نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمّدهادی همایون

استادیار دانشکده معارف اسلامی، فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

در جهان معاصر و در پی تجدید حیات اندیشة اسلامی، که یکی از دستاوردهای انقلاب مبارک اسلامی در ایران است، توجه به موضوع مهدویت در حکم عصارة کتاب خداوند و عترت پیامبر اکرم(ص) و قلة بعثت انبیای عظام(س) به‌طرز چشمگیری رو به افزایش است. این جریان به توجه به نشانه‌های ظهور در جامعة معاصر دامن زده است.
تتبع در آیات و روایات مربوط به نشانه‌های ظهور و دورة آخرالزمان و تلاش برای استخراج راهبردهای اساسی شیعه در دوران غیبت و نزدیک به ظهور، رویکرد جدیدی را در مطالعات مربوط به مهدویت و آخرالزمان بنیان می‌نهد که می‌توان آن را «رویکرد راهبردی به مهدویت» نامید.
با بررسی این‌گونه روایات و نشانه‌ها می‌توان شرایط آخرالزمان و دوران ظهور را این‌چنین تصویر کرد که حوادث در سطحی خرد و به شکل شورشی مقطعی یا انقلابی منطقه‌‌ای یا تغییر حکومتی سیاسی به وقوع نمی‌پیوندد. گسترة این اتفاقات جهانی است و عمق آن نیز به اندازه‌ای است که در تمام زوایای زندگی بشر نفوذ می‌کند و این معنا چیزی نیست جز یک زوال و انتقال تمدنی و برپایی یک تمدن جهانی الهی به دنبال آن. این رویکرد را در کنار رویکرد راهبردی می‌توان «رویکرد تمدنی به مهدویت» نامید.
در گسترش این مفهوم و در بررسی متون و ادبیات تاریخ تمدن به این نکته برمی‌خوریم که هر کدام ایده‌ای را مفهوم محوری تحلیل تاریخ گرفته و تلاش کرده‌اند تا تاریخ تمدن‌های بشری را بر گرد آن تحلیل کنند. در این راستا و با رویکردی مهدوی می‌توان تلاش کرد تا ایدة «تقابل حق و باطل» در حکم مفهوم محوری، در نگرشی کاملاً متفاوت به تاریخ تمدن توضیح داده شود.

کلیدواژه‌ها

• مهدویت
• راهبرد
• نشانه‌های ظهور
• آخرالزمان
• تاریخ تمدن
• تاریخ ادیان
• تاریخ انبیا
• انقلاب اسلامی

عنوان مقاله [English]

Religion and Civilization in the Course of History: A Civilized and Efficient Attitude to Mahdaviat

نویسنده [English]

• 0 0

0

چکیده [English]

In contemporary world and after renewal of life of the Islamic thought, which is one of the accomplishments of blessed Islamic revolution in Iran, considering Mahdaviat as the essence of Quran, great prophet’s relatives(etrat) and top of honorable prophets’ vocation is increasing remarkably. This process has heightened the regards to the evidences of appearance (zohur) in contemporary society.
Research in verses and narratives related to the evidences of appearance and the end-time period, and effort to extract shiite’s basic strategies in the periods of absence and nigh to the appearance, establish a new attitude in Mahdaviat and the end-time studies that can be called “Efficient Attitude to Mahdaviat”.
Requirements of the appearance and the end-time period can be imaged by investigating these narratives and evidences; it shows that the evidences won’t be emerged in a low level and in the form of sectional rebellion, or regional revolution or changing a political government. The range of this emergence is universal and it is deep enough to influence all angles of human life. And this means nothing just a downfall and transfer of civilization, and then, constitution of a godlike universal civilization. This attitude, alongside of efficient one, can be called “Civilized Attitude to Mahdaviat”.
In developing this concept and investigating historic literatures of civilization, the point is that each one has selected an idea as a pivotal concept of analyzing history and tried to analyze human civilizations history accordingly. On this course and in a Mahdavi attitude, it is a feasible effort to explain the idea of “right and lapsed contrast” as a pivotal concept in a well different observation to history and civilization.