تجربه دوفضایی شده کاربران ایرانی از سوگواری مجازی : شبکه اجتماعی فیسبوک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه مطالعات اروپا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

3 کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

این مطالعه که به تجربة سوگ افراد معمولی پس از مرگ عزیزان در میدان تحقیق خود، یعنی شبکة اجتماعی فیس‌بوک می‌پردازد، با پارادایم دوفضایی شدن و تکیه ‌بر دیدگاه جامعه‌شناسانه و نیز شناخت اجتماعی به حافظه، حافظه جمعی و خاطرات روزمره را در کنار خاطرات خود زندگی‌نامه‌ای قرار داده است تا از چشم‌انداز میان رشته‌ای خاطرات واسطه رسانه‌ای شده به پدیده سوگواری مجازی بنگرد. تحلیل محتوای کیفی مصاحبه‌ با 16 کاربر فیس‌بوک با استفاده از نرم‌افزار MAX QDA نشان می‌دهد که اهمیت استمرار ارتباط با فرد متوفی هم انگیزه اولیه کاربران سوگوار برای ادامة این تجربه در فضای فیس‌بوک را تشکیل می‌دهد و نیز به وجوه مختلف در کردارهای آنلاین آنها اثر می‌گذارد. سوگواری نیز مانند دیگر عرصه‌های تجربه دچار کیفیتی دوفضایی در عصر دیجیتال شده است که به مدد فناوری‌های ثبت و بایگانی این کردار اجتماعی فرهنگی را واجد جنبه‌های نمایشی، عادتی و آیینی می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iranian Experience of Dual Spacization of Virtual Mourning: Social Network of Facebook

نویسندگان [English]

  • Saied Reza Ameli 1
  • Younes Shokrkhah 2
  • Tamanna Mansouri 3
1 Department of Communications, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
2 Department of World Studies, University of Tehran
3 Department of Communication/ Faculty of Social Sciences/ University of Tehran
چکیده [English]

This study seeks to examine the virtual mourning as one of the memory practices among some of Iranian Facebook users. Three research questions guided the study as I sought to explore 1) the factors are involved in experiencing the extension of mournful remembering from real space to virtual space like Facebook, 2) the reasons these users have for continuing this experience to Facebook and 3) how this extension changes remembering and media-related practices. In order to answer these questions, dual spacization paradigm and combination of several perspectives and concepts from communication, sociology and psychology have been used. I conducted the deeply semi structured interviews with 16 ordinary Facebook users who had lost their beloved in recent years. The special experience of users, analyzed by MAX QDA, was interpreted that thanks to technologies of recording and preserving memories, mourning as a socio-cultural practice has become a considerably new, untested space. Like other life areas, mourning practices are experiencing a quality of dual- spacization, having different aspects: performative, archival and ritual.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual Mourning
  • Dual Spacization
  • Communicative memories
  • Autobiographical memory
  • Facebook

مراجع

منابع و مأخذ
 
ترلو، ک. و دیگران(1389). ارتباطات کامپیوتر ـ واسط (CMC) تعاملات اجتماعی و اینترنت، ترجمه سروناز تربتی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
            عاملی، سعیدرضا(1382). «دوجهانی شدن‌ها و آینده جهان». کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره    : 28- 15.
فلیک، الف(1388). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
کاندوا، ز(1384). شناخت اجتماعی: چگونه خود، دیگران و جهان را درک کنیم؟، ترجمة حسین کاویانی، تهران: انتشارات مهر کاویان.
Assmann, J., & Czaplicka, J. (1995). Collective memory and cultural identity. New German Critique, 65, 125-133.
Assmann, J. (2011). From moses the Egyptian: The memory of Egypt in western monotheism. In J. Olick, V. Vinitzky-Seroussi, & D. Levy (Eds.), The collective memory reader. Oxford University Press.
Connerton, P. (2009). How modernity forget. Cambridge University Press.
Derrida, J. (1995). Archive fever: A freudian impression. Diacritics, 25(2), 9-63.
Elwood, S., & Mitchell, K. (2015). Technology, memory, and collective knowing. Cultural geographies, 22(1), 147-154.
Hallam, E., & Hockey, J. (2001). Death, memory and material culture. Berg.
Kalan, M. (2013). Expression of grief on Facebook: Navigating discomfort, persistent identity and public memorialization. Master of Arts in Media Studies. Syracuse University.
Leydesdorff, S., Dawson, G., Burchardt, N., & Ashplant, T. (1999). Introduction: Trauma and life stories. In K. L. Rogers, S. Leydesdorff, & G. Dawson (Eds.), Trauma and life stories: International perspectives. Routledge.
Misztal, B. A. (2003). Theories of social remembering. Open University Press.
Nora, P. (1989). Between memory and history: Les lieux de memoire. Representations, 26(Special Issue: Memory and Counter-Memory), 7-24.
Smith, E. R., & Conrey, F. R. (2008). The social context of cognition. In P. Robbins, & M. Aydede, Handbook of situated cognition. Cambridge University press.
Van Dijck, J. (2004). Mediated memories: Personal cultural memory as object of cultural analysis. Continuum, 18(2), 261-277.
Van Dijck, J. (2007). Mediated memories in the digital age. (M. Bal, & H. d. Vries, Eds.) Stanford, California: Stanford University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار