فصلنامه مطالعات فرهنگ

مقاله پژوهشی

تأثیر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و مجازی بر خط‌مشی و تصمیمات سرمایه‌گذاران بازارهای مالی

مصطفی حیدری هراتمه؛ وحید آرایی؛ سیدمحمود اسلامی

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 7-24

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.395469.3737

چکیده

در دنیای مبتنی بر فضای دیجیتال و عصر ارتباطات الکترونیکی و مجازی، رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی ضمن اینکه نقش منابع خبری را برای اکثر اطلاعات و داده‌های مالی ایفا می‌کنند، مشکل عدم تقارن اطلاعات بین سرمایه‌گذاران و بازارهای مالی را تنظیم، تعدیل و توسعه بازارها را تقویت می‌کند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر رسانه‌های جمعی ... بیشتر در دنیای مبتنی بر فضای دیجیتال و عصر ارتباطات الکترونیکی و مجازی، رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی ضمن اینکه نقش منابع خبری را برای اکثر اطلاعات و داده‌های مالی ایفا می‌کنند، مشکل عدم تقارن اطلاعات بین سرمایه‌گذاران و بازارهای مالی را تنظیم، تعدیل و توسعه بازارها را تقویت می‌کند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر رسانه‌های جمعی بر خط‌مشی و تصمیمات سرمایه‌گذاران بازارهای مالی است. جامعۀ هدف، بر اساس یک بررسی در سال 1400 بین 420 دانشجوی دارای تجربه سرمایه‌گذاری بازارهای مالی انجام شد که به روش نمونه‌گیری هدفمند و غیرتصادفی انتخاب و پس از جمع‌آوری، 200 نطرسنجی با استفاده از مدل لوجیت مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد: الف) رسانه‌های جمعی منجر به ایجاد نوسانات در تصمیمات و خط‌مشی سرمایه‌گذاران می‌شود و بر تصمیمات آن‌ها تأثیر می‌گذارد؛ ب) در شرایط کسادی و وجود بحران در بازارهای مالی، تأثیر و ضریب نفوذ رسانه‌های خبری بیشتر از رسانه‌های اجتماعی و تخصصی است؛ ج) درحالی‌که در شرایط وجود رونق در بازارهای مالی تنها، برای تعدیل و انجام اصلاحات در بازارهای مالی، تأثیر رسانه‌های خبری بیشتر از رسانه‌های اجتماعی و تخصصی است؛ د) گزارش‌های خبری رسانه‌ایی اصولاً دارای تأثیر نامتقارن است به این معنا که در شرایط رونق بازار، سرمایه‌گذاران توجه بیشتری به گزارش‌های خوش‌بینانه دارند و از گزارش‌هایی که دارای سیگنال‌های منفی هستند، چشم‌پوشی می‌کنند. در مقابل، در شرایط کسادی و نبود رونق در بازار، سرمایه‌گذاران نسبت به گزارش‌های رسانه‌ایی بدبینانه آسیب‌پذیرتر هستند و گزارش‌هایی با اطلاعات فعال تأثیر قابل توجه و معنی‌داری بر تصمیمات آنان نمی‌گذارد با این حال سرمایه‌گذاران بازارهای مالی لازم است، نسبت به آموختن سواد رسانه‌ایی در کنار سواد مالی جهت تشخیص اخبار واقعی از اخبار کذب و دروغین اقدام نمایند.

مقاله پژوهشی

تلازم ظاهر و باطن در نظریه قرآنی مناسک استنطاق آموزه‌های فرهنگی سوره مبارکه حج

نجمه کاظمی؛ سیدمجید امامی؛ پروین بهارزاده

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 25-48

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.388029.3718

چکیده

تمایل فطری انسان‌ها به داشتن نگاه معنادار به جهان اطراف و فرار از پوچی موجب شده دین به‌عنوان عاملی برای معنابخشی به زندگی، نگرشی جدید و معنادار به زندگی را پدید آورد. این رهیافت با ارائه تفسیری نوظهور از انسان و دین و نیز ارتباط آن دو، درصدد شناخت انسان و ابعاد دین‌ از بینش و اعتقادات تا رفتار و عادات و آداب دینی است. مناسک دینی به‌مثابه ... بیشتر

مقاله پژوهشی

مطالعه عوامل پیشران و بازیگران مؤثر در تحولات آینده آموزش زبان‌های قومی و محلی در ایران

