نگرش و موضع زنان و دختران مشهدی به حجاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه شناسی اقتصاد و توسعه، استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی ، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

حجاب به عنوان هنجار اجتماعی، یکی از مهم‌ترین دستورات دینی در حوزه عمومی و جامعه است. این امر دینی در جمهوری اسلامی به عنوان قانون فرض شده است. در سال‌های اخیر نمونه‌هایی از کم‌حجابی در جامعه دیده شده است. این نوشتار، به‌دنبال آن است تا با استفاده از روش تحقیق رویش نظریه که روشی کیفی محسوب می‌شود، به دلایل کنش کم‌حجابی بپردازد. در این راستا، با ۲۹ خانمِ کم‌حجابِ مشهدی مصاحبه صورت گرفته است و پس از فرایند کدگذاری، دو دسته تیپ‌بندی مربوط به میزان رعایت حجاب شرعی و همچنین نگرش آنان به حجاب به دست آمده است؛ سپس دلایل زنان برای کم‌حجابی کشف شده است. به‌صورت کلی، زنان کم‌حجاب مشهدی در یک فرایند تشدید شونده از تأثیرات اجتماعی و کم‌اهمیت شدن حجاب در ذهن آنان، حجاب خود را به شکل ناقص رعایت می‌کردند. آنان عموماً حجاب را فاقد کارکردهای اجتماعی و فردی می‌دانستند. از طرف دیگر، تلقی‌شان از جامعه این بود که به سمت کم‌حجابی می‏رود، بنابراین در جهت همرنگ شدن با جامعه عمل می‏کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Attitude and Position of Mashhadi womens towards Hijab

نویسندگان [English]

  • gholamreza sedigh ouraee 1
  • mostafa ghanizadeh 2
  • hanie sedaghat 3
  • atefe kaboli 3
1 PH.D. of sociology, Assistant Professor of sociology, Ferdowsi University, Mashhad
2 M.A. student of Social science research,. Ferdowsi University. Mashhad
3 , M.A. student of Social science research, Ferdowsi University, Mashhad
چکیده [English]

Hijab, as a social norm, is one of the most important religious laws in public and social domains. Islamic Republic of Iran has legislated Hijab. However, in the recent years, several instances of low veils have been observed in Iran’s society. This paper aims to understand reasons of low veils using the research method of Development of Theory, which is a qualitative method. 29 Mashhad women with low veils were asked to answer a questionnaire. They were then divided into two types of “the level of Sharia Hijab” and “attitudes towards Hijab” based on their answers, which helped finding their reasons for low veils. Generally, Mashhad women with low veils are influenced by aggravated process of social effects which led to insignificance of Hijab in their minds. Most of these women considered Hijab as an action without social and personal functions. Moreover, they believed that Iran’s society is moving towards accepting low veils, and so they try to Coordinate themselves with the community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hijab
  • Low veils
  • Interpretation of Hijab
  • Attitude towards Hijab
  • Veil

مراجع

منابع و مأخذ
اصغرپور ماسوله و سید سمانه امیری احمدرضا (1395). «ظهور دینداری گزینشی در میان دختران جوان شهر مشهد: ارایه یک نظریه زمینه‌ای»، مجله علوم اجتماعی، شماره 28: 1-22.
ارونسون، الیوت(1396). روانشناسی اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.
بلیکی، نورمن (1392). طراحی پژوهش‌های اجتماعی، تهران: نشر نی.
بهرام‌زاده، محمدمهدی؛ ایمان لطفی (1390). «نقش حجاب در جامعه و شناسایی علل رواج بدحجابی در بین جوانان»، مطالعه موردی مراکز آموزشی شهر اهواز، مجله مطالعات راهبردی بسیج، شماره 50: 109-124.
بیرو، آلن(1376). فرهنگ علوم اجتماعی، تهران: کیهان.
بیگدلی،زهرا؛ خدابخش احمدی، آزاده مرادی و فتح‌الله سیداسماعیلی(1389). «رابطه اعتقاد به حجاب و آسیب‌پذیری فردی، خانوادگی و اجتماعی»، مجله علوم رفتاری، شماره 12: 97-102.
خدامی، علیرضا(١٣٩١‌). «دلالت‌هایی‌ بر روند فردی شدن امر دینی در ایران»، مطالعـۀ مـوردی جوانـان شـیراز»، مـجّلـۀ مطالعات اجتماعی ایران، شماره ٧: 30-59.
خوشگویان فرد، علیرضا؛ طیبه زرگر، فرشاد تجاری(1388). «شناسایی نگرش بانوان ورزشکار نسبت به حجاب در ورزش به کمک روش کیو»، مجله اسلام و علوم اجتماعی، شماره 1: 125-138.
دورانت‌، ویل. (1341). تـاریخ تـمدن، تـهران: انتشارات فرانکلین.
حائری، عبدالهادی (1368). نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دورویه تمدن بورژوازی غرب، تهران: انتشارات امیرکبیر.
داوری، محمد؛ علی سلیمی(1380). جامعه‌شناسی کجروی، تدوین غ. صدیق اورعی، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
رستگار خالد، امیر؛ میثم محمدی وسحر نقی‌پور ایوکی(1391). «کنش‌های اجتماعی زنان و دختران نسبت به حجاب و رابطه آن با مصرف اینترنت و ماهواره»، مجله مطالعات راهبردی زنان، شماره 56: 7-82.
صدیق اورعی، غلامرضا (1374). جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی جوانان، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
صلاح، مهدی (1384). کشف حجاب زمینه‌ها، پیامدها و واکنش‌ها، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
غروی نائینی، نهله؛ عامری، وحیده (1386). «پویشی در معنا و مفهوم حجاب»، مطالعات راهبردی زنان، شماره 36: 113.
علی احمدی، علیرضا و نهایی، وحید سعید (1387). منتخبی از کتاب توصیفی جامع از روش‌های تحقیق، تهران: انتشارات تولید دانش.
قادرزاده، امید؛ هیرش قادرزاده و حسین حسن پناه(1391). تأثیر مصرف رسانه‌های جمعی بر مدیریت بدن زنان، مجله زن و جامعه، سال سوم، شماره 3: 125-154.
کاوندی، سحر؛ غلامحسین انتصار فومنی(1389). رابطه حجاب با سلامت روانی و مصونیت اجتماعی، مجله مباحث بانوان شیعه، شماره 25: 47-64.
کرمی‌پور، یعقوب؛ رضا اسماعیلی؛ منصور حقیقتیان (1394). «بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی و اجتماعی و جنسی بر مدیریت بدن بین جوانان 15 تا 29 سال شهرستان تنکابن»، مجله پژوهش اجتماعی، شماره 28: 187-214.
مطهری، مرتضی (1368). مسأله حجاب، تهران: انتشارات صدرا.
Benn, T., & Jawad, H. (Eds.) (2004). Muslim women in the United Kingdom and beyond: Experiences and images, Boston, MA: Brill.
Haddad, Y. (2007). The post-9/11 hijab as icon, Sociology of Religion,68: 253–267.
Hopkins, N. (2011). Dual identities and their recognition: Minority group,.members’ perspectives, Political Psychology, 32: 251–270.
Hopkins, nick; Greenwood, ronni michelle (2013).Hijab, visibility and the performance of identity,Journal of Social Psychology, 43: 438–447.
Nagel, C. (2002).Constructing difference and sameness: The politics of assimilation in London’s Arab communities, Ethnic and Racial Studies, 25: 258–287.
Roald, S. Anne (2001).Women in Islam: The Western experience,London7 Routledge,
Read, G. Jen’nan; Bartkowski, P. John (June 2000). To veil or not. to veil? A case study of identity negotiation among Muslim women in Austin, Texas, Gender and Society, 14(3): 395–417.
Ruby, tabassum F. (2005).Listening to the voices of hijab,Women’s Studies International Forum, 29: 54–66.
Secor, A. (2002). The veil and urban space in Istanbul: Women’s dress, mobility and Islamic, knowledge, Gender, Place and Culture, 9, no. 1: 5–22.
Siraj, asifa (2011). Meanings of modesty and the hijab amongst Muslim women in
Glasgow, Scotland, Gender, Place and Culture, December 2011, Vol. 18, No. 6: 716–731.
Swami, viren; Miah, jusnara; Noorani, nazerine; Taylor, donna (2014). Is the hijab protective? An investigation of body image and related constructs among British Muslim women,British Journal of Psychology, (2014), 105: 352–363.
Tolaymat, L. D.; Moradi, B. (2011).US Muslim women and body image: Links among. objectification theory constructs and the hijab, Journal of Counseling Psychology, 58: 383–392.
Wagner, W.; Sen, R.; Permanadeli, R.; Howarth, C. (2012). The veil and Muslim women’s identity: Cultural pressures and resistance to stereotyping, Culture & Psychology, 18: 521–541.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار