه سرمایه گذاری بازارهای مالی انجام شد که به روش نمونه گیری هدفمند و غیرتصادفی انتخاب و پس از جمع آوری، 201 نطرسنجی با استفاده از مدل لوجیت مورد تحلیل قرار ... بیشتر هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر رسانه های جمعی و شبکه های اجتماهی بر خط مشی و تصمیمات سرمایه گذاران بازارهای مالی می باشد . جامعۀ هدف، بر اساس یک بررسی در سال 1400 بین 420 دانشجوی دارای تجربه سرمایه گذاری بازارهای مالی انجام شد که به روش نمونه گیری هدفمند و غیرتصادفی انتخاب و پس از جمع آوری، 201 نطرسنجی با استفاده از مدل لوجیت مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد: الف ) رسانه های جمعی منجر به ایجاد نوسانات در تصمیمات و خط مشی سرمایه گذاراران می شود و بر تصمیمات آنها تأثیر می گذارد. ب ) در شرایط کسادی و وجود بحران در بازارهای مالی تاثیر و ضریب نفوذ رسانه های خبری بیشتر از رسانه های اجتماعی و تخصصی است. ج ) در حالیکه در شرایط وجود رونق در بازارهای مالی تنها ، برای تعدیل و انجام اصلاحات در بازارهای مالی، تاثیر رسانه های خبری بیشتر از رسانه های اجتماعی و تخصصی است د ) گزارش های خبری رسانه ایی اصولا دارای تاثیر نامتقارن است به این معنا که در شرایط رونق بازار، سرمایه گذاران توجه بیشتری به گزارش های خوش بینانه دارند و از گزارش هایی که دارای سیگنال های منفی هستند، چشم پوشی می کنند. در مقابل، در شرایط کسادی و نبود رونق در بازار، سرمایه گذاران نسبت به گزارشات رسانه ایی بدبینانه آسیب پذیرتر هستند با اینحال سرمایه گذاران بازارهای مالی لازم است نسبت به آموختن سواد رسانه ایی در کنار سواد مالی جهت تشخیص اخبار واقعی از اخبار کذب و دروغین اقدام نمایند.

مقاله پژوهشی

تلازم ظاهر و باطن در نظریه قرآنی مناسک استنطاق آموزه‌های فرهنگی سوره مبارکه حج

نجمه کاظمی؛ سید مجید امامی؛ پروین بهارزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مرداد 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.388029.3718

چکیده

تمایل فطری انسان‌ها به داشتن نگاه معنادار به جهان اطراف و فرار از پوچی موجب شده دین به عنوان عاملی برای معنابخشی به زندگی، نگرشی جدید و معنادار به زندگی را پدید آورد. این رهیافت با ارائه تفسیری نوظهور از انسان و دین و نیز ارتباط آن دو، درصدد شناخت انسان و ابعاد دین‌ از بینش و اعتقادات تا رفتار و عادات و آداب دینی است. مناسک دینی به مثابه ... بیشتر

مقاله پژوهشی سیاستگذاری ملی ارتباطی، فرهنگی و رسانه‌ای

مطالعه عوامل پیشران و بازیگران موثر در تحولات آینده آموزش زبان‌های قومی و محلی در ایران

شهلا باقری؛ ابراهیم حاجیانی؛ مهدی نوید ادهم؛ محمد حسین زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.392308.3731