شهلا باقری؛ ابراهیم حاجیانی؛ مهدی نوید ادهم؛ محمد حسین زاده

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 49-82

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.392308.3731

چکیده

سیاست‌گذاری در مورد آموزش زبان‌های قومی و محلی مانند هر موضوع دیگری نمی‌تواند تنها با تکیه‌بر رهنمودهای ارزشی و هنجاری و بدون توجه به شرایط محیطی و ملاحظات راهبردی باشد. برای این منظور پژوهشی باهدف شناسایی عوامل پیشران و بازیگران تأثیرگذار در موضوع آموزش زبان‌های قومی و محلی در ایران صورت گرفت. برای شناسایی عوامل پیشران از روش ... بیشتر سیاست‌گذاری در مورد آموزش زبان‌های قومی و محلی مانند هر موضوع دیگری نمی‌تواند تنها با تکیه‌بر رهنمودهای ارزشی و هنجاری و بدون توجه به شرایط محیطی و ملاحظات راهبردی باشد. برای این منظور پژوهشی باهدف شناسایی عوامل پیشران و بازیگران تأثیرگذار در موضوع آموزش زبان‌های قومی و محلی در ایران صورت گرفت. برای شناسایی عوامل پیشران از روش «تحلیل اثرات متقابل» با استفاده از نرم‌افزار میک‌مک و برای «تحلیل بازیگران» از نرم‌افزار مکتور بهره جستیم. به‌عنوان مهم‌ترین نتایج: برای پیشگیری از فروافتادن گروه مهم «فعال قومی» در ائتلاف مخالفان نظام سیاسی؛ برای تداوم همراهی گروه «همگرای خواهان افزایش سهم قومی»؛ و همچنین برای خنثی نمودن عوامل «ملت‌سازی قومی» و «واگرایی قومی»، پیشنهاد می‌شود سیاستگذار بی‌عملی نسبی خود در موضوع آموزش زبان‌های قومی و محلی را کنار گذاشته و با اقدامی سنجیده کنترل میدان را به‌دست بگیرد. لیکن برنامه آموزشی زبان و ادبیات قومی و محلی به‌هیچ‌عنوان نباید واجد ویژگی‌های «فراگیری» و «معیارسازی» که مطالبه اصلی «مبارزان قومی» با هدف ملت‌سازی است، باشد. در مقابل برنامه آموزشی مطلوب می‌بایست «نخبه‌گرایانه»، با هدف شناسایی و شکوفا نمودن استعدادها و ناظر به حفظ گونه‌های مختلف زبان‌های بومی به‌عنوان میراث زبانی کشور و به دور از تأثیرپذیری از گونه‌های خارجی باشد.

مقاله پژوهشی

ارزیابی وجود عقلانیت ارتباطی در شبکه‌های اجتماعی بر مبنای نظریه جامعه شبکه‌ای کاستلز

جهاندار امیری

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 83-104

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.398666.3744

چکیده

عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده، به فهم منافع و خیر مشترک منتج میشود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار و آزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پیش‌شرط‌های عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی شبکههای ... بیشتر عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده، به فهم منافع و خیر مشترک منتج میشود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار و آزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پیش‌شرط‌های عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی شبکههای اجتماعی است که آیا بر آن‌ها، عقلانیت ارتباطی حاکم است یا موارد و مظاهر غیرعقلانی در آن‌ها بیشتر از عقلانیت است؟ روش انجام پژوهش، مصاحبه عمیق با رویکرد گراندد تئوری است که نتایج در مراحل مختلف به اساتید و کارشناسان آگاه به موضوع، ارجاع داده شده است. بر اساس یافتهها، عملکرد شبکههای اجتماعی بر مبنای مؤلفه‌های عقلانیت ارتباطی و پیش‌شرط‌های آن، تائید نشده و مواردی همچون ایجاد دسترسی، محدودیت و نظارت بر شبکههای اجتماعی توسط دولت‌ها، وجود اخبار جعلی، فریبکاری، شایعه، جاسوسی و کاربرهای فاقد هویت یا با هویت جعلی، استفاده تروریست‌ها و کلاهبرداران از شبکههای اجتماعی، تشویق به خودکشی، ناامنی، بحرانزایی و ناهنجاری‌های اخلاقی، رویکردهای احساسی، هیجانی، حاشیه‌اید و پوپولیستی به‌جای استدلال‌های منطقی، افراطگرایی، فرقهگرایی، تعصب‌های قبیلهایی و قومی، استفاده از فن‌های جنگ روانی و تبلیغاتی، سیاست‌زدگی، قطبیگرایی و استفادههای ابزاری دلیلی بر نتیجه ذکر شده است.

مقاله پژوهشی

مجازی‌شدن کلاس درس و فرهنگ دانشگاهی

فاطمه لولائی؛ سوسن باستانی؛ مقصود فراستخواه؛ حسین ابراهیم آبادی

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 105-132

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.362674.3675

چکیده

مصرف رسانه‌های نوین یکی از مهم‌ترین عرصه‌های فرهنگی در زندگی روزمره است. گسترش و رواج ارتباطات آنی و پیوسته به‌سرعت عرصه‌های مختلف زندگی روزمره را تحت‌‌تأثیر قرار داده است. امروزه حضور دائم فناوری‌های مجازی در محیط‌های دانشگاهی به‌سختی قابل‌انکار است. در این میان، دانشگاه نیز ماهیت و معنای پیشین خود را از دست داده است و همین ... بیشتر مصرف رسانه‌های نوین یکی از مهم‌ترین عرصه‌های فرهنگی در زندگی روزمره است. گسترش و رواج ارتباطات آنی و پیوسته به‌سرعت عرصه‌های مختلف زندگی روزمره را تحت‌‌تأثیر قرار داده است. امروزه حضور دائم فناوری‌های مجازی در محیط‌های دانشگاهی به‌سختی قابل‌انکار است. در این میان، دانشگاه نیز ماهیت و معنای پیشین خود را از دست داده است و همین امر به‌ویژه سبب تغییر در کارکرد و نسبت دانشگاه شده است. هدف این مقاله، بررسی رابطه بین مجازی‌شدن کلاس درس و فرهنگ دانشگاهی در دوران کروناست. پارادایم پژوهش کمی و روش تحقیق، پیمایش بوده است. جامعۀ آماری تحقیق، دانشگاه‌های دولتی شهر تهران در سه دسته دانشگاه حضوری، نیمه‌حضوری و غیرحضوری است. حجم نمونه تحقیق برابر با 385 نفر می‌باشد. در این پژوهش ابتدا از نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌‌ای و سپس از نمونه‌‌گیری احتمالی متناسب با حجم استفاده شده است. مدل پژوهش با استفاده از نرمافزار لیزرل آزمون شد. نتایج بیانگر آن است که فرایند مجازی‌شدن از طریق تأثیر بر متغیر ارتباطات به عنوان متغیر میانی بر فرهنگ دانشگاهی و ابعاد آن همچون سبک زندگی، فرهنگ سازمانی و ... تأثیر معناداری دارد. باید گفت، ارتباطات واسطه‌ای است که بین مجازی‌شدن و ابعاد مختلف فرهنگ دانشگاهی میانجی‌گری می‌کند. آنچه از یافته‌ها برداشت میشود این است که این فرایند، دگرگونی بنیادینی را در تعاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است و این دگرگونی در تعاملات به سایر ابعاد زندگی و فرهنگ دانشگاهی نیز سرایت کرده است.

مقاله پژوهشی

تحلیل عنصر لحن در داستانک‌های تک‌آیه‌ای قرآن

مریم هزارخوانی؛ عباس اشرفی

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 133-154

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.388953.3720

چکیده

لحن یکی از عناصر داستان است که قدرت انتقال مفاهیم و احساسات را افزایش می‌دهد و موجب میشود تا معانی ضمنی کلام بهتر فهمیده شود. لحن، رنگ یا معنای احساسی اثر ادبی است که توسط گوینده به مخاطب القا میشود و از نوع ترکیب واژگانی که گوینده به‌کار می‌برد، ساخته می‌شود. این عنصر به‌وسیله نوع بیان واژه‌ها و جمله‌ها به ... بیشتر لحن یکی از عناصر داستان است که قدرت انتقال مفاهیم و احساسات را افزایش می‌دهد و موجب میشود تا معانی ضمنی کلام بهتر فهمیده شود. لحن، رنگ یا معنای احساسی اثر ادبی است که توسط گوینده به مخاطب القا میشود و از نوع ترکیب واژگانی که گوینده به‌کار می‌برد، ساخته می‌شود. این عنصر به‌وسیله نوع بیان واژه‌ها و جمله‌ها به فضاسازی داستان کمک میکند و در ذهن مخاطب تأثیر می‌گذارد. مقاله پیش‌رو به عوامل ایجاد لحن، تغییر و تنوع لحن و اهمیت و نقش آن در داستانک‌های تک‌آیه‌ای قرآن با شیوه توصیفی ـ تحلیلی میپردازد. از نظر محتوایی لحن کلی داستانک‌های قرآنی، تعلیمی ـ واعظانه است اما لحن‌های جزئی فراوانی چون لحن متعجبانه، تحقیرآمیز، نادمانه، دعایی و ملتمسانه، هشداردهنده، استدلالی، ترغیبی، بشارت‌آمیز، مصرانه، تأسفآمیز در این داستانک‌ها نیز دیده می‌شود. از میان عناصر زبانی، فرایند انتخاب واژگان و ترکیب جملات، اوزان و هجاها مهمترین عوامل مؤثر در ایجاد لحن داستانکها را شکل می‌دهد. بیان لحن در داستانک‌ها به شکل غیرصریح است و داستانکها از طریق عنصر لحن، علاوه بر نوشتن داستان و زینت و آراستن کلام، به دنبال انتقاد از برخی عقاید، رفتارها و ترغیب به اهداف خود میباشد که در اغلب لحن تعلیمی در سرتاسر داستانک‌ها نمود دارد.

