مقاله پژوهشی
سیدمحمدعلی غمامی؛ علی اصغر اسلامی تنها
چکیده
اندیشۀ «میانفرهنگی» پاسخی به بحران «خودمحوری» در جهان معاصر است که در قالب «غرب‌گرایی»، «نژادپرستی» و «تکفیر» پدیدار شده است. سؤال اصلی این پژوهش آن است که تفکر اسلامی چه مسیری را در مواجهه با «دیگری» پیشنهاد میکند که به دیگرستیزی یا دیگرپرستی نمیانجامد. در این مقاله، الگوی قرآنی ارتباطات ...
بیشتر
اندیشۀ «میانفرهنگی» پاسخی به بحران «خودمحوری» در جهان معاصر است که در قالب «غرب‌گرایی»، «نژادپرستی» و «تکفیر» پدیدار شده است. سؤال اصلی این پژوهش آن است که تفکر اسلامی چه مسیری را در مواجهه با «دیگری» پیشنهاد میکند که به دیگرستیزی یا دیگرپرستی نمیانجامد. در این مقاله، الگوی قرآنی ارتباطات میانفرهنگی با طرح سؤالات پنج‌گانه (چرایی، کیستی، کجایی، چیستی و چگونگی)، با روش «قرآن به قرآن» و در خلال رویکردی تطبیقی، «استنطاق» شده است. برای مطالعۀ تطبیقی، اندیشههای میانفرهنگی اندیشمندانی همچون مید و گادیکانست در حوزۀ معرفتیِ انگلیسی؛ اشتروس و کاربو در حوزۀ معرفتیِ فرانسوی؛ و اندیشههای هابرماس و ویمر در حوزۀ معرفتی آلمانی تحت عنوان «تطابق»، «تعاون» و «تحاور» (همسازی، همکاری، هم‌گویی) بررسی شده است. در مقابل، الگوی مفهومی ارتباطات میانفرهنگی در قرآن با بررسی آیات مرتبط با مضمون «تفاوت» و «اختلاف» در میان انسان‌ها و با محوریت آیۀ 13 سورۀ حجرات بیان شده است. ساختار این آیه رابطۀ «تفاوت» و «تقوا» را با سازوکار «تعارف» به معنای «همشناسی» و «تبادل معروف» تبیین میکند. دکترین ارتباطات میانفرهنگی در اسلام تعارف را جایگزین تفاخر، تحقیر و تکفیر میکند و این تعارف بر آیات 17و 18 زمر بر «استماع» و گشودگی در برابر دیگری ـ در عین «اجتناب» از طاغوت ـ استوار است. در ادامه، مؤلفهها و فرایند این الگوی قدسی تحت عنوان «همشناسی فرهنگی» مورد تحلیل قرار گرفته و تمایز آن با سه الگوی دیگر روشن شده است.
مقاله پژوهشی
سیاوش صلواتیان؛ احمدرضا درفشی؛ حمیدرضا جواهریان
چکیده
هر کشوری ترجیح می‌دهد در صنایع مختلف عمدتاً تولیدکننده و صادرکننده باشد تا واردکنندۀ محض؛ اما، در صنایع فرهنگی سخن از ترجیح نیست؛ سخن از ضرورتی اجتماعی و اقتصادی است. صنعت بازی‌های تلفن همراه، به‌عنوان یکی از صنایع فرهنگی و سرگرمی، در یک دهۀ اخیر توانسته رشد چشمگیری از لحاظ اقتصادی و محبوبیت در میان مردم دنیا داشته باشد. هدف پژوهش ...
بیشتر
هر کشوری ترجیح می‌دهد در صنایع مختلف عمدتاً تولیدکننده و صادرکننده باشد تا واردکنندۀ محض؛ اما، در صنایع فرهنگی سخن از ترجیح نیست؛ سخن از ضرورتی اجتماعی و اقتصادی است. صنعت بازی‌های تلفن همراه، به‌عنوان یکی از صنایع فرهنگی و سرگرمی، در یک دهۀ اخیر توانسته رشد چشمگیری از لحاظ اقتصادی و محبوبیت در میان مردم دنیا داشته باشد. هدف پژوهش پیش رو تحلیل وضعیت موجود صنعت بازی‌های دیجیتال کشور برای ورود به بازارهای جهانی است. در این پژوهش، که با استفاده از روش تحلیل مضمون کیفی صورت گرفت، با ۱۴ نفر از سیاست‌گذاران، پژوهشگران و فعالان صنعت بازی‌های تلفن همراه، مدیریت و رسانه مصاحبه شده است. پس از سه مرحلۀ کدگذاری، توانستیم از حدوداً ۴۵۰ کد به 21 مقوله در زمینۀ تحلیل صنعت بر مبنای تکنیک سوات دست یابیم. بر اساس یافته‌ها، قوّت‌های صنعت شامل ظرفیت گستردۀ بازار داخلی، هزینۀ کم تولید و آموزش و...؛ ضعف‌های صنعت شامل مدیریت نیروی انسانی، مدیریت دانش، سرمایه‌گذاری و...؛ فرصت‌های محیطی شامل توان بیشتر از رقبای منطقهای، روابط فرهنگی قوی با کشورهای منطقه و...؛ و تهدیدات محیطی شامل رقابت زیاد در بازارهای بین‌المللی، تحریم اقتصادی ایران و... است. پژوهش پیش رو نشان داد که دولت باید نقش سیاست‌گذاری در عرصۀ صنعت بازی را بر عهده بگیرد و در جهت رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، با همکاری بخش خصوصی، این صنعت را به سمت بازارهای بین‌المللی هدایت کند.
مقاله پژوهشی
عبدالرحیم قاسمی نژاد؛ محمدصادق نصراللهی
چکیده
مسئلة تأثیر بر مخاطب یا ارتباط‌گیر یکی از اساسی‌ترین مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اینترنت و، بالتبع، پیدایش شبکه‌های اجتماعی مجازی، با توجه به ماهیت تعاملی و چندسویة آن، ضمن آنکه اهمیت حوزۀ مخاطب‌شناسی را دوچندان کرده، سازوکار جذب مخاطب را بیش‌ازپیش پیچیده کرده است. میدان رقابت ارتباط‌گران در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های ...
بیشتر
مسئلة تأثیر بر مخاطب یا ارتباط‌گیر یکی از اساسی‌ترین مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اینترنت و، بالتبع، پیدایش شبکه‌های اجتماعی مجازی، با توجه به ماهیت تعاملی و چندسویة آن، ضمن آنکه اهمیت حوزۀ مخاطب‌شناسی را دوچندان کرده، سازوکار جذب مخاطب را بیش‌ازپیش پیچیده کرده است. میدان رقابت ارتباط‌گران در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی آن‌چنان بالا گرفته که گزینه‌های فراوانی را به‌عنوان حق انتخاب در اختیار ارتباط‌گیران گذاشته است. در این میان، جذب اولیۀ مخاطب در جهت تصمیم اولیة او به ملحق‌شدن به یک گروه یا کانال (جذب اولیۀ مخاطب) و تصمیم وی به استمرار عضویت (نگهداشت مخاطب) مقدمه و شرط لازم تأثیر بر مخاطب است. از طرف دیگر، مروری گذرا بر زیست‌بوم شبکه‌های اجتماعی نشان از ضعف جدی کانال‌های فرهنگی و دینی در جذب و نگهداشت مخاطب دارد. مسئلة این پژوهش آن است که، با استناد به مطالعة کیفیت فعالیت و عملکرد کانال‌های موفق فارسی در تلگرام، چه سیاست‌ها و شیوه‌هایی را میتوان برای جذب ارتباط‌گیران به کنشگران دینی و فرهنگی شبکه‌های اجتماعی پیشنهاد کرد. جهت پاسخ‌گویی به این سؤال، این پژوهش انجام مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته را با ارتباط‌گیران کانال‌های موفق ایرانی منتخب در پیام‌رسان تلگرام در دستور کار قرار داده و، با پیاده‌سازی روش «تحلیل مضمون»، 22 پیشنهاد را به‌عنوان سیاست‌ها و شیوه‌های جذب مخاطب مطرح کرده است. از پربسامدترین پیشنهاد‌ها میتوان به اعتماد کاربران به کانال و پیام‌های آن، مدیریت زمانی ارسال پیام‌ها، تنوع در قالب‌های انتشار پیام، تنوع و جامعیت در محتوای پیام‌ها و رعایت ایجاز در محتوای ارسالی اشاره کرد.
مقاله پژوهشی
جهاندار امیری؛ ابراهیم فتحی؛ احمد علی احمدپور
چکیده
خبر ماده اصلی ارتباطات جمعی، از نیازهای اصلی مخاطبان و در صدر تولیدات رسانه‌ها قرار دارد. این پژوهش با تشکیک در اصل عدم‌تغییر گرایش نسل‌های مختلف مخاطبان به کسب خبر ، گرایش سه نسل از جوانان تهرانی را با استفاده از روش شبه پانل گذشته یاد، بررسی و مقایسه کرده است. جامعه آماری جوانان 15 تا 24 ساله شهر تهران در دهه‌های 90، 80 و 70 شمسی است که ...
بیشتر
خبر ماده اصلی ارتباطات جمعی، از نیازهای اصلی مخاطبان و در صدر تولیدات رسانه‌ها قرار دارد. این پژوهش با تشکیک در اصل عدم‌تغییر گرایش نسل‌های مختلف مخاطبان به کسب خبر ، گرایش سه نسل از جوانان تهرانی را با استفاده از روش شبه پانل گذشته یاد، بررسی و مقایسه کرده است. جامعه آماری جوانان 15 تا 24 ساله شهر تهران در دهه‌های 90، 80 و 70 شمسی است که با ابزار پرسش‌نامه از 401 نمونه، دادهها جمعآوری و نتایج گرایش هر سه نسل به کسب خبر به تفکیک با هم مقایسه شده است. متغیرهای مورد بررسی، ادراک از فایده، ادراک از سهولت و سازگاری، متغیرهای مؤثر بر رسانه منتشر کننده خبر، رضایت از سایر بخشهای زندگی و عادت به کسب خبر است. براساس نتایج ،گرایش جوانان به کسب خبر دچار تغیر شده و رابطه معنادار میان مؤلفه‌های ادراک فایده کسب خبر، ادراک سهولت کسب خبر، ادراک سازگاری با کسب خبر، هنجارهای ذهنی از کسب خبر و ادراک رفتاری کنترلشده با گرایش به کسب خبر تایید شده است. همچنین گرایش به کسب خبر با رضایت از سایر بخشهای زندگی نسل اول رابطه معنادار داشته اما این معناداری در نسل دوم و سوم تایید نشده است.
مقاله پژوهشی
هادی خانیکی؛ کیوان لطفی
چکیده
در انتخابات سال 1392 برای دومین بار، مناظره هایی ترتیب داده شد که در آن انتقادات جنجالی مطرح گردید؛ ازاین‌رو تحقیق حاضر به بررسی امواج سیاسی- رسانهای ایجادشده از مناظره‌ها این انتخابات پرداخته است. هر مناظره بازتاب خاصی در رسانه‌های خبری دارد و تحقیق حاضر با استفاده از تحلیل محتوای کمی و کیفی به دسته‌بندی اخبار منبعث از هر مناظره، ...
بیشتر
در انتخابات سال 1392 برای دومین بار، مناظره هایی ترتیب داده شد که در آن انتقادات جنجالی مطرح گردید؛ ازاین‌رو تحقیق حاضر به بررسی امواج سیاسی- رسانهای ایجادشده از مناظره‌ها این انتخابات پرداخته است. هر مناظره بازتاب خاصی در رسانه‌های خبری دارد و تحقیق حاضر با استفاده از تحلیل محتوای کمی و کیفی به دسته‌بندی اخبار منبعث از هر مناظره، با درنظرگرفتن معیارهایی همچون میزان پوشش خبری، میزان پراکندگی زمانی پوشش در چند رسانه مختلف، می‌پردازد؛ که موضوعات مطرح‌شده در روزنامه‌ها دسته‌بندی‌شده در قالب موج سیاسی نام‌گذاری شدند. امواج سیاسی به‌تبعیت از ولفسفلد در مدل نظری سیاست-رسانه-سیاست در ابتدا در محیط سیاسی (در اینجا همان عرصه مناظره) آغاز می‌شوند، در رسانه‌ها با پوشش گسترده و طرح داستان‌های مختلف خبری شکل می‌گیرند و ضمن التهاب در فضای سیاسی، با واکنش و تغییرات در محیط سیاسی پیگیری می‌شوند. در تحلیل امواج شناسایی‌شده نیز این منطق در نظر گرفته شد تا بتوان امواج به‌طور عمیق‌تری بررسی شوند. در این دوره از انتخابات بازتاب تمامی مناظره‌ها به‌صورت جداگانه در 14روزنامه از دو جناح دنبال شد؛ در این انتخابات امواج «اعتراض به شیوه برگزاری مناظره»، «فضای امنیتی» و «چالش‌های سیاسی» ایجاد شد.
مقاله پژوهشی
مجید سعادتی؛ اکبر نصراللهی؛ اسماعیل سعدی‌پور؛ سیدعلی رحمانزاده
چکیده
خبرگزاری صداوسیما، به‌عنوان رسانۀ جریان اصلی در کشور، برای عقب‌نماندن از رسانه‌های رقیب در حوزۀ خبر و اطلاع‌رسانی باید از تمام ظرفیت‌های روز دنیا، ازجمله شبکه‌های اجتماعی مجازی، استفاده کند. لذا، شناخت نحوۀ فعالیت رسانه‌های خبری رقیب در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش، ضمن مطالعۀ تطبیقی اینستاگرام خبرگزاری صداوسیما ...
بیشتر
خبرگزاری صداوسیما، به‌عنوان رسانۀ جریان اصلی در کشور، برای عقب‌نماندن از رسانه‌های رقیب در حوزۀ خبر و اطلاع‌رسانی باید از تمام ظرفیت‌های روز دنیا، ازجمله شبکه‌های اجتماعی مجازی، استفاده کند. لذا، شناخت نحوۀ فعالیت رسانه‌های خبری رقیب در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش، ضمن مطالعۀ تطبیقی اینستاگرام خبرگزاری صداوسیما و بی‌بی‌سی فارسی، سعی شد تا رابطۀ میزان تعامل کاربران با نحوۀ پرداخت سوژه‌های خبری در اینستاگرام این دو سازمان خبری شناسایی شود. پژوهشگران، برای دستیابی به این مهم، سوژه‌های خبری یکسان را در بازۀ زمانی 9 ماه (پاییز 98 تا بهار 99) به‌صورت هدفمند شناسایی کردند. درمجموع، 180 پست انتخاب شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی بررسی و تحلیل شد. مهم‌ترین یافتههای این مطالعه حاکی از آن است که خبرگزاری صداوسیما در تعداد پست‌های روزانۀ منتشرشده عرصه را به رقیب خود واگذار کرده است؛ اما، بین این دو سازمان خبری از منظر عناصر خبری مورداستفاده در تنظیم اخبار تفاوت معناداری وجود نداشت و در قالب‌های خبری مورداستفاده نیز اختلاف و تفاوت ضعیفی وجود داشت. در بی‌بی‌سی فارسی میان متغیرهای ارزش‌های خبری ترکیبی شهرت/برخورد، سوژه‌های خبری سیاسی و ویدئوهای سیاسی با میزان تعامل کاربران در مؤلفه‌های لایک و کامنت رابطۀ معناداری وجود دارد. درواقع، به نظر می‌رسد بی‌بی‌سی فارسی با شناسایی نیازهای خبری کاربران و انتظاراتی که ایشان در حوزۀ سوژه‌های سیاسی دارند و با افزایش کمیت انتشار پست‌های مرتبط توانسته میزان تعامل صفحۀ اینستاگرام خود را افزایش دهد.
مقاله پژوهشی
ابراهیم آریانی قیزقاپان؛ عادل زاهد بابلان؛ علی خالق خواه؛ مهدی معینی کیا
چکیده
پژوهش پیش رو با هدف مدل‌سازی نقش عوامل سازمانی تعارض شغلی و رهبری زهرآگین در پرسهزنی اینترنتی صورت گرفت. این پژوهش، از نظر راهبرد اصلی، کمّی و، از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی‌ـ‌همبستگی بود. جامعۀ آماری این مطالعه شامل کارکنان ستادی دانشگاههای جامع وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری در چهار سطح تراز عملکرد بین‌المللی، ملی، ...
بیشتر
پژوهش پیش رو با هدف مدل‌سازی نقش عوامل سازمانی تعارض شغلی و رهبری زهرآگین در پرسهزنی اینترنتی صورت گرفت. این پژوهش، از نظر راهبرد اصلی، کمّی و، از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی‌ـ‌همبستگی بود. جامعۀ آماری این مطالعه شامل کارکنان ستادی دانشگاههای جامع وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری در چهار سطح تراز عملکرد بین‌المللی، ملی، منطقهای و محلی در سراسر کشور بود. روش نمونهگیری از نوع خوشهای چندمرحلهای بود. حجم نمونه، با توجه به مدل کرجسی‌ـ‌مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 =α، 430 نفر در نظر گرفته شد. برای جمعآوری دادهها از پرسش‌نامۀ پرسهزنی اینترنتی بلا و همکاران (2006)، پرسش‌نامۀ تعارض شغلی دوبرین (2008) و پرسش‌نامۀ رهبری زهرآگین اسمیت و هانگس (2008) استفاده شد. روایی محتوایی ابزارها با نظر استادان علوم تربیتی و روان‌شناسی تأیید شد. دادهها با رویکرد شبکۀ عصبی مصنوعی با روش پرسپترون چندلایه (MPL) تحلیل شد. نتایج نشان داد ارتباط‌یابی عوامل سازمانی مؤثر بر پرسهزنی اینترنتی دارای یک لایۀ ورودی با هفت گره و یک لایۀ پنهان با سه گره است. شبکۀ عصبی مصنوعی نشان داد پرشها و روند پرسهزنی اینترنتی کارکنان را میتوان از روی عوامل سازمانی تعارض شغلی و رهبری زهرآگین پیشبینی کرد. با توجه به اثر معنیدار عوامل تعارض شغلی و رهبری زهرآگین در پرسهزنی اینترنتی کارکنان، ضروری است در هدایت رفتار منابع انسانی، جهت جلوگیری از بروز رفتار انحرافی پرسهزنی اینترنتی، به این مؤلفهها و اثرهایشان در سازمان توجه شود.
