نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• ناصر جمالزاده- مهدی امینیان

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه امام صادق - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مساجد در صدر اسلام به‌دلیل عهده‌داری کانون اصلی ارتباط مردم به‌ویژه فعالان جامعه، کارکردهای فراوانی در نظام اجتماعی ایفا می‌کردند. در عصر جدید به‌دلیل تفکیک ساختاری و تقسیم کار به برخی از کارکردهای اجتماعی و سیاسی آن کمتر توجه می‌شود. با این حال در جریان انقلاب اسلامی ایران، مساجد نه‌تنها محلی برای عبادت که محلی برای فعالیت فرهنگی علیه رژیم و نظام اجتماعی حاکم تبدیل شد. با توجه به مطالب یادشده، نگارندگان برای تحلیل نقش مساجد در انقلاب اسلامی ایران از رهیافت کارکردگرایانه به‌ویژه نظریه‌های تالکوت پارسونز و رابرت مرتِن بهره گرفته و با استناد به نمونه‌های تاریخی مرتبط با تحولات ایران در سال‌های انقلاب نشان داده‌اند مساجد ایران در آن سال‌ها با تجمیع همفکران، آموزش الگوهای ارزشی متضاد با ارزش‌های نظام حاکم به مردم و انتقاد از سیاست‌های حاکم بر نظام اجتماعی دورة پهلوی بر مبنای الگوهای ارزشی اسلامی، توانسته‌اند نقش عمده‌ای به همراه برخی دیگر از فعالان عرصة فرهنگی، در ایجاد اختلال در کارکرد حفظ الگوهای ارزشی و انگیزشی نظام اجتماعی حاکم و در نتیجه عدم تعادل آن ایفا کنند. این کژکارکرد به یاری یک کارکرد پنهان در مساجد یعنی سازمان‌دهی ارتباطات مبارزان انقلاب اسلامی شکل گرفت.

کلیدواژه‌ها

• مسجد
• انقلاب اسلامی ایران
• کارکردگرایی
• ارتباطات اجتماعی
• شکاف فرهنگی
• جامعه‌شناسی سیاسی ایران

عنوان مقاله [English]

Study of Mosque’s Function in Victory of Islamic Revolution of Iran

نویسنده [English]

• NaserJamalzadeh- Mahdi Aminia

چکیده [English]

At the first Islamic age, mosque was the main institution with social and political functions which are now conducted by other several institutions because of structural parting in modern era. However in the years of Islamic revolution of Iran, this potentiality flourished by clerical leadership. The writers want to recognize this social and political capacity Of mosque in these years by applying the Functionalist Approach of Talcott Parsons and Robert King Merton based on historical facts, which verify dysfunction of iranian mosques in dominant cultural system plus their hidden function in communicating between revolutionaries that reinforced total nonbalance in dominant social system.

کلیدواژه‌ها [English]

• mosque
• Islamic Revolution of Iran
• Functionalism
• Social connections
• Cultural Gap
• Political Sociology of Iran