مقاله پژوهشی

مقایسه نقش و راهبردهای روشنفکران قبل و بعد از انقلاب اسلامی در توسعه سیاسی ایران

علی احمدی؛ مجتبی صداقتی‌فرد؛ یعقوب شربتیان

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، صفحه 155-180

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.386021.3717

چکیده

هدف اصلی این پژوهش مقایسۀ نقش و راهبردهای روشنفکران قبل و بعد از انقلاب اسلامی در توسعۀ سیاسی ایران است و در همین راستا، نقش روشنفکران چهار نسل متفاوت اول، دوم و سوم و چهارم مورد بررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش، کیفی و با رویکرد تحلیل محتوا و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای و مقالات انجام شده که روشنفکران نسل اول تا چهارم ایران ... بیشتر

تأثیر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و مجازی بر خط‌مشی و تصمیمات سرمایه‌گذاران بازارهای مالی

مصطفی حیدری هراتمه؛ وحید آرایی؛ سیدمحمود اسلامی

دوره 24، شماره 63 ، مهر 1402، ، صفحه 7-24

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.395469.3737

چکیده

بررسی ارتباط بین سواد رسانه‌ای و سواد سلامت جسمانی شهروندان بندرعباس

رویا جهانگیری زرکانی؛ شهناز هاشمی؛ علی گرانمایه پور

دوره 22، شماره 55 ، آبان 1400، ، صفحه 39-62

https://doi.org/10.22083/jccs.2020.230109.3078

چکیده

به دست آوردن سلامت جسمی در دنیای امروز به یادگیری و افزایش سطح دانش عمومی نیاز دارد که آن هم در گرو رسانه است. سواد سلامت مجموعه‌ای از مهارت‌های شناختی و اجتماعی است که تعیین‌کنندۀ انگیزه و توانایی افراد برای به دست آوردن و دسترسی به اطلاعات، درک و استفاده از آن‌ها برای ارتقا و حفظ سلامت افراد است. اهمیت برهم‌کنش سواد رسانه‌ای و ... بیشتر

نظام «دیگری‌سازی» در سریال آمریکایی دنیای غرب (با تأکید بر انگاره‌های رؤیای آمریکایی)

محمود ترابی اقدم؛ علی اصغر فهیمی فر؛ شهاب اسفندیاری؛ امیرحسن ندایی

دوره 23، شماره 58 ، تیر 1401، ، صفحه 7-33

https://doi.org/10.22083/jccs.2021.302453.3428

چکیده

بازنمایی «دیگری‌»های نژادی، قومیتی، فرهنگی و جغرافیایی، راهبردی کانونی در تعدادی از محصولات رسانه‌ای آمریکا تلقی می‌شود. بر این اساس، تبیین نظام «دیگری‌سازی» در سه فصل نخست سریال مشهور دنیای غرب (2016-تاکنون)، با تمرکز بر ارزش‌های گفتمان رؤیای آمریکایی، هدف اصلی این مقاله بوده است. در مبانی نظری و تحلیل‌ها از مفهوم «دیگری» ... بیشتر بازنمایی «دیگری‌»های نژادی، قومیتی، فرهنگی و جغرافیایی، راهبردی کانونی در تعدادی از محصولات رسانه‌ای آمریکا تلقی می‌شود. بر این اساس، تبیین نظام «دیگری‌سازی» در سه فصل نخست سریال مشهور دنیای غرب (2016-تاکنون)، با تمرکز بر ارزش‌های گفتمان رؤیای آمریکایی، هدف اصلی این مقاله بوده است. در مبانی نظری و تحلیل‌ها از مفهوم «دیگری» در فلسفة غرب و به‌ویژه مطالعات فرهنگی استفاده شده است. برای فهم سازوکار برساخت «دیگری»ها در این سریال، از روش نشانه‌شناسی و الگوی سه سطحی جان فیسک به‌همراه رمزگان نمادین رولان بارت بهره گرفته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که «حضور» و «غیاب» دو دسته از «دیگری‌»های درون‌آمریکایی (سیاه‌پوستان و سرخ‌پوستان) و برون‌آمریکایی (شرق‌آسیایی‌ها) در مواجه با سفیدها (به‌مثابه «خود») در سریال مذکور واجد دلالت‌های ویژه‌ای است. نظام‌های نشانه‌ای دنیای غرب، سفیدها را فرادست، شرق‌آسیایی‌ها و سرخ‌پوست‌ها را فرودست و سیاهان را نزدیک به سفیدها بازنمایی می‌کند. بدین ترتیب، پیوستاری از قدرت را بر حسب نزدیکی به نژاد سفید، برای بازتولید اسطورة سفید برتر برای جهان آتی طبیعی‌سازی می‌کنند. اسطوره‌ای که عناصر بنیادی گفتمان رؤیایی آمریکایی از‌جمله «فردگرایی»، «آزادی» و «حق انتخاب» را در انحصار سفیدها بازنمود می‌کند. همچنین مؤلفه مهم «برابری» را از طریق راهبرد کلیشه‌سازی و مشروعیت‌زدایی از «دیگری»‌ها به حاشیه می‌راند تا تنها سفیدها برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری برای آینده جهان حضور داشته باشند.

فرهنگ شهرت و کنشگری سلبریتی‌ها در اینستاگرام از نظر کاربران ایرانی

مجید سلیمانی ساسانی؛ مهدی شهبازی؛ سینا قربانی

دوره 23، شماره 57 ، فروردین 1401، ، صفحه 341-374

https://doi.org/10.22083/jccs.2022.330160.3554

چکیده

فرهنگ شهرت از مفاهیم اساسی برای فهم کنش‌ها در بستر رسانه‌های اجتماعی است. هم‌اکنون، رسانه‌های اجتماعی قابلیت‌های ویژه‌ای در شکل‌گیری فرهنگ شهرت دارند. دراین‌بین، اینستاگرام، به‌سبب تصویرمحوربودن و فراهم‌سازی فضای تعاملی کاربران و سلبریتی‌ها، مورد توجه محققان قرار دارد. هدف مطالعۀ پیش رو، از یک‌سو، بررسی فرهنگ شهرت و پیامدهای ... بیشتر فرهنگ شهرت از مفاهیم اساسی برای فهم کنش‌ها در بستر رسانه‌های اجتماعی است. هم‌اکنون، رسانه‌های اجتماعی قابلیت‌های ویژه‌ای در شکل‌گیری فرهنگ شهرت دارند. دراین‌بین، اینستاگرام، به‌سبب تصویرمحوربودن و فراهم‌سازی فضای تعاملی کاربران و سلبریتی‌ها، مورد توجه محققان قرار دارد. هدف مطالعۀ پیش رو، از یک‌سو، بررسی فرهنگ شهرت و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی آن و، از سوی دیگر، بررسی میزان پیگیری صفحات شخصی سلبریتی‌ها از سوی کاربران یا مخاطبان است. از روش کمّی پیمایش و تکنیک پرسش‌نامه برای گردآوری داده‌ها و اجرای پژوهش استفاده شده است. در مبانی نظری، به «رهیافت فرهنگ سلبریتی»، «رهیافت سلبریتی‌سازی و سلبریتی‌شدن»، «رهیافت اکولوژی سلبریتی»، «رهیافت فضای خصوصی و عمومی سلبریتی»، و «رهیافت روان‌شناختی به هواداری و سلبریتی» پرداخته شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد تقریباً 20 درصد کاربران اینستاگرام «اخبار و صفحات سلبریتی‌ها» را پیگیری می‌کنند. آن‌ها صفحات بازیگران، خوانندگان و ورزش‌کاران سلبریتی داخلی را بیش از سایر گروه‌های سلبریتی دنبال می‌کنند؛ به‌طوری‌که تقریباً یک‌سوم کاربران صفحات شخصی بازیگران و خوانندگان سلبریتی را پیگیری می‌کنند و تقریباً یک‌چهارم کاربران صفحات شخصی ورزش‌کاران را. روابط فرااجتماعی، هم‌ذات‌پنداری و پرستش سه شاخص گرایش به سلبریتی‌هاست. این مطالعه نشان می‌دهد که تقریباً 47 درصد کاربران فعال در حوزۀ سلبریتی‌ها به سلبریتی‌ها گرایش دارند؛ به‌نحوی‌که، علاوه بر علاقه به تعامل فرااجتماعی با سلبریتی‌ها، در بُعد انتزاعی به الگوبرداری از ارزش‌ها و نگرش‌های سلبریتی‌ها و در بُعد رفتاری به پرستش و تقلید سبک زندگی سلبریتی محبوب می‌پردازند.

انگیزه‌های عضویت در شبکه اجتماعی اینستاگرام

محمد سلگی؛ وحید مصطفی پور

دوره 22، شماره 54 ، مرداد 1400، ، صفحه 119-136

https://doi.org/10.22083/jccs.2021.230646.3083

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی انگیزه‌های عضویت در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام انجام گرفت. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش پژوهش مردم‌نگاری مجازی بود. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته استفاده شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند نظری، پس از انجام 61 مصاحبه با کاربران صفحۀ شخصی اینستاگرامِ یکی از محققان اشباع نظری حاصل ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف شناسایی انگیزه‌های عضویت در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام انجام گرفت. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش پژوهش مردم‌نگاری مجازی بود. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته استفاده شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند نظری، پس از انجام 61 مصاحبه با کاربران صفحۀ شخصی اینستاگرامِ یکی از محققان اشباع نظری حاصل شد. برای تحلیل داده‌ها، از تحلیل مضمونی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که انگیزه‌های اصلی عضویت در اینستاگرام شامل 7 انگیزۀ اصلی: کسب اطلاع، فراغت و سرگرمی، پیوستگی و ارتباط، کنجکاوی، خوداظهارگری، تخلیۀ هیجانی و الگویابی می‌باشد. با توجه به گسترش گرایش به شبکۀ اجتماعی اینستاگرام و تأثیرات این شبکۀ اجتماعی بر جنبه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در کشور ما و خلأ پژوهشی به‌خصوص در قالب طرح‌های کیفی در زمینۀ شناسایی انگیزه‌های عضویت در این شبکه در کشورمان، پژوهش کیفی حاضر می‌تواند به‌عنوان پژوهشی نو و پیش‌قدم در این حوزه مطرح شود و پژوهشگران را به توجه هرچه بیشتر به این موضوع ترغیب و زمینه را برای بررسی این حوزه در پژوهش‌های آینده فراهم کند. با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان گفت افراد با انگیزه‌های متفاوت و مختلفی به دنبال عضویت و استفاده از شبکۀ‌ اجتماعی اینستاگرام هستند. انگیزۀ افراد برای عضویت در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام تک‌بعدی نمی‌باشد، بلکه ماهیتی چندبعدی و چندگانه دارد و از فردی به فرد دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر می‌تواند متفاوت باشد.

مقاله پژوهشی

بررسی چالش‌های ایجاد و گسترش داستانسرایی فرارسانه‌ای در تولیدات رسانه‌ای ایران

مجید شعرای نجاتی؛ صدیقه ببران؛ مقداد مهرابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.382697.3704

چکیده

زمینه و هدف: رویکرد فرارسانه‌ای ماحصل تغییر شرایط بازار است که به دفاع از مدل‌های تجاری جدید می‌پردازد. این رویکرد به روش‌های سنتیِ رابطه‌ی رسانه با مخاطب پایان داده و آغازگر شیوه‌های جدید است که در آن رضایت مخاطب در اولویت قرار دارد. از طرفی داستانسرایی فرارسانه‌ای را می‌توان یک الگوی تجاری برای تولیدکنندگان رسانه‌ تلقی نمود ... بیشتر زمینه و هدف: رویکرد فرارسانه‌ای ماحصل تغییر شرایط بازار است که به دفاع از مدل‌های تجاری جدید می‌پردازد. این رویکرد به روش‌های سنتیِ رابطه‌ی رسانه با مخاطب پایان داده و آغازگر شیوه‌های جدید است که در آن رضایت مخاطب در اولویت قرار دارد. از طرفی داستانسرایی فرارسانه‌ای را می‌توان یک الگوی تجاری برای تولیدکنندگان رسانه‌ تلقی نمود که وضعیت موجود در بازارهای همگرا را مورد مطالعه و هدف خود قرار داده است. همچنین در دهه اخیر با ورود رسانه‌های نوینِ دیجیتال به ایران و شکل‌گیری مباحث همگرایی رسانه ای، لزوم ورود به این موضوع ضروری و نیاز به پژوهش در مبحث فرارسانه ای بیش ازقبل احساس می شود. از این رو در پژوهش حاضر با سنتز نظری انواع همگرایی و داستانسرایی فرارسانه‌ای به دنبال واکاوی این فرم در تولیدات رسانه‌ای ایران و چالش‌های به‌کارگیری آن هستیم. این تحلیل، شرایط رفع چالش در تولیدات فرارسانه‌ای را برای تولیدکنندگان و صاحبنظران حوزه رسانه‌ها ترسیم می‌کند تا بتوانند تولیداتی مورد سلیقه و نیاز مخاطب تولید داشته باشند. روش: روش تحقیق کیفی و گردآوری داده‌های تحقیق از روش مصاحبه‌ی عمیق نیمه‌ساختاریافته با صاحبنظران حوزة رسانه‌های نوین انجام‌گرفته و با روش تحلیل مضمونی (مقوله‌بندی داده‌ها) یافته‌های تحقیق در هشت مضمون اصلی و هفت مضمون فرعی دسته بندی شد. یافته ها: براساس نتایج تحقیق، چالش‌های ایجاد و گسترش داستانسرایی فرارسانه‌ای در تولیدات رسانه‌ای ایران عبارت‌اند از انحصارگرایی، محدودیت‌های قانونی، تکثر نهادهای رگولاتوری، فقدان فرهنگ مشارکتی، فقدان قوانین مالکیت فکری، عدم توجه به بخش خصوصی می باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

آسیب‌شناسی جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛ مبتنی بر موردکاوی

داریوش مطلبی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 مهر 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.393069.3727

چکیده

هدف مطالعه شناسایی آسیب‌های برگزاری جایزۀ کتاب سال به منظور بهبود سیاست‌ها، شیوۀ برگزاری، ارتقاء فرآیند داوری و تأثیرگذاری بیشتر آن در جامعه نشر است. پژوهش از نظر رویکرد از نوع کیفی و از نظر روش اجرا از نوع موردکاوی است. جامعه مورد مطالعه، نوشته‌های مرتبط با جایزۀ ،اساتید و ذی‌نفعان درگیر در برگزاری و اجرای جشنواره و ناقدان مطلع ... بیشتر هدف مطالعه شناسایی آسیب‌های برگزاری جایزۀ کتاب سال به منظور بهبود سیاست‌ها، شیوۀ برگزاری، ارتقاء فرآیند داوری و تأثیرگذاری بیشتر آن در جامعه نشر است. پژوهش از نظر رویکرد از نوع کیفی و از نظر روش اجرا از نوع موردکاوی است. جامعه مورد مطالعه، نوشته‌های مرتبط با جایزۀ ،اساتید و ذی‌نفعان درگیر در برگزاری و اجرای جشنواره و ناقدان مطلع در حوزه کتاب سال است. برای گردآوری داده‌ها از بررسی نوشته‌ها، مصاحبه و گروه کانونی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی در دو مرحله انجام شده است؛ دور اول کدگذاری و دور دوم الگویابی. برای پیشبرد فرایند کدگذاری ابزارهای گوناگونی ـ از جمله انجام فرایند با مداد و کاغذ گرفته تا استفاده از برنامه‌های رایانه مکس‌کیو.دی.ای (ویرایش 11)ـ استفاده شده است. براساس نتایج مسائل و مشکلات کتاب سال را می‌توان در حوزه‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، روندهای اجرایی، داوری دسته‌بندی کرد. همپوشانی جایزۀ کتاب سال با جوایز دیگر و مشخص‌نبودن جایگاه آن نسبت به جوایز دیگر، سبب کاهش شأن کتاب سال شده‌است. وابستگی بیش از حد جایزه به بدنه دولت هم از نظر مادی و هم از نظر سیاست‌گذاری، انتخاب دبیر علمی، داوران و... سبب‌شده تا در دوره‌های محدودی، شاهد دخالت‌های مسئولان فرهنگی در رأی و نظر داوران و همچنین معرفی برگزیدگان باشیم. اعتماد به جشنواره‌ها و جوایز مهم‌ترین اتفاقی است که می‌تواند در رشد و بالندگی و تاثیرگذاری آنها موثر باشد و ضمن اقبال مردم و متولیان امر به جوایز، در ارتقا صنعت نشر تاثیرگذار باشد و مسئولان کتاب سال باید برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب‌تری داشته باشند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی فرایندهای فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات و راهکارهای کاهش آن: ارائه یک مدل پارادایمی

جواد آذرنگار؛ سیدعلیرضا افشانی؛ سیدعلی محمد مزیدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آبان 1402

https://doi.org/10.22083/jccs.2023.418484.3795

چکیده

مطبوعات در سال‌های اخیر و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مجازی‌شدن ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از یک طرف و محدودیت‌های موجود از طرف دیگر، با ریزش مخاطب مواجه بوده‌اند. نتیجه این فرآیند فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات بوده است. پژوهش حاضر دلایل، فرآیندها، راهبردها و پیامدهای این مسئله را بررسی کرده است. این پژوهش با روش ... بیشتر مطبوعات در سال‌های اخیر و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مجازی‌شدن ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از یک طرف و محدودیت‌های موجود از طرف دیگر، با ریزش مخاطب مواجه بوده‌اند. نتیجه این فرآیند فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات بوده است. پژوهش حاضر دلایل، فرآیندها، راهبردها و پیامدهای این مسئله را بررسی کرده است. این پژوهش با روش تحقیق نظریه زمینه‌ای (رویکرد سیستماتیک) انجام شده است. مشارکت‌کنندگان پژوهش، متخصصان ارتباطات و رسانه‌های ارتباطی و افرادی بودند که حداقل 7 سال سابقه فعالیت در زمینه مطبوعات داشتند. بر این اساس و با روش نمونه‌گیری هدفمند 29 نفر انتخاب شده و با روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با آن‌ها مصاحبه انجام گرفت. داده‌های به دست آمده با استفاده از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای نظریه زمینه‌ای (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که شرایط علی تأثیرگذار بر فاصله‌گزینی مطبوعات را می‌توان در سه بخش تقسیم‌بندی نمود: عوامل فرهنگی-اجتماعی (سنت شفاهی ایرانی، دیجیتالیزه‌شدن فرهنگ، مینیمالیستی‌شدن زندگی و بی‌اعتمادی نهادی)، عوامل سیاسی (محدودیت‌های سیاسی و سیاست‌زدگی رفتاری) و عوامل اقتصادی (فقر اقتصادی، تورم و گرانی). شرایط زمینه‌ای تأثیرگذار بر فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات عبارت‌اند از: اقتصاد سیاسی و مجازی‌سازی. همچنین شرایط مداخله‌گر تأثیرگذار بر فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات شامل دو مورد بود: ضعف محتوایی و ضعف ساختاری. راهبردها و استراتژی‌های مواجه با فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات عبارت‌اند از: نوسازی محتوایی، نوسازی ارتباطی و نوسازی ساختاری. در صورت تحقق این راهبردها، مهم‌ترین پیامد برای مطبوعات، کاهش فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات و نزولی شدن روند کاهش مخاطبان مطبوعات است.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	23
تعداد شماره‌ها	60
تعداد مقالات	539
تعداد نویسندگان	942
تعداد مشاهده مقاله	1,153,148
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	1,053,237
نسبت مشاهده بر مقاله	2139.42
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1954.06
****************************************
تعداد مقالات ارسال شده	2,789
تعداد مقالات رد شده	2,129
تعداد مقالات پذیرفته شده	330
درصد پذیرش	12
تعداد پایگاه های نمایه شده	13
تعداد داوران	443

دوره 24 (1402)

دوره 23 (1401)

دوره 22 (1400)

دوره 21 (1399)

دوره 20 (1398)

دوره 19 (1397)

دوره 18 (1396)

دوره 17 (1395)

دوره 16 (1394)

دوره 15 (1393)

دوره 14 (1392)

دوره 13 (1391)

دوره 12 (1390)

دوره 11 (1389)

دوره 10 (1388)

دوره 9 (1387)

فصلنامه براساس مجوز شمارۀ 179866 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

این نشریه عضو سامانه مشابه یاب متون علمی همیاب - سیناوب است و از آن تبعیت می کند.

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان

نشریات مرتبط