مقاله پژوهشی
وحید آگاه
چکیده
مواجهه دولت با مقوله سینما باید به صورت پسینی باشد. روشی آزادی محور که تنها پس از عرضه اثر سینمایی و صرفا در صورت وقوع جرم یا تخلف، مجوز برخورد دارد. اما در ایران، از زمان پیروزی انقلاب نیز، ورود پیشینی یا ممیزی(سانسور)آثار سینمایی برقرار است که طی پژوهش حاضر، اقسام آن در حقوق موضوعه نقد شد. در این مقاله، سه قسم عمده ممیزی«اخلاقی، ...
بیشتر
مواجهه دولت با مقوله سینما باید به صورت پسینی باشد. روشی آزادی محور که تنها پس از عرضه اثر سینمایی و صرفا در صورت وقوع جرم یا تخلف، مجوز برخورد دارد. اما در ایران، از زمان پیروزی انقلاب نیز، ورود پیشینی یا ممیزی(سانسور)آثار سینمایی برقرار است که طی پژوهش حاضر، اقسام آن در حقوق موضوعه نقد شد. در این مقاله، سه قسم عمده ممیزی«اخلاقی، سیاسی و فرهنگی ـ اجتماعی» در قوانین، مصوبات هیات وزیران و شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفت. در رویه عملی وزارت فرهنگ نیز، موردکاوی شد و مصادیق این عناوین از فیلم های مبتلا به ممیزی، استخراج گردید. نتیجه پژوهش نشان از تنوع و تعدد موارد ممیزی در ضوابط دارد که سوای محل نقد بودن، در ورطه عمل، فراتر و فربه تر از نص قوانین و مقررات شده و نهایتا منوی ممیزی در ایران را بسیار« باز» نموده است. چنانکه موضوعاتی مثل « خشونت و فرار از اجرای عدالت» در سبد ممیزی اخلاقی؛ «انتقاد از مراجع امنیتی و انتظامی و سیاستهای دولت» در فهرست ممیزی سیاسی؛ و« ارائه تصویری نامناسب از فرهنگ و تمدن ایرانی، اجتماعی و تلخ بودن، نگاه منتقدانه به فرهنگ قشر ضعیف و حتی وازکتومی» در سیاهه ممیزی فرهنگی- اجتماعی قرار گرفته است. عناوینی که در فیلم هایی مانند«خانه پدری»،«گناهکاران»،«به رنگ ارغوان»،«عصبانی نیستم»، «حاجی واشنگتن»، «بانو» و «آتشکار» قابل ذکرند.
مقاله پژوهشی
رضا تسلیمی طهرانی
چکیده
مقالۀ پیش رو تأثیر اندیشه های بنیان‌گذاران جامعهشناسی (مارکس، دورکیم و وبر) بر اندیشه های علی شریعتی را بررسی می کند و همچنین خواستار وضوح نقدهای صورت‌گرفته از سوی شریعتی بر اندیشه های متفکران ذکرشده است. در این راه، با استفاده از روشهای اسنادی و تحلیل محتوای کیفی، استنادات شریعتی به نظریات مارکس، دورکیم و وبر ...
بیشتر
مقالۀ پیش رو تأثیر اندیشه های بنیان‌گذاران جامعهشناسی (مارکس، دورکیم و وبر) بر اندیشه های علی شریعتی را بررسی می کند و همچنین خواستار وضوح نقدهای صورت‌گرفته از سوی شریعتی بر اندیشه های متفکران ذکرشده است. در این راه، با استفاده از روشهای اسنادی و تحلیل محتوای کیفی، استنادات شریعتی به نظریات مارکس، دورکیم و وبر مقولهبندی شده اند و در هر مقوله تأثیرات و نقدهای صورت‌گرفته تحلیل شدهاند. مقولات اصلی مشخصشده عبارتاند از: دین، عدالتخواهی، ازخودبیگانگی، استعمار، شیوۀ تولید آسیایی، ویژگی های قرون جدید و پروتستانتیسم. بر اساس نتیجۀ بهدستآمده از پژوهش پیش رو، ارتباط اندیشه های علی شریعتی و بنیان‌گذاران جامعهشناسی ارتباطی دوسویه و متقابل است. به بیان دیگر، درعینحال که شریعتی در بسیاری موارد تحت تأثیر نظریات بنیان‌گذاران جامعهشناسی قرار داشته، در موارد بسیاری نیز با دیدگاهی انتقادی به نظریات آن‌ها پرداخته است.
مقاله پژوهشی
ساره ملکی؛ احمد نادعلیان؛ محسن مراثی
چکیده
پیکربندی‌اجتماعی، نوعی اقدام اجتماعی هنر است که در آن اندیشه، گفت‌وگو نقش اصلی دارند. اصطلاح پیکربندی‌اجتماعی، نخستین بار توسط هنرمند و سیاستمدار آلمانی، جوزف بویز مطرح شد. پژوهش حاضر به‌منظور مطالعه کارکردهای پیکربندی‌اجتماعی به‌مثابه هنر اجتماعی انجام شده است. در این پژوهش، به مهم‌ترین اندیشههای بویز در رابطه با پیکربندی‌اجتماعی ...
بیشتر
پیکربندی‌اجتماعی، نوعی اقدام اجتماعی هنر است که در آن اندیشه، گفت‌وگو نقش اصلی دارند. اصطلاح پیکربندی‌اجتماعی، نخستین بار توسط هنرمند و سیاستمدار آلمانی، جوزف بویز مطرح شد. پژوهش حاضر به‌منظور مطالعه کارکردهای پیکربندی‌اجتماعی به‌مثابه هنر اجتماعی انجام شده است. در این پژوهش، به مهم‌ترین اندیشههای بویز در رابطه با پیکربندی‌اجتماعی و به زمینههای پیدایش هنر اجتماعی در دوره پستمدرن نیز اشاره شد. این پژوهش به لحاظ ماهیت، بنیادی، با روش توصیفی- تحلیلی و نمونهگیری نظری انجام و اطلاعات ضروری به روشهای کتابخانهای، مصاحبه و مراجعه به پایگاههای الکترونیکی مرتبط و معتبر دریافت شد. یافته‌ها نشان داد که مفهوم پیکربندی‌اجتماعی گونهای جدید از هنر را به همراه داشت که پیوند هنر و آموزههای اجتماعی بود. این ژانر هنری تابدانجا پیش رفت که امروزه، پیکربندی‌اجتماعی، کنشگری و اقدام اجتماعی در قالب هنر است. بسیاری از هنرمندان با پیکربندیهای اجتماعی، سطح آگاهی عمومی جامعه را ارتقا بخشیده و موجب بهبود شرایط اجتماعی می‌شوند.
مقاله پژوهشی
سیدعلیرضا افشانی؛ علی روحانی؛ نگین نعیمی
چکیده
مرگ پدیده‌ای اجتماعی است که دانشمندان علوم اجتماعی ابعاد متفاوتی از آن را مطالعه و بررسی کرده‌اند. در این میان، مرگ‌های غیرمنتظره که به‌واسطۀ تصادف، غرق‌شدگی، آتش‌سوزی و... رخ می‌دهند، علاوه بر پیامدهای جمعیتی، پیامدهای اجتماعی و فرهنگی نیز دارند که کمتر بررسی شدهاند. هرروزه تعداد زیادی از شهروندان با مرگ‌های ناگهانی مواجه ...
بیشتر
مرگ پدیده‌ای اجتماعی است که دانشمندان علوم اجتماعی ابعاد متفاوتی از آن را مطالعه و بررسی کرده‌اند. در این میان، مرگ‌های غیرمنتظره که به‌واسطۀ تصادف، غرق‌شدگی، آتش‌سوزی و... رخ می‌دهند، علاوه بر پیامدهای جمعیتی، پیامدهای اجتماعی و فرهنگی نیز دارند که کمتر بررسی شدهاند. هرروزه تعداد زیادی از شهروندان با مرگ‌های ناگهانی مواجه می‌شوند که اثرهای روانی اجتماعی خاصی را برای داغدیدگان در پی دارد. هدف پژوهش پیش رو کشف فرایند چگونگی واسازی داغدیدگان بعد از مرگ عزیزان بود. برای فهم این فرایند، با استفاده از رویکرد کیفی و روش گراندد تئوری، سعی شد چگونگی واسازی افراد داغدیده کشف و برساخت شود. داده‌های موردنیاز با استفاده از نمونهگیری نظری و مصاحبه‌های عمیق جمعآوری شد. نمونه‌های پژوهش نیز شامل داغدیدگانی می‌شدند که تجربۀ مرگ‌های ناگهانی عزیزان خود را در بستر سنتی‌ـ‌مذهبی شهر یزد داشتند. دادهها با استفاده از فرایند کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی به‌دقت تحلیل شد. سپس جدول مفاهیم و مدل پارادایمی ارائه شد. نتایج نشان‌دهندۀ این واقعیت است که افراد در مواجهه با فقدان به لحاظ روانی و اجتماعی آن را برساخت می‌کنند؛ اما در گذر زمان، با مداخلۀ برخی شرایط حاکم بر پژوهش، به‌ویژه همدردی و حمایت‌های دریافتی یا محرومیت از آن در فضای روابط درون‌فردی و میان‌فردی مستقر در آن، با راهبرد‌های متفاوتی همانند تنظیم عواطف، سرزنش متقابل و انتظارات حمایتی سعی می‌کنند در ماتم‌نشانی خود بازاندیشی کنند و به‌آهستگی فرایند واسازی خود را تکمیل کنند.
مقاله پژوهشی
محمد گنجی؛ محمد سلیمان نژاد؛ مهدی حسین زاده فرمی
چکیده
با گسترش روابط فرهنگی بین کشورهای متعدد، ساختارهای فرهنگی‌ـ‌هویتی و ارزشی جامعۀ ایران نیز دستخوش تغییراتی شده و در این رهگذر، نوع خاصی از هویت که در جهان با نام هویت بریکولاژ و نیز سیال می‌شناسند در بین جوانان و نوجوانان در حال ظهور است. این هویت، که ماهیتی ترکیبی دارد، عناصری از هویت اسلامی، ایرانی و مدرن را در هم آمیخته و گرایش‌های ...
بیشتر
با گسترش روابط فرهنگی بین کشورهای متعدد، ساختارهای فرهنگی‌ـ‌هویتی و ارزشی جامعۀ ایران نیز دستخوش تغییراتی شده و در این رهگذر، نوع خاصی از هویت که در جهان با نام هویت بریکولاژ و نیز سیال می‌شناسند در بین جوانان و نوجوانان در حال ظهور است. این هویت، که ماهیتی ترکیبی دارد، عناصری از هویت اسلامی، ایرانی و مدرن را در هم آمیخته و گرایش‌های فکری و رفتاری منحصربه‌فرد و مبتنی برگزینش عناصر متعدد را رقم زده است. پژوهش پیش‌رو به‌منظور بررسی وضعیت و نیز عوامل مؤثر بر هویت بریکولاژ در بین نوجوانان و جوانان شهر کرج به روش پیمایشی صورت گرفت و دادهها با استفاده از پرسش‌نامه از نمونه‌ای 391 نفری با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای از جوانان و نوجوانان شهر کرج گردآوری شد. روایی پرسش‌نامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ و اعتبار آن بر اساس نظرهای افراد متخصص صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که هویت بریکولاژ برحسب جنسیت و تحصیلات متفاوت است و بین میل به زیباسازی بدن، مصرف متظاهرانه، سبک تفریحی تجمل‌گرایانه و سبک فراغتی با هویت بریکولاژ رابطۀ مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک، میل به زیباسازی بدن و سبک تفریحی تجمل‌گرایانه دارای تأثیر مثبت و مستقیم و سبک تفریحی پاتوق‌محور دارای تأثیر منفی و غیرمستقیم بر هویت بریکولاژ بوده‌اند.
مقاله پژوهشی
مجید سلیمانی ساسانی؛ مهدی شهبازی؛ سینا قربانی
چکیده
فرهنگ شهرت از مفاهیم اساسی برای فهم کنش‌ها در بستر رسانه‌های اجتماعی است. هم‌اکنون، رسانه‌های اجتماعی قابلیت‌های ویژه‌ای در شکل‌گیری فرهنگ شهرت دارند. دراین‌بین، اینستاگرام، به‌سبب تصویرمحوربودن و فراهم‌سازی فضای تعاملی کاربران و سلبریتی‌ها، مورد توجه محققان قرار دارد. هدف مطالعۀ پیش رو، از یک‌سو، بررسی فرهنگ شهرت و پیامدهای ...
بیشتر
فرهنگ شهرت از مفاهیم اساسی برای فهم کنش‌ها در بستر رسانه‌های اجتماعی است. هم‌اکنون، رسانه‌های اجتماعی قابلیت‌های ویژه‌ای در شکل‌گیری فرهنگ شهرت دارند. دراین‌بین، اینستاگرام، به‌سبب تصویرمحوربودن و فراهم‌سازی فضای تعاملی کاربران و سلبریتی‌ها، مورد توجه محققان قرار دارد. هدف مطالعۀ پیش رو، از یک‌سو، بررسی فرهنگ شهرت و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی آن و، از سوی دیگر، بررسی میزان پیگیری صفحات شخصی سلبریتی‌ها از سوی کاربران یا مخاطبان است. از روش کمّی پیمایش و تکنیک پرسش‌نامه برای گردآوری دادهها و اجرای پژوهش استفاده شده است. در مبانی نظری، به «رهیافت فرهنگ سلبریتی»، «رهیافت سلبریتی‌سازی و سلبریتی‌شدن»، «رهیافت اکولوژی سلبریتی»، «رهیافت فضای خصوصی و عمومی سلبریتی»، و «رهیافت روان‌شناختی به هواداری و سلبریتی» پرداخته شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد تقریباً 20 درصد کاربران اینستاگرام «اخبار و صفحات سلبریتی‌ها» را پیگیری می‌کنند. آن‌ها صفحات بازیگران، خوانندگان و ورزش‌کاران سلبریتی داخلی را بیش از سایر گروه‌های سلبریتی دنبال می‌کنند؛ به‌طوری‌که تقریباً یک‌سوم کاربران صفحات شخصی بازیگران و خوانندگان سلبریتی را پیگیری می‌کنند و تقریباً یک‌چهارم کاربران صفحات شخصی ورزش‌کاران را. روابط فرااجتماعی، هم‌ذات‌پنداری و پرستش سه شاخص گرایش به سلبریتی‌هاست. این مطالعه نشان می‌دهد که تقریباً 47 درصد کاربران فعال در حوزۀ سلبریتی‌ها به سلبریتی‌ها گرایش دارند؛ به‌نحوی‌که، علاوه بر علاقه به تعامل فرااجتماعی با سلبریتی‌ها، در بُعد انتزاعی به الگوبرداری از ارزش‌ها و نگرش‌های سلبریتی‌ها و در بُعد رفتاری به پرستش و تقلید سبک زندگی سلبریتی محبوب می‌پردازند.
مقاله پژوهشی
فاطمه راه پیمافرد؛ افسانه مظفری؛ داود نعمتی انارکی
چکیده
هدف این پژوهش تبیین عوامل مؤثر اجتماعی بر مشارکت کاربران ایرانی در اینستاگرام است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر طرح آمیخته از نوع متوالی ـ اکتشافی است. رویکرد پژوهش در بخش کیفی از نوع اکتشافی است و در بخش کمّی توصیفی از نوع پیمایشی است. نمونۀ موردمطالعۀ بخش کیفی از میان متخصصان علوم ارتباطات و جامعهشناسی که کاربر اینستاگرام ...
بیشتر
هدف این پژوهش تبیین عوامل مؤثر اجتماعی بر مشارکت کاربران ایرانی در اینستاگرام است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر طرح آمیخته از نوع متوالی ـ اکتشافی است. رویکرد پژوهش در بخش کیفی از نوع اکتشافی است و در بخش کمّی توصیفی از نوع پیمایشی است. نمونۀ موردمطالعۀ بخش کیفی از میان متخصصان علوم ارتباطات و جامعهشناسی که کاربر اینستاگرام بودند با روش غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدهاند. جامعۀ آماری بخش کمّی کاربران اینستاگرام شهر کرج در سال 1399 هستند. آی‌پی کاربرانی که کاربری آن‌ها با توجه به موقعیت مکانیشان در اینستاگرام مؤید سکونتشان در شهر کرج بود با کمک شرکت ارائۀ خدمات تبلیغاتی در اینستاگرام شناسایی شدند و با روش احتمالی و نمونهگیری تصادفی ساده با به‌کارگیری فرمول کوکران 384 نفر انتخاب شدند. ابزار جمعآوری و تکنیک تحلیل دادهها در مرحلۀ کیفی مصاحبۀ نیمساختاریافته و تکنیک تحلیل مضمون و در بخش کمّی پرسش‌نامۀ محققساخته و مدلیابی معادلات ساختاری از طریق نرم‌افزار لیزرل است. نتایج نشان می‌دهد که ویژگیهای سیاسی، فردی، نظام رسانهای، ویژگیهای فرهنگی و ویژگیهای اینستاگرام تأثیر مثبت، مستقیم و معناداری بر مشارکت دارند. بیشترین تأثیر را نظام رسانهای کشور و کمترین تأثیر را ویژگیهای سیاسی دارد و متغیر ویژگیهای محتوا بر مشارکت تأثیر معناداری نداشته است.
