جوانان و رسانه‌های نوین: بررسی اعتیاد دانش‌آموزان به بازی‌های رایانه‌ای و عوامل مرتبط با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی ـ بررسی مسائل اجتماعی، دانشکدة حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز: k.koohi@tabrizu.ac.ir

چکیده

امروزه رسانه‌های نوین یکی از پرنفوذترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌ها نزد جوانان به‌شمار می‌رود. توجه بیش‌ازاندازة جوانان به این رسانه‌ها برای آن‌ها مسائل زیادی به دنبال دارد؛ یکی از این مسائل، اعتیاد به چنین رسانه‌هایی است. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف مطالعة میزان اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و ارائة راهکارهایی برای مقابله با آن در میان دانش‌آموزان مقطع متوسطة استان آذربایجان شرقی انجام شده است. تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و جامعة آماری آن را دانش‌آموزان مقطع متوسطة استان آذربایجان شرقی تشکیل می‌دادند که بالغ بر 204 هزار و 562 نفر بودند. از این تعداد 700 نفر براساس روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی برای مطالعه انتخاب شده‌اند. همچنین، ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسش‌نامه بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار   SPSSنسخة 21 و لیزرل 5/8 استفاده شده است. نتایج بهدستآمده از تحقیق نشان می‌دهد میزان شیوع اعتیاد به بازی‏های رایانه‌ای در سطح متوسط به بالا (5/50 درصد) بوده است. همچنین خانواده، سرمایة اجتماعی و وضعیت روحی و روانی دانش‌آموزان ازجمله عواملی هستند که دانش‌آموزان را در مقابله با اعتیاد به بازهای رایانه‌ای  توانمند می‌سازند و در مقابل عوامل دیگر نظیر اوقات فراغت، محرومیت نسبی و تعداد دوستان بهویژه تعداد دوستان خارج از مدرسه، میزان اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای را در میان دانش‌آموزان افزایش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Youth and New Media: The Study of the Students Addiction to Computer Games and Its Related Factors

نویسنده [English]

  • Kamal Koohi
, Assistant Professor of Sociology - Social Problems, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

Nowadays the new media is one of the most influential and Most Contacted media among youth. Overusing this type of media would make many problems for young people. One of these problems is media addiction. In this regard, this research aims to study the addiction to Computer games and Strategies for coping with it among high school students in East Azerbaijan. The research survey was conducted among 700 high school students from East Azerbaijan Province. The samples were selected by stratified sampling with simple random or systematic. The data collection tool was questionnaire and data were analyzed by SPSS 21 and LISREL 8.5.   The results indicate that the prevalence of addiction to computer games were at medium to high (50/5 percent). Also, the family, social capital and mental health status of students are factors that enable students in dealing with addiction to computer games and In contrast other factors, such as leisure, relative deprivation and the number of friends especially friends outside of school reinforce the addiction to computer games among students.

 
پورصابری، رقیه، (1389). «تأثیر بازی‌های رایانه‏ای بر ساختار روانی نوجوانان پسر شهرستان آذرشهر». مجموعه مقالات اولین همایش منطقهای روانشناسی اینترنت و بازیهای رایانه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه.
خانجانی، طاهره، (1389). «تأثیر بازی‌های رایانه‌ای بر سلامت عمومی دانش‌آموزان پسر در دورۀ راهنمایی شهرستان نوشهر». مجموعه مقالات اولین همایش منطقهای روانشناسی اینترنت و بازیهای رایانه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه.
دوران، بهزاد، (1385). «تأثیر اینترنت بر هویت همالان». فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شمارۀ 5: 137-109.
ذکایی، محمدسعید، و خطیبی، فاخره، (1385). «اینترنت و تغییرات هویتی». فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شمارۀ 7؛ 165-139.
رحمانی علی، و عموزاده خلیلی، زهرا، (1390). «بررسی تأثیرات استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی (اینترنت، چت، بازی رایانه‌ای) بر هویت فرهنگی نوجوانان گرگان».مجموعه مقالات برگزیدۀ همایش منطقهای آسیبهای اجتماعی نوپدید، دفتر تحقیقات کاربردی و معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان مازندران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
رمضانی، فریدون، (1389). «رابطۀ وابستگی رفتاری به اینترنت و رایانه با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی بیرجند». مجموعه مقالات اولین همایش منطقهای روان‌شناسی اینترنت و بازیهای رایانه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه.
شاوردی، تهمینه و شاوردی، شهرزاد، (1388). «بررسی نظرات کودکان، نوجوانان و مادران نسبت به اثرات اجتماعی بازی‌های رایانه‌ای». فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، دورۀ دوم، شمارۀ 7: 67-47.
شریعت، سید وحید.، اسدالله‌پور، امین.، علیرضایی، نرگس.، بشردانش، زیبا.، بیرشک، بهروز.، تهرانی‌دوست، مهدی.، جلیلی، بهروز.، حجازی، الهه.، حکیم‌شوشتری، میترا.، شیرازی، الهام.، عشایری، حسن.، مجدتیموری، محمدولی.، مجدرضایی، محمدرضا.، زینلی، کارن.، و کریمی‌فر، کامران، (1388). «رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای از دیدگاه روان‌شناختی مطالعه‌ای به روش دلفی». تازههای علوم شناختی، سال 11، شمارۀ 2: 18-8.
غلامی ‌آبیز، محسن.، موحد، احمد.، و خانی، حسین، (1389). «بررسی میزان گرایش کودکان و نوجوانان شهر قاین نسبت به بازی‌های رایانه‌ای». مجموعه مقالات اولین همایش منطقه‌ای روان‌شناسی اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه.
 