چکیده

سیاستگذاری در مورد آموزش زبان‌های قومی و محلی مانند هر موضوع دیگری نمی‌تواند تنها با تکیه بر رهنمودهای ارزشی و هنجاری و بدون توجه به اقتضائات محیط و ملاحظات راهبردی باشد. برای این منظور پژوهشی با هدف شناسایی عوامل پیشران و بازیگران تأثیرگذار در موضوع آموزش زبان‌های قومی و محلی در ایران صورت گرفت. برای شناسایی عوامل پیشران از روش ... بیشتر سیاستگذاری در مورد آموزش زبان‌های قومی و محلی مانند هر موضوع دیگری نمی‌تواند تنها با تکیه بر رهنمودهای ارزشی و هنجاری و بدون توجه به اقتضائات محیط و ملاحظات راهبردی باشد. برای این منظور پژوهشی با هدف شناسایی عوامل پیشران و بازیگران تأثیرگذار در موضوع آموزش زبان‌های قومی و محلی در ایران صورت گرفت. برای شناسایی عوامل پیشران از روش «تحلیل اثرات متقابل» با استفاده از نرم‌افزار میک‌مک و برای «تحلیل بازیگران» از نرم‌افزار مکتور بهره جستیم. به عنوان مهمترین نتایج: برای پیشگیری از فرو افتادن گروه مهم «فعال قومی» در ائتلاف مخالفان نظام سیاسی؛ برای تداوم همراهی گروه «همگرای خواهان افزایش سهم قومی»؛ و همچنین برای خنثی نمودن عوامل «ملت‌سازی قومی» و «واگرایی قومی»، پیشنهاد می‌شود سیاستگذار بی‌عملی نسبی خود در موضوع آموزش زبان‌های قومی و محلی را کنار گذاشته و با اقدامی سنجیده کنترل میدان را به‌دست بگیرد. لیکن برنامه آموزشی زبان و ادبیات قومی و محلی به هیچ عنوان نباید واجد ویژگی‌های «فراگیری» و «معیارسازی» که مطالبه اصلی «مبارزان قومی» با هدف ملت‌سازی است، باشد. در مقابل برنامه آموزشی مطلوب می‌بایست «نخبه‌گرایانه»، با هدف شناسایی و شکوفا نمودن استعدادها و ناظر به حفظ گونه‌های مختلف زبان‌های بومی به عنوان میراث زبانی کشور و به دور از تأثیرپذیری از گونه‌های خارجی باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فرهنگ، ارتباطات و جامعه

پیش بینی تغییر رفتار باروری زنان در استان تهران بر اساس رویکرد فرهنگی با استفاده از مدلسازی عامل بنیان

نصیبه اسمعیلی؛ محمد جلال عباسی شوازی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.362341.3654

چکیده

با توجه به کاهش باروری درسالهای اخیر و همزمانی آن با تغییرات نگرشی و فرهنگی مقاله حاضر بررسی و پیش‌بینی رفتار باروری زنان استان تهران با استفاده از مدلسازی عامل بنیان و تمرکز بر رویکرد فرهنگی در قالب سناریوهای تغییر نگرش به سقط جنین، اهمیت دینداری و تاثیر وسایل ارتباط جمعی را مورد توجه قرار می‌دهد. در ساخت مدل عامل بنیان داده‌های ... بیشتر با توجه به کاهش باروری درسالهای اخیر و همزمانی آن با تغییرات نگرشی و فرهنگی مقاله حاضر بررسی و پیش‌بینی رفتار باروری زنان استان تهران با استفاده از مدلسازی عامل بنیان و تمرکز بر رویکرد فرهنگی در قالب سناریوهای تغییر نگرش به سقط جنین، اهمیت دینداری و تاثیر وسایل ارتباط جمعی را مورد توجه قرار می‌دهد. در ساخت مدل عامل بنیان داده‌های تهیّه شده در طرح بررسی تحولات باروری (1396) مورد استفاده قرار گرفت. فرآیند پیاده‌سازی عاملها و اجرای شبیه‌سازی در نرم افزار انی لاجیک انجام شد. نتایج شبیه سازی، میزان باروری کل زنان استان تهران را 06/1 فرزند در سال 1408 پیش‌بینی می‌نماید. در بخش دیگری از شبیه‌سازیها با فرض سناریوهای افزایش و کاهش اهمیت دینداری زنان این عدد به ترتیب به مقادیر 07/1 و 03/1 فرزند می‌رسد. درصورت تحقق سناریوی افزایش و کاهش نگرش مثبت به سقط جنین میزان باروری به ترتیب اعداد 07/1 و 02/1 فرزند را به خود اختصاص خواهد داد و اگر افزایش آگاهی و اقناع سازی توسط رسانه های جمعی نیز در نظرگرفته شود میزان باروری کل به 16/1 فرزند خواهد رسید. البته با توجه به افزایش سواد و آگاهی جامعه هدف و نیاز به برنامه ریزی مبتنی بر شواهد علمی، رسانه زمانی می-تواند به عنوان بازویی توانا در راستای سیاستهای افزایش باروری کارآمد باشد که نخبگان متخصص نسبت به آن اقناع شده و با مخاطبین گفتمان اقناعی داشته باشند. این مهم باید همواره مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان قرار گیرد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

طراحی و اعتبار سنجی چهارچوب سواد فرهنگی معلمان دوره ابتدایی

ژیلا حیدری نقدعلی؛ محمد جاودانی؛ امین باقری کراچی؛ جهانگیر زر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.380267.3700

چکیده

هدف پژوهش طراحی و اعتباریابی چهارچوب سواد فرهنگی معلمان دوره ابتدایی بود که با رویکرد آمیخته از نوع اکتشافی متوالی انجام شد. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. مشارکت-کنندگان بالقوه بخش کیفی، متخصصان دانشگاهی در سال تحصیلی 1399 بودند که تعداد11 نفر به شیوه هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب ... بیشتر هدف پژوهش طراحی و اعتباریابی چهارچوب سواد فرهنگی معلمان دوره ابتدایی بود که با رویکرد آمیخته از نوع اکتشافی متوالی انجام شد. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. مشارکت-کنندگان بالقوه بخش کیفی، متخصصان دانشگاهی در سال تحصیلی 1399 بودند که تعداد11 نفر به شیوه هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب شدند. اصالت و صحت داده ها در بخش کیفی با استفاده از زاویه بندی تحلیلی و بررسی قابلیت اعتمادپذیری داده های پژوهش تامین شد. برای تحلیل داده‌های کیفی، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در بخش کمی، از تحلیل عامل تاییدی برای روایی و از ضریب آلفای کرونباخ برای تایید پایایی استفاده شد. یافته‌های بخش کیفی شامل 1020گزاره مفهومی اولیه و 3 مولفه اصلی و ده ملاک و 85 نشانگر بود که با ترسیم روابط بین آنها، چهارچوب مفهومی سواد فرهنگی معلمان شکل گرفت. در پایان بخش کیفی، بر اساس چهارچوب اولیه حاصل از این بخش،پرسشنامه‌ای تنظیم و با استفاده از آن، نظر 200 نفر از معلمان دوره ابتدایی ناحیه یک شهر شیراز در خصوص ارتباط و تناسب اجزاء چهارچوب دریافت شد. انجام تحلیل عامل تاییدی بر روی داده‌های بخش کمی، چهارچوب برآمده از یاقته‌های بخش کیفی را تایید نمود و بر این اساس، چهارچوب پیشنهادی سواد فرهنگی معلمان دوره ابتدایی مورد تایید قرار گرفت. این چهارچوب می تواند به عنوان ابزاری برای سنجش سواد فرهنگی و نیز طراحی برنامه‌های توسعه حرفه‌ای معلمان دوره ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی سواد رسانه‌ای، سواد فرهنگی و سواد اطلاعاتی در عصر رسانه‌های دیجیتال

مطالعه جامعه شناختی رابطه سرمایه فرهنگی و سواد رسانه ای درجوانان18 تا 34 ساله شهر تهران

مهناز جلیلی بال؛ زهرا میرزاآقا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.379602.3702

چکیده

مقاله حاضر بر اساس تحقیقی با عنوان «مطالعه جامعه شناختی رابطه میان سرمایه فرهنگی و سواد رسانه ای در میان جوانان شهر تهران» در سال 1400 تهیه شده است، جامعه آماری شامل کلیه جوانان 18 تا 35 ساله ساکن شهر تهران (4177178 نفر) است. تحقیق از نوع کاربردی و روش بررسی پیمایشی است. با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، اقدام به جمع آوری اطلاعات شده است ... بیشتر مقاله حاضر بر اساس تحقیقی با عنوان «مطالعه جامعه شناختی رابطه میان سرمایه فرهنگی و سواد رسانه ای در میان جوانان شهر تهران» در سال 1400 تهیه شده است، جامعه آماری شامل کلیه جوانان 18 تا 35 ساله ساکن شهر تهران (4177178 نفر) است. تحقیق از نوع کاربردی و روش بررسی پیمایشی است. با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، اقدام به جمع آوری اطلاعات شده است و اطلاعات تکمیلی با مطالعه اسنادی و کتابخانه ای انجام گرفته است. روش نمونه گیری به صورت سهمیه ای می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از آزمون های آماری نظیر ضریب همبستگی و سایر آزمون های آماری استنباطی سود جسته است. چارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظریات بوردیو در زمینه سرمایه فرهنگی و هابز، تامن و پاتر و شکاف آگاهی در زمینه سواد رسانه ای ساخته شده و سپس اقدام به طراحی مدل مفهومی تحقیق گردید. تحلیل های آماری نشان می دهد که سرمایه فرهنگی جامعه آماری، نزدیک به متوسط است. سواد رسانه ای پاسخگویان که از جمع نتایج مؤلفه های دسترسی، تحلیل، ارزیابی و تولید محتوای رسانه ای به دست آمده است، کمی بالاتر از حد متوسط است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که به طور کلی میان سواد رسانه ای و سرمایه فرهنگی متجسد و عینیت یافته جوانان رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد اما میان سواد رسانه ای و سرمایه فرهنگی نهادینه شده رابطه معناداری وجود ندارد. علاوه بر این، میان جنسیت، تأهل و سطح درآمد با سواد رسانه ای رابطه وجود ندارد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فرهنگ، ارتباطات، رسانه‌ها و سبک زندگی

بازنمایی زنانِ اینفلوئنسر اینستاگرام از زندگی روزمره خانوادگی در دوران کرونا

محمدتقی کرمی؛ شیما فرزادمنش

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.347313.3614

چکیده

پژوهش حاضر به تاثیر همه گیری ویروس کوید19 بر بازنمایی زندگی روزمره در صفحات زنان متاهل اینفلوئنسر سبک زندگی در چهارماه نخست همه‌گیری در ایران می پردازد. مسئلۀ پژوهش، چگونگی بازنمایی دوران قرنطینه در صفحات اینفلوئنسرهاست و محققان تلاش می کنند نوع معنایابی ویروس کوید19 را در این صفحات تحلیل کنند. اینفلوئنسرهای سبک زندگی در اینستاگرام ... بیشتر پژوهش حاضر به تاثیر همه گیری ویروس کوید19 بر بازنمایی زندگی روزمره در صفحات زنان متاهل اینفلوئنسر سبک زندگی در چهارماه نخست همه‌گیری در ایران می پردازد. مسئلۀ پژوهش، چگونگی بازنمایی دوران قرنطینه در صفحات اینفلوئنسرهاست و محققان تلاش می کنند نوع معنایابی ویروس کوید19 را در این صفحات تحلیل کنند. اینفلوئنسرهای سبک زندگی در اینستاگرام پرطرفدارترین راویان زندگی روزمره هستند و به دلیل دسترسی به منابع اقتدار، ظرفیت های بالایی در معناسازی از پدیده ها دارند. در این پژوهش، شیوه های روایت زندگی روزمرۀ مجازی در دوران همه گیری ویروس کوید19، براساس نظریۀ تحلیل روایت رِیسمن مورد مطالعه قرار گرفته و روش تحقیق کیفی و مبتنی بر مردمنگاری مجازی بوده است. براساس تکنیک تحلیل روایت، داده ها که شامل پست‌های اینفلوئنسرهای سبک زندگی بوده اند، پردازش شده و انواع استراتژی های روایت زندگی خانوادگی در دوران قرنطینه در دو سطح مضمونی و ساختاری تحلیل شده اند. در بخش اول«زنان سایبورگ به مثابه راویان قرنطینه»، یافته ها تحلیل مضمونی شده‌اند و چهار گونۀ: برساخت فانتزی-کرونا، برساخت مضاعف گفتمان انگیزشی، نوستالژی پیشاکرونا، پزشکی کردن زندگی روزمره سنخ شناسی شده است. در بخش دوم یافته ها به تحلیل ساختاری نسبت عکس‌ها با نوشتار در پست‌ها و مکانیزم‌های تاثیرگذاری اینفلوئنسرها پرداخته شده و دو گونۀ: چرخش پلتفرمی و استراتژی‌های رفع چالش تاثیرگذاری بر مخاطب، صورت بندی شده است.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فرهنگ، ارتباطات و جامعه

روایت پدیدار شناسانه فقرای نامرئی از فقر

میرداود هاشمی؛ محمد عباس زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.366152.3662

چکیده

فقرای نامرئی حکایت زندگی قشری از افراد تحصیل کرده در محیط های شهری است، که معمولاً فقیر به نظر نمی رسند. فقرای نامرئی، افرادی هستند که درآمد دارند اما پس انداز ندارند، بقای اقتصادی آنها سه تا چهار ماه بیشتر نیست، این قشر شغل رسمی با حقوق اولیه دارند و ممکن است بیش از یک شغل داشته باشند، آنها از نظر جغرافیایی شهرنشین هستند اما در محله ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی سیاستگذاری ملی ارتباطی، فرهنگی و رسانه‌ای

بررسی چالش‌های ایجاد و گسترش داستانسرایی فرارسانه‌ای در تولیدات رسانه‌ای ایران

مجید شعرای نجاتی؛ صدیقه ببران؛ مقداد مهرابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.382697.3704

چکیده

زمینه و هدف: رویکرد فرارسانه‌ای ماحصل تغییر شرایط بازار است که به دفاع از مدل‌های تجاری جدید می‌پردازد. این رویکرد به روش‌های سنتیِ رابطه‌ی رسانه با مخاطب پایان داده و آغازگر شیوه‌های جدید است که در آن رضایت مخاطب در اولویت قرار دارد. از طرفی داستانسرایی فرارسانه‌ای را می‌توان یک الگوی تجاری برای تولیدکنندگان رسانه‌ تلقی نمود ... بیشتر زمینه و هدف: رویکرد فرارسانه‌ای ماحصل تغییر شرایط بازار است که به دفاع از مدل‌های تجاری جدید می‌پردازد. این رویکرد به روش‌های سنتیِ رابطه‌ی رسانه با مخاطب پایان داده و آغازگر شیوه‌های جدید است که در آن رضایت مخاطب در اولویت قرار دارد. از طرفی داستانسرایی فرارسانه‌ای را می‌توان یک الگوی تجاری برای تولیدکنندگان رسانه‌ تلقی نمود که وضعیت موجود در بازارهای همگرا را مورد مطالعه و هدف خود قرار داده است. همچنین در دهه اخیر با ورود رسانه‌های نوینِ دیجیتال به ایران و شکل‌گیری مباحث همگرایی رسانه ای، لزوم ورود به این موضوع ضروری و نیاز به پژوهش در مبحث فرارسانه ای بیش ازقبل احساس می شود. از این رو در پژوهش حاضر با سنتز نظری انواع همگرایی و داستانسرایی فرارسانه‌ای به دنبال واکاوی این فرم در تولیدات رسانه‌ای ایران و چالش‌های به‌کارگیری آن هستیم. این تحلیل، شرایط رفع چالش در تولیدات فرارسانه‌ای را برای تولیدکنندگان و صاحبنظران حوزه رسانه‌ها ترسیم می‌کند تا بتوانند تولیداتی مورد سلیقه و نیاز مخاطب تولید داشته باشند. روش: روش تحقیق کیفی و گردآوری داده‌های تحقیق از روش مصاحبه‌ی عمیق نیمه‌ساختاریافته با صاحبنظران حوزة رسانه‌های نوین انجام‌گرفته و با روش تحلیل مضمونی (مقوله‌بندی داده‌ها) یافته‌های تحقیق در هشت مضمون اصلی و هفت مضمون فرعی دسته بندی شد. یافته ها: براساس نتایج تحقیق، چالش‌های ایجاد و گسترش داستانسرایی فرارسانه‌ای در تولیدات رسانه‌ای ایران عبارت‌اند از انحصارگرایی، محدودیت‌های قانونی، تکثر نهادهای رگولاتوری، فقدان فرهنگ مشارکتی، فقدان قوانین مالکیت فکری، عدم توجه به بخش خصوصی می باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی تحولات جهانی در حوزۀ فرهنگ، ارتباطات و رسانه

