دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امامخمینی(ره)
چکیده
تأثیر و تأثر متقابل جهانیشدن باعث شکلگیری فرایندهایی شده است که عرصة فرهنگ را بیش از روندهای عادی گذشته متحول کرده است. بهطوریکه رویکرد فرهنگی جوامع بشری اشکال متنوعی به خود گرفته است. نخستین تحول همگونگی فرهنگی با نفی هرگونه مقاومت در برابر فرهنگ جهانی، یا به عبارتی فرهنگ لیبرالی یا فرهنگ امریکایی، با برخوردی منفعلانه بر یکپارچهشدن فرهنگی، کاهش تنوع و تفاوت فرهنگی پای میفشارد. سپس خاصگرایی فرهنگی با بهرهگیری از امکانات ارتباطی مدرن سعی در طرح همه جانبة هویتهای قومی، مذهبی یا ملّی دارد. سومین نوع واکنش به فرایند جهانیشدن با عنوان تحول فرهنگی یاد شده است. این واکنش بهدنبال نفی فرهنگ جهانی نیست، بلکه تعدیل، اصلاح و بازسازی و همسوکردن آن را با الزامات و منافع ملی مدنظر دارد. ازاینرو، در چنین شرایط محیطی متأثر از جهانیشدن، نقش دولت در جایگاه نهاد متولی فرهنگ و تأثیر آن در نهادهای غیردولتی فرهنگی برجسته میشود. در نهایت، آنچه در این زمینه حائز اهمیت است طرح مهندسی فرهنگی و مدیریت کلان راهبردی در شرایط خاص تحولات جهانیشدن است، که در این مقاله به آنها پرداخته میشود.