بهجت شهابی عنبران؛ علی جعفری؛ شهناز هاشمی؛ محمد سلطانی فر
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی هویت‌های دوگانه در فضای مجازی-واقعی نوجوانان بود که به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری مشتمل بر کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوره دوم استان اردبیل که از بین آنها 380 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردید. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر چارچوب نظری ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی هویت‌های دوگانه در فضای مجازی-واقعی نوجوانان بود که به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری مشتمل بر کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوره دوم استان اردبیل که از بین آنها 380 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردید. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر چارچوب نظری پژوهش استفاده شد. روایی پرسشنامه به روش اعتبار صوری و سازهای و اعمال برخی اصلاحات و پایایی آن نیز پس از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و حذف برخی گویهها مورد تأیید قرار گرفت. دادهها از طریق آزمون t دو گروه مستقل در نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد نوجوانان در فضای مجازی-واقعی دارای هویت دوگانهای در ابعاد دینی، خانوادگی، جنسی، ملی، قومی و فرهنگی بودند. هویت نوجوانان در فضای واقعی شکلیافتهتر، منسجمتر و واقعیتر و در فضای مجازی به نسبت سیّار، ناپایدار و متکثر بود. هویتی که با توجه به برخی ویژگیها، می‌توان آن را هویت مدرن یا بازاندیشانه نامید. نوجوانان در کنار اینکه در جهان واقعی سعی در پاسداشت منابع سنتی هویت داشتند در فضای مجازی خود را طرفدار هویت جهانی یا جهان وطنی نشان میدادند.
فاطمه محمدی سیجانی؛ فائزه تقی پور؛ حمیدرضا پیکری
چکیده
این پژوهش به‌منظور شناسایی عوامل جذابیت رسانه های مجازی در حوزه خبر انجام شده است. جامعۀ آماری به صورت نظری انتخاب و شامل خبرنگاران، اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران در حوزه خبر است. روش جمعآوری اطلاعات از طریق مصاحبه بوده و هدف نگارنده پاسخ به این سؤال است که چه عواملی بر نحوی استفاده مخاطبان از وب‌سایت‌های خبری تأثیر می‌گذارند؟ ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور شناسایی عوامل جذابیت رسانه های مجازی در حوزه خبر انجام شده است. جامعۀ آماری به صورت نظری انتخاب و شامل خبرنگاران، اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران در حوزه خبر است. روش جمعآوری اطلاعات از طریق مصاحبه بوده و هدف نگارنده پاسخ به این سؤال است که چه عواملی بر نحوی استفاده مخاطبان از وب‌سایت‌های خبری تأثیر می‌گذارند؟ تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده، با استفاده از روش داده بنیان مدل پارادایمی اشتراوس و کوربین انجام‌شده و نتایج تحقیق حاکی از اثرگذاری عوامل ذیل بر الگوی استفاده مخاطب از وب‌سایت‌های خبری است: «مؤلفههای آموزشی»، «تأثیرات فضای مجازی»، «سبک‌های مدیریتی»، «عوامل زیرساختی» و «ارتباطات بینالمللی». عوامل مداخلهگر که به‌نوعی در روند تحقق اهداف پژوهش خلل ایجاد نموده یا روند آن را کُند میکنند عبارت‌اند از: «تناقضات ایدئولوژیک»، «جناحی بودن رسانه»، «عدم جهانی‌شدن»، «مدیریت ناکارآمد سایت»، «ضعف تکنیکی و فنی سایت»، «اخبار کذب و ضدونقیض»، «محتوای ضعیف و نامناسب»، «عدم روزآمدی» و «مشکلات سازمانی»، راهبردهایی که جهت بهبود روند توجه مخاطب به سایتهای خبری پیشنهاد می‌شوند شامل «استراتژیهای مدیریتی»، «کاربردی»، «بینالمللی»، «پیشگیرانه» و «زیرساختی» بوده و «پیامدهای سازمانی» مهم‌ترین نتیجه اعمال راهبردهای پیشنهادی است. همچنین این نتیجه تأیید شد که کیفیت محتوا و مطالب سایت خبری بر دیگر عوامل ازجمله جذابیت‌های بصری اولویت دارد.
سید میلاد موسوی حق شناس؛ احسان شاه‌قاسمی
چکیده
فضای مجازی عرصهای است که بخش گسترده‌ای از خدمات، تبادلات، گردش اطلاعات، تعاملات، ارتباطات و به تعبیری، حیات در آن یا به‌واسطۀ آن جریان می‌یابد؛ به همین جهت، ضرورت وجود قاعده‌های اخلاقی در این پهنه با توجه به قابلیتهای بی‌بدیل و روزافزون آن انکارناشدنی است. یکی از ظرفیت‌های مغفول‌مانده در زمینۀ سامان‌بخشی و توسعۀ اخلاق در ...
بیشتر
فضای مجازی عرصهای است که بخش گسترده‌ای از خدمات، تبادلات، گردش اطلاعات، تعاملات، ارتباطات و به تعبیری، حیات در آن یا به‌واسطۀ آن جریان می‌یابد؛ به همین جهت، ضرورت وجود قاعده‌های اخلاقی در این پهنه با توجه به قابلیتهای بی‌بدیل و روزافزون آن انکارناشدنی است. یکی از ظرفیت‌های مغفول‌مانده در زمینۀ سامان‌بخشی و توسعۀ اخلاق در فضای مجازی بهره‌گیری از نقش مسئولیت‌های اجتماعی و تدوین کدهای مرتبط با آن است. در این مقاله، بر مبنای نظریۀ داده‌بنیاد و با استفاده از روش ترکیبی، ابتدا سعی شده است، با مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته با متخصصان و خبرگان حوزۀ ارتباطات، کدهای مسئولیت اجتماعی پیشنهادی آنها در حوزۀ فضای مجازی استخراج شود و پس از آن، با ترتیب‌دادن پیمایشی به‌کمک پرسشنامه، اولویت کدهای مذکور از منظر شهروندان تهرانی مورد سنجش قرار گیرد. تدوین نظام اولویت‌بندی از این جهت حائز اهمیت است که می‌تواند در سیاستگذاریها، قانونگذاریها و برنامه‌ریزی‌های راهبردی مورد نظر و ملاحظۀ تصمیم‌گیران و کارگزاران قرار گیرد. بر اساس نتایج این مقاله، کدهای مسئولیت اجتماعی پیشنهادی متخصصان در ده مقولۀ «روابط اجتماعی»؛ «حریم خصوصی، حفاظت و امنیت»؛ «خانواده و کودکان»؛ «تبلیغات و تجارت الکترونیک»؛ «اقدامات و تکنیک‌های غیرحرفه‌ای، آزاردهنده و آسیب‌زا»؛ «سواد رسانهای»؛ «تولید محتوا»؛ «مالکیت فکری»؛ «حق دسترسی» و «سرویس اینترنت و پهنای باند» دسته‌بندی می‌شوند. همچنین، از منظر کاربران فضای مجازی در شهر تهران، کدهای مسئولیت اجتماعی مرتبط با مقوله‌های «روابط اجتماعی»؛ «تبلیغات و تجارت الکترونیک» و «حریم خصوصی، حفاظت و امنیت» دارای اولویت بیشتری نسبت به سایرین هستند.
آرمان حیدری؛ حمید صداقت؛ خیری حمیدپور
چکیده
با گسترش فضای مجازی و رسانه‌ای‌شدن فضای فرهنگی، هویت‌یابیِ افراد نیز دگرگون شده است. از منظر جامعه‌شناختی، تحلیلِ نمود هویتی زنان در فضاهای مجازی که آزادی کمتری در فضاهای «واقعی» سنتی برای ابراز هویت خود دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا فضای مجازی ظرفیت بیشتری برای خلق و بازنمایی هویت مطلوب و آرمانی دارد. به‌علاوه، ...
بیشتر
با گسترش فضای مجازی و رسانه‌ای‌شدن فضای فرهنگی، هویت‌یابیِ افراد نیز دگرگون شده است. از منظر جامعه‌شناختی، تحلیلِ نمود هویتی زنان در فضاهای مجازی که آزادی کمتری در فضاهای «واقعی» سنتی برای ابراز هویت خود دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا فضای مجازی ظرفیت بیشتری برای خلق و بازنمایی هویت مطلوب و آرمانی دارد. به‌علاوه، استفاده از رویکردهای کیفی برای فهم عمق و سیالیت فرایند هویتیابی سودمندتر است. ازاین‌رو، مقالۀ پیش‌رو فرایند هویت‌یابیِ 16 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه یاسوج در فضای مجازی را با رویکردی کیفی واکاوی کرده است. تکنیک جمعآوری دادهها مصاحبۀ بدون ساختار و نیمه‌ساختاریافته بوده است. روش نمونه گیری غیرتصادفی، هدفمند و با حداکثر تنوع؛ راهبرد تحلیل دادهها کدگذاری سه‌مرحلهای باز، محوری و گزینشی بوده است. بر اساس ماهیت مضامین مصاحبه‌ها، علل، بسترها و پیامدهای استفادۀ این دختران از فضای مجازی ذیل ده مقولۀ محوریِ «ماهیت ارتباط، ابراز جنبه‌های متفاوت خود، استفادۀ هدفمند جهت تأمین نیازها و خدمات متنوع، ارضای تمایلات روحی ـ فیزیولوژیک، پرکردن اوقات فراغت، ضعف شخصیت روانی و مهارتی، نابسامانی زندگی خانوادگی، خودهای متفاوت ارائه‌شده در فضای مجازی، قابلیتهای فضای مجازی در زندگی مدرن و دامنۀ آسیب‌های فضای مجازی» تحلیل شدند. در سطحی انتزاعی‌تر، می‌توان گفت مقولۀ هستۀ «فضای مجازی پژواکِ فضای واقعی و جولانگاه خودهای واقعی ـ وانمودی» بازتاب‌دهندۀ روند هویتیابی دختران موردمطالعه در فضای مجازی است که ناشی از تأثیر دوسویۀ ویژگیهای روان‌شناختی‌ـ‌فیزیولوژیک‌ـاجتماعیِ دختران و شرایط زیست فرهنگی‌ـ‌اجتماعیِ آنان در فضای واقعی جامعه است.
پروانه فرامرزیانی؛ باقر انصاری؛ محمد سلطانی فر؛ افسانه مظفری
چکیده
پژوهش پیش‌رو باهدف طراحی و ارزیابی مدل مفهومی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی به دو روش کیفی و کمی انجام شد. پس از بررسی پیشینه و مفاهیم نظری پژوهش، با استفاده از روش کیفی مصاحبه عمیق با 18 نفر از متخصصان حوزه ارتباطات، حقوق و روانشناسی با روش نمونه‌گیری نااحتمالی هدفمند، داده‌های پژوهش به اشباع نظری رسیده، با ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو باهدف طراحی و ارزیابی مدل مفهومی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی به دو روش کیفی و کمی انجام شد. پس از بررسی پیشینه و مفاهیم نظری پژوهش، با استفاده از روش کیفی مصاحبه عمیق با 18 نفر از متخصصان حوزه ارتباطات، حقوق و روانشناسی با روش نمونه‌گیری نااحتمالی هدفمند، داده‌های پژوهش به اشباع نظری رسیده، با استفاده از تحلیل مضمون تفسیر شده و مدل مفهومی ساخته شد. یافته‌های پژوهش، شش مضمون فراگیر و 17 مضمون سازمان‌یافته را به‌عنوان شاخص‌های اصلی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی نشان دادند که عبارت‌اند از راهکارهای: اجتماعی (محیط اجتماعی)، فرهنگی (فرهنگ‌سازی)، حقوقی (قانون‌گذاری، الزامات تهیه رضایت‌نامه، الزامات دسترسی)، آموزشی (سواد رسانهای، تولید محتوا، تفکر انتقادی، آموزش رسمی، مدیریت دانش، گسترش حوزه سواد و اندیشه)، اقتصادی (سرمایه‌گذاری) مدیریتی (الزامات فنی، سیاستگذاری، آموزشی، امنیت سازمانی، حمایت نهادی). در بخش کمی به‌منظور برازش مدل، پرسشنامه محقق ساخته بین 160 نفر از متخصصان و فعالان کودک که با روش نمونه‌گیری طبقهای نسبتی و فرمول مورگانکرجسی انتخاب شدند، توزیع شد. یافته‌های توصیفی بخش کمی، نشان داد که میزان شاخص کل راهکارها در سطح مطلوبی قرار دارد و یافته‌های استنباطی بخش کمی پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که مدل بازتولید شده از برازش لازم برخوردار است. مدل مفهومی احصا شده در تدوین راهبردها و قوانین لازم برای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی حمایت از حق حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی کاربرد دارد.
سیدکمال الدین موسوی؛ حدیثه شمس
چکیده
پژوهش پیش‌رو به مطالعۀ عشق آنلاین و گونه‌های آن در فضای مجازی، آن‌هم در پرتو برخی ویژگیهای کاربران، می‌پردازد و از نظریات استرنبرگ، لی، گیدنز، باومن و بن زئیف بهره گرفته است. پیمایش روش اصلی این پژوهش است و جامعۀ آماری آن نیز شامل نمونه‌ای 384 نفره از شهروندان شهر کاشان در سال 1399 است که به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و مطالعه ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو به مطالعۀ عشق آنلاین و گونه‌های آن در فضای مجازی، آن‌هم در پرتو برخی ویژگیهای کاربران، می‌پردازد و از نظریات استرنبرگ، لی، گیدنز، باومن و بن زئیف بهره گرفته است. پیمایش روش اصلی این پژوهش است و جامعۀ آماری آن نیز شامل نمونه‌ای 384 نفره از شهروندان شهر کاشان در سال 1399 است که به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و مطالعه شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، امکان شکل‌گیری عشق آنلاین در جامعۀ موردمطالعه وجود دارد و گونه‌های مختلفی از عشق آنلاین در بین کاربران شکل گرفته است. رایجترین گونۀ عشق آنلاین در بین پاسخگویان عشق تفریح و سرگرمی (لودوس) و پس از آن، بهترتیب، عشقهای حسابگرانه و همسریاب بودهاند. «عشق خیانتآمیز» تنها 4 درصد از کل روابط رمانتیک آنلاین را در بین پاسخگویان تشکیل داده است. بر اساس نتایج آزمون فرضیات روشن شد، بهاستثنای خودپنداره و جنسیت، گونه‌های عشق آنلاین با متغیرهایی چون سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، نوع شغل، نگرش به اینترنت، میزان تداوم دوستی اینترنتی و محیط اینترنتیِ دوستیابی رابطه دارند؛ یعنی، افراد، با توجه به اینکه در چه گروه سنی، تحصیلی، اشتغال و... قرار دارند، گونه‌های متفاوتی از عشق آنلاین را تجربه میکنند.
عبدالرحیم قاسمی نژاد؛ محمدصادق نصراللهی
چکیده
مسئلة تأثیر بر مخاطب یا ارتباط‌گیر یکی از اساسی‌ترین مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اینترنت و، بالتبع، پیدایش شبکه‌های اجتماعی مجازی، با توجه به ماهیت تعاملی و چندسویة آن، ضمن آنکه اهمیت حوزۀ مخاطب‌شناسی را دوچندان کرده، سازوکار جذب مخاطب را بیش‌ازپیش پیچیده کرده است. میدان رقابت ارتباط‌گران در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های ...
بیشتر
مسئلة تأثیر بر مخاطب یا ارتباط‌گیر یکی از اساسی‌ترین مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اینترنت و، بالتبع، پیدایش شبکه‌های اجتماعی مجازی، با توجه به ماهیت تعاملی و چندسویة آن، ضمن آنکه اهمیت حوزۀ مخاطب‌شناسی را دوچندان کرده، سازوکار جذب مخاطب را بیش‌ازپیش پیچیده کرده است. میدان رقابت ارتباط‌گران در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی آن‌چنان بالا گرفته که گزینه‌های فراوانی را به‌عنوان حق انتخاب در اختیار ارتباط‌گیران گذاشته است. در این میان، جذب اولیۀ مخاطب در جهت تصمیم اولیة او به ملحق‌شدن به یک گروه یا کانال (جذب اولیۀ مخاطب) و تصمیم وی به استمرار عضویت (نگهداشت مخاطب) مقدمه و شرط لازم تأثیر بر مخاطب است. از طرف دیگر، مروری گذرا بر زیست‌بوم شبکه‌های اجتماعی نشان از ضعف جدی کانال‌های فرهنگی و دینی در جذب و نگهداشت مخاطب دارد. مسئلة این پژوهش آن است که، با استناد به مطالعة کیفیت فعالیت و عملکرد کانال‌های موفق فارسی در تلگرام، چه سیاست‌ها و شیوه‌هایی را می‌توان برای جذب ارتباط‌گیران به کنشگران دینی و فرهنگی شبکه‌های اجتماعی پیشنهاد کرد. جهت پاسخ‌گویی به این سؤال، این پژوهش انجام مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته را با ارتباط‌گیران کانال‌های موفق ایرانی منتخب در پیام‌رسان تلگرام در دستور کار قرار داده و، با پیاده‌سازی روش «تحلیل مضمون»، 22 پیشنهاد را به‌عنوان سیاست‌ها و شیوه‌های جذب مخاطب مطرح کرده است. از پربسامدترین پیشنهاد‌ها می‌توان به اعتماد کاربران به کانال و پیام‌های آن، مدیریت زمانی ارسال پیام‌ها، تنوع در قالب‌های انتشار پیام، تنوع و جامعیت در محتوای پیام‌ها و رعایت ایجاز در محتوای ارسالی اشاره کرد.
شجاعت پورصدیقی؛ شادی ضابط؛ سیدعلیرضا افشانی
چکیده
نتایج برخی تحقیقات، نشان‌دهندۀ تأثیر فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در روابط خانوادگی‌اند. هدف این تحقیق، بررسی نقش فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی در برقراری صلۀ رحم بین جوانان و اعضای خانواده است. به‌بیان‌دیگر، این پژوهش می‌کوشد نقش استفاده از فنّاوریهای ارتباطی دیجیتال مانند رایانه، تلفن همراه، اینترنت و نظایر آنها را در ...
بیشتر
نتایج برخی تحقیقات، نشان‌دهندۀ تأثیر فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در روابط خانوادگی‌اند. هدف این تحقیق، بررسی نقش فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی در برقراری صلۀ رحم بین جوانان و اعضای خانواده است. به‌بیان‌دیگر، این پژوهش می‌کوشد نقش استفاده از فنّاوریهای ارتباطی دیجیتال مانند رایانه، تلفن همراه، اینترنت و نظایر آنها را در برقراری صلۀ رحم فیزیکی (برقراری ارتباطات رودررو) و صلۀ رحم دیجیتالی (برقراری ارتباط با خویشاوندان از طریق فنّاوریهای ارتباطی) مطالعه کند. روش تحقیق از نوع پیمایش است و از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته برای گردآوری دادهها استفاده شد. جامعۀ آماری این پژوهش شامل جوانان 15 تا 29 سالۀ شهر یاسوج بود که با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر از آنان از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. تجزیه‌وتحلیل دادهها به‌وسیلۀ نرمافزار SPSS21 اجرا شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، هرچه میزان استفاده از فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی افزایش یابد، میزان صلۀ رحم از طریق ابزارهای ارتباطی دیجیتال هم تقویت می‌شود. بین استفاده از فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی و کمرنگترکردن صلۀ رحم فیزیکی، رابطۀ معناداری وجود ندارد. به‌بیان‌دیگر، نتایج این پژوهش نه‌تنها نشان می‌دهند که این ابزارها به برقراری نوع جدیدی از صلۀ رحم یعنی صلۀ رحم دیجیتالی کمک میکنند، بلکه مدعی‌اند که استفاده از این فنّاوریها نقشی در کم‌کردن صلۀ رحم فیزیکی ندارد.
آرزو غفوری؛ کیوان صالحی
چکیده
فضای مجازی، با تشکیل مرزهایی نوین در ارتباطات اجتماعی، زمینه‌شکل‌گیری فرصت‌ها و تهدیدهایی را برای انسان ایجاد کرده است. پژوهش پیش‌رو تلاش دارد تجربۀ زیستۀ بزرگسالان از فرصت‌ها و تهدیدهای ناشی از فعالیت در فضای مجازی را شناسایی کند. بدین‌منظور با استفاده از راهبرد نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاکی، تعداد 22 مصاحبه ایمیلی با سؤال‌های ...
بیشتر
فضای مجازی، با تشکیل مرزهایی نوین در ارتباطات اجتماعی، زمینه‌شکل‌گیری فرصت‌ها و تهدیدهایی را برای انسان ایجاد کرده است. پژوهش پیش‌رو تلاش دارد تجربۀ زیستۀ بزرگسالان از فرصت‌ها و تهدیدهای ناشی از فعالیت در فضای مجازی را شناسایی کند. بدین‌منظور با استفاده از راهبرد نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاکی، تعداد 22 مصاحبه ایمیلی با سؤال‌های باز انجام شد. بزرگسالان در چهار خوشۀ مجزا به سؤال‌ها پاسخ دادند. برای دقت در تحلیل دادهها، از نرمافزار مکس کیو دی ای نسخه 12 استفاده شد. برای افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت دادهها، از شیوه‌های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره‌گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأئید آنها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل دادهها»، «درگیری طولانی مدت» و سه‌سو‌سازی استفاده شد. در بخش فرصت‌های فضای مجازی و در خوشه‌های خانوادگی، فرزند یا دانش‌آموز و جامعه، به ترتیب «آگاهی از اخبار روز و تسهیل در انجام امور خانواده»، «استفاده از اخبار روز، افزایش سطح اجتماعی شدن و همگرایی با دوستان» و «کاهش هزینه‌ها» بهمثابه مهم‌ترین درون‌مایه شناسایی شد. در مؤلفۀ تهدیدهای فضای مجازی، تقریباً همۀ درون‌مایه‌ها از لحاظ تکرار دارای وزن یکسانی بودند و تنها در دو خوشۀ فردی و خانوادگی، تکرار کُدهای مربوط به درون‌مایۀ اتلاف وقت، بیشتر بوده است. نتایج نشان داد که بهرغم وجود فرصت‌های بی‌شمار فضای مجازی، به‌دلیل فقدان آموزش مناسب و کافی، تهدیدهای برآمده از فضای مجازی روز به روز بیشتر نمایان و اثرگذار می‌شود و ضرورت آموزش فراگیر سواد رسانهای و مدیریت این فضا بیش از پیش احساس می‌شود.
سمیه تاجیک اسماعیلی؛ مهدی آقایی
چکیده
پژوهش پیش‌رو با هدف مقایسه روابط صمیمانه در کاربران وابسته و غیروابسته به اینترنت در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در سال 1397 طراحی و اجرا شده است. روش پژوهش توصیفی است و با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد میزان و نوع روابط صمیمانه در کاربران وابسته و غیروابسته به ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو با هدف مقایسه روابط صمیمانه در کاربران وابسته و غیروابسته به اینترنت در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در سال 1397 طراحی و اجرا شده است. روش پژوهش توصیفی است و با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد میزان و نوع روابط صمیمانه در کاربران وابسته و غیروابسته به اینترنت، تفاوت دارد. از میان ابعاد «روابط صمیمانه»، بعد «سطح نزدیکی به دیگری» در کاربران وابسته به اینترنت با کاربران غیروابسته تفاوت دارد. همچنین یافتهها تفاوت معناداری بین «بعد اشتراکگذاری ارزشها» و «فعالیت مشترک» در کاربران وابسته و غیروابسته به اینترنت نشان داد. بدین معنی که روابط صمیمانه در میان کاربران وابسته به اینترنت در ابعاد ذکرشده، ضعیفتراز کاربران غیروابسته است. امّا روابط صمیمانه در دو «بعد شناخت از یکدیگر» و «بعد روابط عاطفی» درمیان کاربران وابسته به اینترنت و کاربران غیروابسته تفاوتی ندارد.
علی قنبری برزیان
چکیده
هدف پژوهش پیش‌رو، مطالعه تأثیر محتوی، میزان و مدت زمان استفاده از فضای مجازی بر هویت دینی نوجوانان است. این پژوهش حاصل پیمایشی است که در میان 3800 نفر از دانش‌آموزان دبیرستانی دختر و پسر 15تا 17سال تهران، اصفهان، تبریز، اهواز، مشهد، شیراز، کرج، رشت در سال 1395 انجام شده است. اعتبار ابزار تحقیق، از نوع اعتبار صوری بوده، که اساتید خبره در ...
بیشتر
هدف پژوهش پیش‌رو، مطالعه تأثیر محتوی، میزان و مدت زمان استفاده از فضای مجازی بر هویت دینی نوجوانان است. این پژوهش حاصل پیمایشی است که در میان 3800 نفر از دانش‌آموزان دبیرستانی دختر و پسر 15تا 17سال تهران، اصفهان، تبریز، اهواز، مشهد، شیراز، کرج، رشت در سال 1395 انجام شده است. اعتبار ابزار تحقیق، از نوع اعتبار صوری بوده، که اساتید خبره در این حوزه، آن را تایید کردند. پایایی آن هم با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به صورت میانگین، برای گویه‌های ابعاد هویت دینی میزان (ɑ˃0/82) محاسبه شد. بر اساس یافته‌های توصیفی این تحقیق، دانش‌آموزان تهرانی بیشترین میانگین میزان استفاده از فضای مجازی (128دقیقه در روز) و دانش‌آموزان اصفهانی کمترین (64 دقیقه) میزان استفاده را انجام داده‌اند. یافته‌های تبیینی این پژوهش، نشان می‌دهد که آزمون تا-کندال c رابطه بین محتوی مصرف فضای مجازی با هویت دینی نوجوانان را تأیید نموده است. همچنین رابطه بین میزان ساعات مصرف فضای مجازی با هویت دینی نوجوانان با استفاده از آزمون تا-کندال b با سطح اطمینان 99/0 تأیید گردید. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که میانگین استفاده دختران نوجوان از فضای مجازی بیشتر از پسران نوجوان است. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیونی، سه متغیر میزان ساعات استفاده از فضای مجازی، محتوی فضای مجازی و جنسیت، 87/0 از هویت دینی نوجوانان در مواجه با فضای مجازی برای نوجوانانرا تبیین میکنند. پیشنهاد این پژوهش برای سیاستگذاران حوزه فرهنگی، طراحی، تقویت و دسترسی‌پذیری آسان و ارزان برنامه‌ها و بازی‌های رایانه‌ای متناسب با ساختار فرهنگی ـ اجتماعی جامعه ایرانی ـ اسلامی در فضای مجازی برای نوجوانان است.
فرهاد سراجی؛ سعید شریفی رهنمو؛ اصحاب حبیب‌زاده
چکیده
هدف این پژوهش، شناسایی انگیزه‌های دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه دوم شهر همدان در استفاده از شبکه‌های مجازی اجتماعی بود. این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی و طرح اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی با بیست نفر از دانش‌آموزان که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه عمیق صورت ...
بیشتر
هدف این پژوهش، شناسایی انگیزه‌های دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه دوم شهر همدان در استفاده از شبکه‌های مجازی اجتماعی بود. این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی و طرح اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی با بیست نفر از دانش‌آموزان که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه عمیق صورت گرفت. سوالات مصاحبه حول انگیزه‌های استفاده نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی بود که با استفاده روش پنج مرحلهای اسمیت تحلیل شد. سپس به‌منظور بسط دامنه یافتهها با استفاده از روش توصیفی و پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته 23 سؤالی بین 300 نفر از دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه توزیع شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات هفت نفر از متخصصان شبکه‌های اجتماعی مجازی و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرانباخ به میزان 88/0r= محاسبه گردید. یافتهها نشان می‌دهد، دانش‌آموزان برای کسب اطلاعات جدید، سرگرمی و تفریح، ارتباط و تعامل با دیگران و خود ابرازی از شبکه‌های اجتماعی مجازی استفاده میکنند. همچنین انگیزه‌های دانش‌آموزان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی به ترتیب اولویت کسب اطلاعات، سرگرمی، ارتباط و تعامل و خودابرازی است.
محمدحسین ساعی؛ سیدوحید عقیلی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، ، صفحه 107-136
چکیده
در طراحی الگوی توسعه جمهوری اسلامی ایران، موارد اختلاف متعددی در میان نخبگان وجود دارد؛ یکی از این موارد اختلافی، مبانی طراحی الگوی توسعه نظام ارتباطات و فضای مجازی به شکل اعم و مواردی مانند طراحی مبانی شبکه‌های اجتماعی بومی، بهصورت خاص است؛ این مقاله به شناخت و واکاوی همین اختلاف ذهنیت‌ها در این حوزه می‌پردازد؛ اینکه آیامیتوان ...
بیشتر
در طراحی الگوی توسعه جمهوری اسلامی ایران، موارد اختلاف متعددی در میان نخبگان وجود دارد؛ یکی از این موارد اختلافی، مبانی طراحی الگوی توسعه نظام ارتباطات و فضای مجازی به شکل اعم و مواردی مانند طراحی مبانی شبکه‌های اجتماعی بومی، بهصورت خاص است؛ این مقاله به شناخت و واکاوی همین اختلاف ذهنیت‌ها در این حوزه می‌پردازد؛ اینکه آیامیتوان فضای مجازی، اینترنت، رسانههای اجتماعی و به‌طور خاص شبکه‌های اجتماعی را براساس فرهنگ و هویت هر کشور، سیاستگذاری، مدیریت و برای توسعه برنامه‌ریزی کرد؟ و اگر ممکن است، اصول حاکم بر آن چه خواهد بود؟ و ... . این مقاله، تفاوت عمده‌ای با عموم کارهای پژوهشی موجود در کشور دارد؛ عموم پژوهش‌های صورت گرفته در کشور، در این حوزه، با اتخاذ رویکردی ماتریالیستی و احتساب فرهنگ به مثابه یک متغیر وابسته در برابر متغیرهای مستقلی مانند فناوری، به دنبال یافتن نوع و عمق تأثیرات فضای سایبر، رسانهها و شبکه‌های اجتماعی بر فرهنگ و هویت ما هستند. در حالیکه در این مقاله، با استفاده از روش کیو، سعی براین بوده است تا ذهنیتهای موجود در بین نخبگان، مدیران، سیاستگذاران، فعالان و دستاندرکاران حوزه فضای مجازی را نسبت به نقشی که می‌تواند فرهنگ و هویت، به مثابه یک متغیر مستقل بر ایجاد شبکه‌های اجتماعی بومی داشته باشد، را شناخت؛ در این تحقیق با تجزیه و تحلیل پرسشنامههایی که در اختیار فعالان مؤثر فضای مجازی کشور قرار داده شد، بهصورت روشن، در پایان 5 نوع ذهنیت نسبت به این مسئله (نقش فرهنگ و هویت ملی در شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی) یافته شد که ابعاد هرکدام از آنها در این مقاله بهصورت اختصار ولی گویا توضیح داده شده است؛ امری که پیش از این در پژوهش‌های مشابه سابقه نداشته است. و در پایان این مقاله نیز براساس درکی که از این ذهنیت‌ها و نسبت مابین آنها پیدا شده، توصیههایی عملیاتی برای سیاستگذاران کشور در این حوزه مطرح گردیده است.
بهجت یزدخواستی؛ صمد عدلی‌پور؛ الهام کیخائی
دوره 14، شماره 21 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 81-101
چکیده
دغدغه‌های فزاینده نسبت به حفظ و ارتقای امکان همزیستی مسالمت‌آمیز و عادلانه در سطوح ملی و فراملی، اهمیت گفتگو را به‌طور بی‌سابقه‌ای مهم کرده است. به همین دلیل، عوامل و زمینه‌های مؤثر بر گفتگو موضوع پژوهش‌های گوناگون قرار گرفته است. از جملة این عوامل، شبکه‌های اجتماعی مجازی هستند که عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی ...
بیشتر
دغدغه‌های فزاینده نسبت به حفظ و ارتقای امکان همزیستی مسالمت‌آمیز و عادلانه در سطوح ملی و فراملی، اهمیت گفتگو را به‌طور بی‌سابقه‌ای مهم کرده است. به همین دلیل، عوامل و زمینه‌های مؤثر بر گفتگو موضوع پژوهش‌های گوناگون قرار گرفته است. از جملة این عوامل، شبکه‌های اجتماعی مجازی هستند که عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
هدف نوشتار حاضر، مطالعة تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر گفتگو میان فرهنگ‌ها در حوزة عمومی مجازی است. در این چارچوب، استدلال می‌شود که هر چند ارتقای امکان برقراری ارتباط و دادوستد اطلاعات امکان گفتگو را ارتقا می‌دهد، محدود و مخدوشکنندة آن هم است. محدودیت مورد نظر اساساً از توزیع نابرابر امکانهای مرتبط با اینگونه فناوریها ناشی می‌شود و وضعیت خاص حوزة عمومی مجازی هم گفتگو میان فرهنگ‌ها را مخدوش میکند. در واقع شبکه‌های اجتماعی مجازی، به واسطة حوزة عمومی مجازی که پدید میآورند، گفتگو میان فرهنگ‌ها را محدود و مخدوش میکنند.
