بررسی عوامل درونی و بیرونی مانایی پدیده نوظهور داعش (از سال 2010 تا 2017)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری اندیشۀ سیاسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، ایران

چکیده

یکی از مباحث مهم و اساسی دربارۀ داعش این است که به‌رغم مخالفت‌های جهانی و حملات نظامیِ همه‌جانبه تحت ائتلاف‏های دو، سه یا چندگانه علیه داعش، چگونه این گروه تروریستی تا سال 2017 میلادی همچنان ماندگار بوده ‌است. در پاسخ، این مقاله مجموعۀ مؤلفه‏های متعددی را در ماندگاری این گروه دخیل می‏داند که در دو سطح درونی و بیرونی تقسیم‏بندی شده‌اند. در سطح درونی عوامل «عامل گفتمانی مؤثر در ماندگاری داعش»، «بهره‌برداری از نارضایتی‌های سیاسی ـ اجتماعی»، «توانمندی‌های اقتصادی ـ مالی»، «ترس و وحشت» و «تبلیغات» قابل ذکرند و در سطح بیرونی نیز «حمایت قدرت‌های بین‏المللی»، «تلاش برای توازن قدرت در منطقه»، «امنیت اسرائیل و درگیرسازی جبهۀ مقاومت»، به عنوان شاخص‌های مؤثر در ماندگاری این گروه برآورد می‌شوند. این متغیرها به صورتی بسیار پیچیده و موزون باعث شده‌اند تا داعش به‌‏رغم تمام تلاش قدرت‌های همسو که برای سرکوب آن می‌کوشیدند، سال‌ها دوام بیاورد و خسارت‌های غیرقابل جبرانی را بر کشورهای عراق و سوریه تحمیل کند و به‌عنوان یک تهدید بین‌المللی همچنان موجود باشد. چارچوب نظری این پژوهش، اسلام سیاسی و روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است. روش گردآوری مطالب، کتابخانه‌ای و اسنادی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying Internal and External Factors of Newfound Phenomenon of ISIL (From 2010 to 2017)

نویسندگان [English]

  • mohammadbagher khoramshad 1
  • ghader ashna 2
1 Professor of Political Science, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tababai University, Iran
2 Culture and Art Applied Science University Director
چکیده [English]

One of the major issues about ISIL is that, despite global opposition and all-out military strikes under two, three, or multilateral coalitions against ISIS, how ISIS continues to remain until 2017. In response, this paper introduces a set of components for the sustainability of this group which is divided into two levels: internal and external. At the internal level, “effective discursive factor in ISIS's survival”, “utilization of Social political dissatisfaction”, “economic-financial abilities", "fear and panic" and "propaganda" can be mentioned. At the external level, "the support of international powers", "Efforts to balance the power in the region", "Israel's security and engagement of the resistance front" are estimated as effective indicators for the survival of this group. These variables in a very complex and rational manner have led ISIS to be persevered for many years, in spite of all the efforts of the sovereign powers that tried to suppress it, and impose irreparable damages on the countries of Iraq and Syria and continue to be an international threat. The theoretical framework of this research is political Islam and research methodology is descriptive and analytical. The method of compilation of materials is libraries and documents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ISIL survivor
  • ISIL discourse
  • Fear and terror
  • America
  • Israeli security
  • Balance of power
منابع و مآخذ
 
امینیان، بهادر و سیدحسام‌الدین زمانی(1395). «چارجوب نظری برای تحلیل رفتار گروه داعش»، فصلنامۀ تحقیقات سیاست بین‌الملل، شمارۀ 26: 24-1.
بهروز لک، غلامرضا(1385). «اسلام سیاسی و جهانی‌شدن»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، شمارۀ 31: 171-145.
حزب‌التحریر(2005). اجهزه دوله‌الخلافه فی‌الحکم والاداره، بیروت: دارالامه.
حزب‌التحریر(2009). منهج حزب‌التحریر فی‌التغییر، بیروت: دارالامه.
حسینی‌زاده، سیدمحمدعلی(1386). اسلام سیاسی درایران، قم: دانشگاه مفید.
 خرمشاد، محمدباقر و همکاران(1394). بازتاب‌های انقلاب اسلامی، تهران: سمت.
ساداتی‏نژاد، مهدی(1395). «نقش ایالات متحده امریکا در شکل‏گیری جریان‌های افراطی در جهان اسلام؛ مطالعۀ موردی القاعده و داعش»، فصلنامۀ اندیشۀ سیاسی در اسلام، شمارۀ 7: 143-123.
شریفات، عبدالمحمد(1394). داعش؛ افکار و تشکیلات، قم: دارالاعلام.
صدرالحسینی، سیدرضا(1395). داعش؛ اندیشه و عمل، قم:  زمزم هدایت.
عراقچی، سیدعباس و شاهین جوزایی‌کهن(1396). «بهره‌برداری داعش از فضای مجازی»، فصلنامۀ روابط خارجی، شمارۀ 1: 175-141.
غلامی، رضا(1394). تاریخ خلافت مدرن، تهران: آوای مکتوب.
قاسمی، فائزه(1394). مطالعات ملی داعش(1)، تهران: تمدن ایرانی.
محروق، فاطمه(1394). مطالعات ملی داعش(1)، تهران: تمدن ایرانی.
محمودپناهی، سیدمحمدرضا(1389). چالش‌های اسلام سیاسی و غرب، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
نجات، سیدعلی(1394). کالبدشکافی داعش، تهران: ابرار معاصر.
نساج، حمید و همکاران(1394). «شناسایی و تأمین منابع مالی داعش»، فصلنامۀ حبل‌المتین، شمارۀ4: 55-37. 
نورانی، سیدمهدی(1393). داعش از کاشت تا برداشت، قم: مجد اسلام.
تاجیک، محمدرضا(1379). گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
 کسرایی، محمدسالار و علی پوزش‌شیرازی(1388). «نظریۀ گفتمان لاکلاو و موفه، ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی»، فصلنامۀ سیاست، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 3: 360-339.
تخشید، محمدرضا و فاطمه جلائیان‌مهری(1396). سیاست خاورمیانه یا امریکا و تروریسم در منطقۀ خاورمیانه پس از یازدهم ستامبر(مطالعۀ موردی عراق)، فصلنامۀ سیاست، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شماره 1: 56- 41.
 
سایت‏ها:
تجهیزات نظامی داعش در یک لیست، 8/12/1395. رجوع شود به:
ابی‌البراء، ابن‌مالک(2015). المختصر فی تعریف دستورالدوله‌الاسلامیه و اهداف‌الخلافه، رجوع شود به:
اللیبی، شیخ ابی‌یحیی(2016). افکار متناثره، سایت نخبه‌الفکری‌الدوله‌.
الاسلامیه العلی، عبدالرحمن(1437). مسائل فی فقه‌الجهاد، سایت مکتبه الهمه.
عبدالعزیز، بن‌صالح(1422). الاعلام بوجوب‌الهجره من دارالکفر الی دارالاسلام، سایت مکتبه‏الهمه.
نشریه النبأ، شماره‌های 23 و 33، اعتراف بایدن دربارۀ حمایت و ایجاد داعش(2/7/93)، رجوع شود به:
2017/may/23) iuvm press. Com(
express.co.uk:us contributed to creation of isis  (22/jul/2017) 
Freeman, Makia(2016). ISIS is a US-Israeli Creation, see at: https://www.mondialisation.ca/isis-is-a-us-israeli-creation-top-ten-indications/5518627
منابع لاتین
Fumerton, Mario(2015). Beyond Consumption of Violence: Performativity of ISIS’ atrocities against hostages in execution videos, Utrecht University, Reuters Institute Fellowship Paper University of Oxford.
 Mah-Rukh Ali (2015) ISIS and propaganda: How ISIS exploits Women ISIL and the numbers game: what exactly is the size of its army?
Hassan Hassan digs deep into the data about the magnitude of the extremist group's fighting forc October 2017: see at:https://www.thenational.ae/opinion/comment/isil-and-the-numbers-game-what-exactly-is-the-size-of-its-army-1.670132.
Cockburn, Harry (2016). Donald Trump calls Barack Obama ‘founder of Isis’ and Hillary Clinton its 'co-founder':https://www.independent.co.uk/news/world/americas/donald-trump-barack-obama-isis-latest-speech-terrorism-claims-election-2016-a7184536.html.
 Äijälä, Anna-Lotta (2016). How Is ISIS Funded, Final Thesis, Tallinn University of Technology, Department of International Relations.