نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا جوادی‌ یگانه ¹
• مینو صدیقی کسمایی ²

¹ عضو هیئت علمی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران

² دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

ایران در شهریور ۱۳۲۰ به اشغال نیروهای متفقین درآمد. در این زمان هیچ‌گونه مقاومت مردمی‌ای علیه نیروهای بیگانه صورت نگرفت. این در حالی است که ایرانیان در دورة قاجار یا سال‌های پس از جنگ جهانی اول، مقاومت‌های جدی‌ای در مقابل بیگانگان از خود نشان داده بودند. این مقاله با  استفاده از روش‌شناسی تطبیقی ـ تاریخی میل به همین مسئله می‌پردازد و به‌طور خاص مقاومت‌های مردمی را در برابر بیگانگان بررسی می‌کند و نقش نیروهای اجتماعی در هر یک از این مقاومت‌های مردمی را پی می‌گیرد. این نیروهای اجتماعی شامل روحانیون، لوطیان، اصناف و سران ایلات هستند. سپس به بررسی وضعیت این نیروها در دورة رضاشاه پرداخته می‌شود. مدعای این مقاله آن است که پس از فروشکستن چند روزة ارتش رضاشاه در برابر متفقین در ۱۰ شهریور ۱۳۲۰، علت عدم مشاهدة مقاومت‌های مردمی، تضعیف نیروهای اجتماعی در طول ۱۶ سال حکومت رضاشاه بوده است.

کلیدواژه‌ها

• مقاومت
• بیگانگان
• جنگ‌های ایران و روس
• جنگ جهانی دوم
• نیروهای اجتماعی

20.1001.1.20088760.1396.18.38.1.8

عنوان مقاله [English]

Resistance against foreigners or surrender to them Comparative analysis of reasons of public resistance against foreigners in Qajar era and surrender to Allies in August 1941

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Javadi Yeganeh ¹
• Minoo Sedighi Kasmaee ²

¹ Associate Professor, Dept. of Sociology University of Tehran

² دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده [English]

Iran was occupied by the Allies in the World War II in August 1941. At this time no social force resistant against foreign forces showed up. This is while Iranian social forces had shown serious resistances against the foreigners in the Qajar era or in the years following World War Ι. This article using Mill’s comparative-historical method tries to focus on this problem, and specially tries to study public social forces of resistance against foreigners in the Qajar era. These social forces include Clergymen, “Luti”s, guilds and leaders of tribes. Then the situation of these social forces will be traced in Reza-Shah era. This paper claims that the reason Iranians surrendered to Allies invasion’s forces, and social force even did not try to resist against them, was that they were weakened and suppressed during 16 years of domination of Reza-Shah in Iran.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Resistance
• Foreigners
• Russo-Persian War
• World War II
• social forces