فتحی ‌اقدم، قربان، (1389).«فواید و عوارض روان‌شناختی اینترنت و رایانه».مجموعه مقالات اولین همایش منطقهای روان‌شناسی اینترنت و بازیهای رایانه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه.
قطریفی، مریم.، رشید، خسرو.، و دلاور، علی، (1385). «بررسی تأثیر بازی‌های رایانه‌ای بر سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی شهر تهران». فصلنامۀ روان‌شناسی و علومتربیتی، شمارۀ 3: 18-1.
کازنو، ژان، (1372). جامعهشناسی وسایل ارتباط جمعی. ترجمة باقر ساروخانی و منوچهر محسنی، تهران: اطلاعات.
کاستلز، مانوئل، (1380). عصر اطلاعات. ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کرامتی مقدم، رضا.، شهیدی، شهریار.، و مرتضوی، شهرناز، (1386). «بررسی رابطۀ وابستگی به اینترنت با نظام ارزشی دانشجویان کارشناسی ارشد». فصلنامۀ انجمن ایرانی روان‌شناسی، سال 11، شمارۀ 4: 425-414.
کوهی، کمال، (1390). «آسیب‌های اجتماعی نوپدید و راهکارهای مقابله با آن». طرح تحقیقاتی ادارۀ کل آموزش‌و‌پرورش استان آذربایجانشرقی، تبریز.
گدازگر، حسین و موسی‌پور، علیمراد، (1382). «اینترنت و تحقیقات دانشگاهی». نشریۀ دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، سال نهم، شمارۀ 4: 160-147.
گیدنز، آنتونی، (1387). تجدد و تشخص. ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نی.
معیدفر، سعید.، حبیب‌پور گتابی، کرم.، و گنجی، احمد، (1386). «اعتیاد اینترنتی؛ علل و پیامدهای آن». فصلنامۀ رسانه، سال ۱۶ شمارۀ ۳: 34-21.
نوابخش، مهرداد.، هاشم‌نژاد، فاطمه. و زادشم‌پور، وحید، (1389). «بررسی آثار اینترنت و تلفن‏همراه در تغییر هویت جوانان 29-15 سال استان مازندران». فصلنامۀ جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، شمارۀ 1(1):170-145.
 
Abreu, CN., Karam, RG., Góes, DS., and Spritzer, DT.(2008). “Internet and videogame addiction: a review”. Revista Brasileira Psiquiatria, 30(2), 67-156.
Bullen, P. and Harré, N. (2000). The Internet: Its Effects onFatety and Behaviour Implications for Adolescents. Department of Psychology, University of Auckland.
Duran, Maria Garcia (2003). “Internet Addiction Disorder”. Journal of All psychology, (December 14 from, http://allpsych.com/journal/internetaddiction/#.VPqf90gnbcs).
Green, S., Bavelier, D. (2003). “Action video Game Modifies Visual Selective Attention, Nature”. Nature:International weekly journal of Science, 423: 523-537.
Griffiths, M. (2008). “Internet and Video-Game Addiction, Adolescent Addiction. Epidemiology, Assessment and Treatment: 231–267.
Zamani, Eshrat., Kheradmand, Ali., Cheshmi, Maliheh., Abedi, Ahmad., and Hedayati, Nasim. (2010). “Comparing the Social Skills of Students Addicted to Computer Games with Normal Students”. Addict Health, 2(3-4): 59–65.
Lim, Jin-Sook, Young-Kwon, Bae; Seong-Sik, Kim (2004). “A Learning System for Internet Addiction Prevention”. Proceedings of the IEEE International Conference on