ارزیابی وجود عقلانیت ارتباطی در شبکه‌های اجتماعی بر مبنای نظریه جامعه شبکه‌ای کاستلز

جهاندار امیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مهر 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.398666.3744

چکیده

عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده به فهم، منافع و خیر مشترک منتج می‌شود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار وآزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پش‌شرطهای عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش به چالش کشیدن شبکه‌های ... بیشتر عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده به فهم، منافع و خیر مشترک منتج می‌شود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار وآزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پش‌شرطهای عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش به چالش کشیدن شبکه‌های اجتماعی است که آیا بر آن عقلانیت ارتباطی حاکم است یا موارد و مظاهر غیر عقلانی در آن بیشتر از عقلانیت است؟ روش انجام پژوهش مصاحبه عمیق با رویکرد گراندد تئوری است که نتایج در مراحل مختلف به اساتید و کارشناسان آگاه به موضوع، ارجاع داده شده است. بر اساس یافته‌ها، عملکرد شبکه‌های اجتماعی بر مبنای مولفه‌های عقلانیت ارتباطی و پیش‌شرطهای آن تایید نشده و مواردی همچون ایجاد دسترسی، محدودیت و نظارت بر شبکه‌های اجتماعی توسط دولتها، وجود اخبار جعلی، فریبکارانه و شایعه، جاسوسی و کاربرهای فاقد هویت یا با هویت جعلی، استفاده تروریستها و کلاهبرداران از شبکه‌های اجتماعی، تشویق به خودکشی، ناامنی، بحران‌زایی و ناهنجاریهای اخلاقی، رویکردهای احساسی، هیجانی، حاشیه‌ایی و پوپولیستی به جای استدلالهای منطقی، افراط‌گرایی، فرقه‌گرایی، تعصبهای قبیله‌ایی و قومی، استفاده از تکنیکهای جنگ روانی و تبلیغاتی، سیاست‌زدگی، قطبی‌گرایی و استفاده‌های ابزاری دلیلی بر این نتیجه است.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	23
تعداد شماره‌ها	60
تعداد مقالات	534
تعداد نویسندگان	933
تعداد مشاهده مقاله	1,140,954
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	1,046,646
نسبت مشاهده بر مقاله	2136.62
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1960.01
****************************************
تعداد مقالات ارسال شده	2,766
تعداد مقالات رد شده	2,111
تعداد مقالات پذیرفته شده	327
درصد پذیرش	12
تعداد پایگاه های نمایه شده	13
تعداد داوران	435

دوره 24 (1402)

دوره 23 (1401)

دوره 22 (1400)

دوره 21 (1399)

دوره 20 (1398)

دوره 19 (1397)

دوره 18 (1396)

دوره 17 (1395)

دوره 16 (1394)

دوره 15 (1393)

دوره 14 (1392)

دوره 13 (1391)

دوره 12 (1390)

دوره 11 (1389)

دوره 10 (1388)

دوره 9 (1387)

فصلنامه براساس مجوز شمارۀ 179866 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

این نشریه عضو سامانه مشابه یاب متون علمی همیاب - سیناوب است و از آن تبعیت می کند.

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان

نشریات مرتبط