چالش‌‌های فرهنگی کمبود قلم‌‌های فارسی مناسب در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ تجسمی دانشگاه هنر تهران. تهران. ایران

2 دانشیار دانشکدۀ مرمّت دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشجوی دکتری پژوهش هنردانشگاه هنر اصفهان

چکیده

قلم‌های اولیۀ فارسی که با ملزومات صنعت چاپ به ایران وارد شدند، فرم‌هایی از حروف را رایج کردند که با ذائقۀ فرهنگی ایرانیان هماهنگ نبوده ولی ضرورت‌ و مزیتی چون سرعت در چاپ، استفاده از آنها را فراگیر و موجب شده است با اندک تغییراتی تا به امروز مورد استفاده قرار گیرند. هدف از نوشتار پیشِ‌رو، استخراج و ارزیابی چالش‌های فرهنگی ناشی از کمبود قلم‌های فارسی در ایران بوده و به‌طور خاص در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است که کمبود قلم‌های فارسی مناسب در ایران چه اثراتی را در پی داشته و دارد.
روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است و اطلاعات موردنیاز به روش اسنادی از منابع چاپی و الکترونیکی گردآوری شده‌ است. در این نوشتار، چالش‌های اصلیِ فرهنگیِ شناسایی‌شده عبارتند از: عدم تنوّعِ کمّی و کیفی و قدیمی بودن اغلب قلم‌هایِ تایپیِ پرکاربرد فارسی؛ کمبود قلم‌های اختصاصی؛ کمبود خانوادۀ کامل اقلام؛ کمبود قلم‌های تایپی مناسب و کاربردی در رسانه‌های الکترونیکی و دیجیتالی؛ کمبود قلم فارسی هم‌آهنگ با قلم‌های لاتین و عدم آموزش اصولی طراحی قلم فارسی در مراکز آموزش عالی ایران. وجود این چالش‌ها باعث تغییر زیبایی‌شناسی استفاده‌کنندگان از قلم فارسی شده و در درازمدّت می‌تواند موجبات دور شدن جامعه از هویّت فرهنگی ایرانی- اسلامی را فراهم ‌آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The cultural challenges of designing Persian fonts in Iran

نویسندگان [English]

  • sudsbeh salehi 1
  • ahmad salehi kakhki 2
  • mohammad darvishi 3
1 Associate Professor at the University of Art of Tehran and faculty member of the graphic arts department of Tehran University of Art
2 Assistant Professsor at the Isfahan University of Art and faculty member of Faculty of Restoration
3 faculty member of Graphic Group of the University of Neyshabur(Corresponding Author)
چکیده [English]

The main function of the media is persuasion and obviously, the difficulty of persuading and influencing others cannot be overlooked. In the present  research, a selection of methods and principles of persuasion from Islamic texts as well as texts of resistance literature have been extracted in a descriptive-analytical manner; The grounds have been laid according to discourse, the principle of impartiality, the principle of graduality and the principle of synchronicity, that are listed as four essential principles of persuasion. The methods of reasoning, comparison, questioning, allegory and simile, humor, repine, sanctification and the use of myths are among the suggested methods in this research which are recommended to be used according to the dominant discourse in the individual and social domain. Consequently, effective persuasion will be the result of the discourse that also affect the discourse itself. In addition, in cases where the use of these methods were not fruitful, to avoid the advancement of rival discourse, methods such as denunciation and controversy are suggested; these methods are considered complementary to persuasive practices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • persuasion
  • persuasion principles
  • persuasion methods
  • Discourse

مراجع

منابع و مأخذ
 
ابی فارس، هدا اسمیتشوایتزن(1386). «حروف عربی و فرهنگ طراحی خاورمیانه»، ترجمه مژده دقیقی، فصلنامه نشان، شمارۀ 14: 72-75.
استادی، کاظم(1391).  فعالان اصلاح الفبا و تغییر خط، چاپ اوّل، تهران: انتشارات علم.
بروکمان، ژوزف مولر(1386). سیستم گرید در طراحی گرافیک، ترجمۀ دژار حقی، تهران: انتشارات دید.
حقیقی، ابراهیم(1390). حرف‌های تکراری، تهران: انتشارات دید.
حقیقی، علی(1386). «تیتر با حروف فارسی»، فصلنامه نشان، شماره 14: 34-39.
خان‌جانزاده، دامون(1391). «معمار حروف/ گفتگو با دامون خان جانزاده طراح تایپ نشریات»، فصلنامه شارستان، شماره 36 و 37: 114-117.
روپر، جفری(1388). «تلاش‌های عربی- اروپایی: خوشنویسی، نشانه‌نگاری و نوشته‌نگاری در دوران ابتدایی مدرنیسم»، دبیره: الف (دفتری در خط و زبان فارسی)، مجموعه مقالات: 40-56، تهران: موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
سپهر، مسعود(1391). «حدود تایپوگرافی» در کتاب اردیبهشت3: گزیدۀ مقالات سومین فراخوان پژوهشی طراحی گرافیک ایران، مجموعه مقالات شماره 3: 139-162، تهران: نشرآبان.
عابدینی، رضا(1388). «هیولا و خط فارسی»، دبیره: الف (دفتری در خط و زبان فارسی)، مجموعه مقالات: 4-8، تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
عبدالله‌زاده حقیقی، حسین(1381). «فصلی از تاریخچه هنر گرافیک ایران، ورود دستگاه‌های لاینوتایپ و آغازی بر کار طراحی حروف»، مجله گرافیک، شماره44/45: 6-9.
عفراوی، بهرام(1388). کتاب فونت (راهنمای طراحی، انتخاب و به کارگیری فونت فارسی)، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری سی بال هنر.
غلامی جلیسه، مجید(1390). «تحقق رؤیای چاپ فارسی در شرق به دست چارلز ویلکینز» مجله پیام بهارستان، شماره 13: 1020-1029.
قادر، حسن (1388). نخستین گام‌های مدیریت نوشتار، راهکارهای علمی و عملی، تهران: انتشارات علم.
کاشانی، مجید(1390). «نگاهی به قلم ویژه»، فصلنامه نشان، شمارۀ 28: 22-25.
کِرا، پاول(1384). «عبّار، راهی نو»، مجله هنرهای تجسمی، شماره22: 22-25.
کرایک، جیمز و برتون، بروس(1382). سی قرن طراحی گرافیک، ترجمۀ ملک محسن قادری، تهران: سازمات چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کهوند، مریم(1388). پژوهشنامه گروه پژوهش فونت فارسی، تهران: دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی.
کهوند، مریم(1391). «یادداشت دبیر» در کتاب اردیبهشت3: گزیدۀ مقالات سومین فراخوان پژوهشی طراحی گرافیک ایران، مجموعه مقالات شماره 3: 10-13، تهران: نشرآبان.
مثقالی، فرشید(1390).  تایپوگرافی (حروف‌چینی)،  تهران: مؤسسه پژوهشی چاپ و نشر نظر.
مشکی، ساعد(1390). «سرمقاله»، فصلنامه نشان، شمارۀ 26: 4-5.
مِگز، فیلیپ‌بی(1384). تاریخ طراحی گرافیک، ترجمه ناهیداعظم فراست و غلامحسین فتح‌الله نوری، تهران: انتشارات سمت.
ممیز، مرتضی(1382). حرف‌های تجربه، مجموعۀ مقالات از سال 1345 تا 1382، تهران: انتشارات دید.
وایت، الکس(1389). تأمّلی در طراحی حروف (ایدئولوژی کاربردی در طراحی حروف)، مترجمان عاطفه متّقی و محمدرضا عبدالعلی، تهران: فرهنگسرای میردشتی.
سایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
Abou Rjeily, Rana; (2011); Cultural connectives; New York; Mark Batty
Nemeth, Titus; (2006); Harmonization of Arabic and Latin script; United Kingdom: University of Reading.
Norman, Jeremy; (2018); Paganino & Alessandro Paganini Issue the First Printed Edition of the Qur’an in Arabic, of Which One Copy Survived; Retrieved from http://www.historyofinformation.com/expanded.php?id=405
Pao,Imin and Berger, Joshua; (2006); 30 Essential Typefaces for a Lifetime; massachussets: RockPort.
Rees, Fran; (2006); Johannes Gutenberg: Inventor of the printing press; Minneapolis, MN: Compass Point Books.
www.linotype.com
www.myfonts.com
www.sakkal.com

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار