مقاله پژوهشی
ناصر باهنر؛ رامین چابکی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 7-34
چکیده
با پیشرفت و توسعه رسانه‌ها، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که در آن رسانه‌ها، ضمن گام برداشتن در مسیر تکامل و تنوع، به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیل شدند. در این دوره، گستره دسترسی مخاطبان به رسانه‌ها، توانایی استفاده و درعینحال حفظ استقلال فکری و اندیشهای، اجتناب از انفعال، بهرهمندی از تفکر انتقادی و افزایش توانایی گزینش ...
بیشتر
با پیشرفت و توسعه رسانه‌ها، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که در آن رسانه‌ها، ضمن گام برداشتن در مسیر تکامل و تنوع، به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیل شدند. در این دوره، گستره دسترسی مخاطبان به رسانه‌ها، توانایی استفاده و درعینحال حفظ استقلال فکری و اندیشهای، اجتناب از انفعال، بهرهمندی از تفکر انتقادی و افزایش توانایی گزینش و انتخاب رویارویی با این فرایند پیچیده و فراگیر و در نهایت تولید پیامهای ارتباطی از طریق تکوین و تکامل سوادرسانهای قابل حصول تلقی گشت. اگر سوادرسانهای را علم تنظیم کننده روابط میان مخاطب و رسانه‌ها بر اساس هنجارهای درونی شده بدانیم، نباید از جایگاه آن در سیاست‌های رسانه‌ای کشورها غافل شویم. برای تحلیل این سیاستها، مدلهای مختلفی ارائه شده است که جامعترین آنها مدل EC کمیسیون اروپا است. این مدل چهار مولفه دسترسی، استفاده، درک انتقادی و تولید ارتباطی را در حوزه سوادرسانهای مطرح میکند. در این تحقیق، بر اساس مدل EC و مولفههای مطرح در آن و روش پژوهش اسنادی- تحلیلی اسناد نهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مهمترین نهاد سیاستگذار در جمهوری اسلامی بررسی و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین میزان توجه در اسناد به مولفه استفاده و دسترسی بوده و مولفه درک انتقادی و تواناییهای ارتباطی مخاطبان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نکته قابل توجه در این اسناد استفاده از واژه سواد الکترونیکی، سواد اطلاعاتی، سواد دیجیتالی و عدم استفاده از واژه سواد رسانه‌ای است.
مقاله پژوهشی
علی گرانمایه‌پور؛ فاطمه نعمتی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 35-76
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر «بررسی نقش وبلاگ‌ها در شکل‌گیری آگاهی‌های سیاسی- اجتماعی دانشجویان کارشناسی ارشد رشتة علوم ارتباطات اجتماعی» است. روش این تحقیق پیمایشی و ابزار اندازهگیری آن پرسشنامه بوده است. جامعة آماری این مطالعه را دانشجویان کارشناسی ارشد رشتة علوم ارتباطات اجتماعی ورودی سال‌های 1390 و 1391 تشکیل می‌دهند که تعداد ...
بیشتر
هدف اصلی تحقیق حاضر «بررسی نقش وبلاگ‌ها در شکل‌گیری آگاهی‌های سیاسی- اجتماعی دانشجویان کارشناسی ارشد رشتة علوم ارتباطات اجتماعی» است. روش این تحقیق پیمایشی و ابزار اندازهگیری آن پرسشنامه بوده است. جامعة آماری این مطالعه را دانشجویان کارشناسی ارشد رشتة علوم ارتباطات اجتماعی ورودی سال‌های 1390 و 1391 تشکیل می‌دهند که تعداد آنها 140 نفر است. در این تحقیق به‌دلیل کم بودن جامعة آماری، کل جامعة آماری بررسی شد و لذا روش نمونه‌گیری آن، تمام‌شماری است. براساس یافته‌های این تحقیق، مشخص شد اکثریت پاسخگویان 3 تا 6 سال است که از اخبار و بلاگ‌ها استفاده می‌کنند و تاحدّی با وبلاگ‌ها و وبلاگ‌های معتبر آشنایی دارند. اغلب پاسخگویان با کاربرد وبلاگ آشنایی زیادی دارند. آنها برای کسب اطلاعات بیشتر و معتبرتر در مورد یک فرد مشهور به سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی رجوع می‌کنند. افراد معتقدند که دسترسی آنها به اینترنت برای مطالعة وبلاگ‌ها زیاد است، اما آنها چندان زمان خود را به مطالعة وبلاگ اختصاص نمی‌دهند. از نظر آنها فیلترینگ وب در دسترسی آنها به وبلاگ‌ها نقش داشته است. بیشتر افراد تاحدّی به مطالب وبلاگ‌ها اعتماد دارند و تاحدّی اخباری را که از وبلاگ‌ها کسب کرده‌اند برای ارائه به دیگران معتبر می‌دانند؛ لذا چندان مطالب وبلاگ‌ها را ملاک تصمیم‌گیری‌های خود قرار نمی‌دهند و از نظرشان وبلاگ‌ها منابع چندان مناسبی برای دست یافتن به جزئیات رویدادها و اخبار نیستند.
مقاله پژوهشی
محمدرضا رسولی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 77-106
چکیده
پژوهش حاضر با هدف آزمون مدل پذیرش فناوری و تاثیر ارزشهای فرهنگی های هافستد (مردانگی/زنانگی، ابهامگریزی، فردگرایی/جمعگرایی و فاصله قدرت) بر پذیرش فناوری اینترنت در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی با استفاده از رویکرد مدلیابی معادلات ساختاری انجام گرفت. تعداد 275 نفر از این دانشجویان با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف آزمون مدل پذیرش فناوری و تاثیر ارزشهای فرهنگی های هافستد (مردانگی/زنانگی، ابهامگریزی، فردگرایی/جمعگرایی و فاصله قدرت) بر پذیرش فناوری اینترنت در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی با استفاده از رویکرد مدلیابی معادلات ساختاری انجام گرفت. تعداد 275 نفر از این دانشجویان با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبتی به مثابه نمونه انتخاب شدند. نتایح تحقیق نشان داد که ارزشهای فرهنگی مردانگی/زنانگی اثر مثبتی بر متغیرهای مدل پذیرش فناوری (سودمندی و سهولت استفاده ادراکشده) دارند. اثر ابهامگریزی نیز بر این متغیرها منفی بود. اثر فاصله قدرت نیز بر سهولت استفاده ادراکشده منفی و معنادار بود. شاخصهای برازش مدل نیز نشان دادند که الگوی نظری ارائه شده با داده‌های گردآوریشده برازش مناسبی دارد. در مورد نتایج و کاربردهای تحقیق نیز بحث شد.
مقاله پژوهشی
محمدحسین ساعی؛ سیدوحید عقیلی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 107-136
چکیده
در طراحی الگوی توسعه جمهوری اسلامی ایران، موارد اختلاف متعددی در میان نخبگان وجود دارد؛ یکی از این موارد اختلافی، مبانی طراحی الگوی توسعه نظام ارتباطات و فضای مجازی به شکل اعم و مواردی مانند طراحی مبانی شبکه‌های اجتماعی بومی، بهصورت خاص است؛ این مقاله به شناخت و واکاوی همین اختلاف ذهنیت‌ها در این حوزه می‌پردازد؛ اینکه آیامیتوان ...
بیشتر
در طراحی الگوی توسعه جمهوری اسلامی ایران، موارد اختلاف متعددی در میان نخبگان وجود دارد؛ یکی از این موارد اختلافی، مبانی طراحی الگوی توسعه نظام ارتباطات و فضای مجازی به شکل اعم و مواردی مانند طراحی مبانی شبکه‌های اجتماعی بومی، بهصورت خاص است؛ این مقاله به شناخت و واکاوی همین اختلاف ذهنیت‌ها در این حوزه می‌پردازد؛ اینکه آیامیتوان فضای مجازی، اینترنت، رسانه‌های اجتماعی و بهطور خاص شبکه‌های اجتماعی را براساس فرهنگ و هویت هر کشور، سیاستگذاری، مدیریت و برای توسعه برنامهریزی کرد؟ و اگر ممکن است، اصول حاکم بر آن چه خواهد بود؟ و ... . این مقاله، تفاوت عمده‌ای با عموم کارهای پژوهشی موجود در کشور دارد؛ عموم پژوهش‌های صورت گرفته در کشور، در این حوزه، با اتخاذ رویکردی ماتریالیستی و احتساب فرهنگ به مثابه یک متغیر وابسته در برابر متغیرهای مستقلی مانند فناوری، به دنبال یافتن نوع و عمق تأثیرات فضای سایبر، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بر فرهنگ و هویت ما هستند. در حالیکه در این مقاله، با استفاده از روش کیو، سعی براین بوده است تا ذهنیتهای موجود در بین نخبگان، مدیران، سیاستگذاران، فعالان و دستاندرکاران حوزه فضای مجازی را نسبت به نقشی که میتواند فرهنگ و هویت، به مثابه یک متغیر مستقل بر ایجاد شبکه‌های اجتماعی بومی داشته باشد، را شناخت؛ در این تحقیق با تجزیه و تحلیل پرسشنامههایی که در اختیار فعالان مؤثر فضای مجازی کشور قرار داده شد، بهصورت روشن، در پایان 5 نوع ذهنیت نسبت به این مسئله (نقش فرهنگ و هویت ملی در شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی) یافته شد که ابعاد هرکدام از آنها در این مقاله بهصورت اختصار ولی گویا توضیح داده شده است؛ امری که پیش از این در پژوهش‌های مشابه سابقه نداشته است. و در پایان این مقاله نیز براساس درکی که از این ذهنیت‌ها و نسبت مابین آنها پیدا شده، توصیههایی عملیاتی برای سیاستگذاران کشور در این حوزه مطرح گردیده است.
مقاله پژوهشی
کمال کوهی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 137-164
چکیده
امروزه رسانه‌های نوین یکی از پرنفوذترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌ها نزد جوانان به‌شمار می‌رود. توجه بیش‌ازاندازة جوانان به این رسانه‌ها برای آنها مسائل زیادی به دنبال دارد؛ یکی از این مسائل، اعتیاد به چنین رسانه‌هایی است. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف مطالعة میزان اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و ارائة راهکارهایی برای مقابله ...
بیشتر
امروزه رسانه‌های نوین یکی از پرنفوذترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌ها نزد جوانان به‌شمار می‌رود. توجه بیش‌ازاندازة جوانان به این رسانه‌ها برای آنها مسائل زیادی به دنبال دارد؛ یکی از این مسائل، اعتیاد به چنین رسانه‌هایی است. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف مطالعة میزان اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و ارائة راهکارهایی برای مقابله با آن در میان دانش‌آموزان مقطع متوسطة استان آذربایجان شرقی انجام شده است. تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و جامعة آماری آن را دانش‌آموزان مقطع متوسطة استان آذربایجان شرقی تشکیل می‌دادند که بالغ بر 204 هزار و 562 نفر بودند. از این تعداد 700 نفر براساس روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی برای مطالعه انتخاب شده‌اند. همچنین، ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSSنسخة 21 و لیزرل 5/8 استفاده شده است. نتایج بهدستآمده از تحقیق نشان می‌دهد میزان شیوع اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای در سطح متوسط به بالا (5/50 درصد) بوده است. همچنین خانواده، سرمایة اجتماعی و وضعیت روحی و روانی دانش‌آموزان ازجمله عواملی هستند که دانش‌آموزان را در مقابله با اعتیاد به بازهای رایانه‌ای توانمند می‌سازند و در مقابل عوامل دیگر نظیر اوقات فراغت، محرومیت نسبی و تعداد دوستان بهویژه تعداد دوستان خارج از مدرسه، میزان اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای را در میان دانش‌آموزان افزایش می‌دهد.
مقاله پژوهشی
محمدرحیم جعفرزاده؛ سید محمد حسینی؛ حسینعلی جاهد
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 165-190
چکیده
هدف این مقاله تعیین میزان تأثیر جنگ نرم بر هویت فرهنگی دانشجویان دانشگاه‌های شهرستان بهبهان است که با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی در جامعه آماری شامل 13095 نفر و نمونه آماری 335 نفر انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده و داده‌های جمعآوریشده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی از ...
بیشتر
هدف این مقاله تعیین میزان تأثیر جنگ نرم بر هویت فرهنگی دانشجویان دانشگاه‌های شهرستان بهبهان است که با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی در جامعه آماری شامل 13095 نفر و نمونه آماری 335 نفر انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده و داده‌های جمعآوریشده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی از قبیل جداول توزیع فراوانی، آزمونهای تی تک نمونهای و مستقل تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد حدود نیمی از دانشجویان مورد مطالعه بیشتر از حد متوسط در معرض جنگ نرم قرار دارند و میزان پایبندی به مؤلفههای هویت فرهنگی ملی، مذهبی و قومی در دانشجویانی که بیشتر در معرض جنگ نرم بودهاند نسبت به دانشجویانی که کمتر در معرض جنگ نرم بودهاند به طور معناداری کمتر است و میزان آمادگی آنها برای پذیرش مؤلفههای فرهنگی تبلیغی دشمن به طور معناداری بیشتر است. همچنین نتایج حاکی از آن بود که در وضعیت کنونی، دانشجویان هنوز وابستگی و پایبندی مطلوبی به هویت فرهنگی ایرانی- اسلامی دارند
مقاله پژوهشی
صمد عدلی‌پور؛ وحید قاسمی؛ رضوان قصابی؛ نقی طاهری
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 191-212
چکیده
با پیچیده شدن و گسترش جوامع، اهمیت ارتباطات در بعد سیاسی افزایش یافته است. شبکه‌های اجتماعی مجازی تغییر‌های اساسی در ماهیت و اشکال رفتار سیاسی در جوامع مختلف ایجاد کرده‌اند و نقش مهمی در اعتماد و مشارکت سیاسی افراد دارند. دراین‌راستا، هدف این نوشتار، بررسی تأثیرات استفاده از شبکة اجتماعی فیس‌بوک بر اعتماد و مشارکت سیاسی جوانان ...
بیشتر
با پیچیده شدن و گسترش جوامع، اهمیت ارتباطات در بعد سیاسی افزایش یافته است. شبکه‌های اجتماعی مجازی تغییر‌های اساسی در ماهیت و اشکال رفتار سیاسی در جوامع مختلف ایجاد کرده‌اند و نقش مهمی در اعتماد و مشارکت سیاسی افراد دارند. دراین‌راستا، هدف این نوشتار، بررسی تأثیرات استفاده از شبکة اجتماعی فیس‌بوک بر اعتماد و مشارکت سیاسی جوانان شهر تبریز است. تحقیق حاضر، بهصورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامة محققساخته با حجم نمونة 600 نفر در بین جوانان 18 تا 30 سال کلانشهر تبریز در سال 1392 انجام شده است. روش نمونه‌گیری، نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و نوع استفاده از فیس‌بوک با اعتماد و مشارکت سیاسی رابطة معنا¬داری وجود دارد. استفاده از فیس‌بوک برای کسب اخبار و اطلاعات به تقویت اعتماد سیاسی و مشارکت سیاسی متعارف در بین شهروندان منجر میشود؛ اما استفاده از آن برای سرگرمی و تفریح، دوستیابی، تشکیل گروه و شرکت در بحثهای گروهی، مشارکت سیاسی غیرمتعارف را تقویت میکند.
مقاله پژوهشی
افسانه ادریسی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، صفحه 213-239
چکیده
در دنیای معاصر انسان به فضای حیاتی خود عرصه دیگری به نام گذران اوقاتفراغت افزوده است. تفاوت‌ها و افتراق‌ها در سرمایه اقتصادی، سلیقه‌ها و ترجیحات متفاوتی در نحوه گذران اوقاتفراغت ایجاد میکند. هدف مقاله شناسایی میزان انواع فراغتها، رابطه شیوههای گذران اوقاتفراغت دانشجویان با سرمایه اقتصادی خانواده آنان و مقایسه ...
بیشتر
در دنیای معاصر انسان به فضای حیاتی خود عرصه دیگری به نام گذران اوقاتفراغت افزوده است. تفاوت‌ها و افتراق‌ها در سرمایه اقتصادی، سلیقه‌ها و ترجیحات متفاوتی در نحوه گذران اوقاتفراغت ایجاد میکند. هدف مقاله شناسایی میزان انواع فراغتها، رابطه شیوههای گذران اوقاتفراغت دانشجویان با سرمایه اقتصادی خانواده آنان و مقایسه شیوههای مختلف گذران اوقاتفراغت در دو دانشگاه است. روشتحقیق پیمایشی و جامعه آماری دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال 92 می‌باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول‌کوکران 804 نفر و روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی نامتناسب و تصادفی ساده بوده است. انواع فراغت به پنج گروه فکری، اجتماعی، تفریحی ـ سرگرمی، هنری ـ فرهنگی و جسمانی طبقه‌بندی شد. نتایج حاکی از آن است که میانگین فراغت فکری در بین دانشجویان دانشگاه تهران و فراغت تفریحی ـ سرگرمی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد بیشتر است. در دانشگاه تهران انواع فراغت به غیر از جسمانی با سرمایه اقتصادی رابطه معناداری دارند و شدت رابطه به ترتیب: هنری ـ فرهنگی، اجتماعی، فکری و تفریحی ـ سرگرمی است و زمان اختصاصیافته به جسمانی بیشترین و هنری - فرهنگی کمترین میزان است. در دانشگاه آزاد اسلامی انواع فراغت به غیر از فکری با سرمایه اقتصادی رابطه معناداری دارند و شدت رابطه به ترتیب: اجتماعی، تفریحی ـ سرگرمی و هنری ـ فرهنگی است و زمان اختصاص یافته به تفریحی ـ سرگرمی بیشترین و هنری ـ فرهنگی کمترین میزان را به خود اختصاص دادهاند
