سنت‎گرایان ایدئولوژیک و سیاستگذاری فرهنگی (مورد مطالعه: رویکرد مهدی نصیری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات

چکیده

جریان سنت‎گرایان ایدئولوژیک پس از انقلاب و از درون جدال‎های فکری دهه‎ی هفتاد درباره مدرنیته، مفهوم‎سازی الگوی توسعه و عملی کردن نظریه‎های بومی سربرآورد و زمینه برای طرح بیشتر مسئله تقابل سنت و مدرنیته فراهم شد. مهدی نصیری به‎عنوان نماینده این جریان، نقش فعالی در این زمینه داشته است. بنابراین، با بررسی دیدگاه‎های او می‎توان به بن‌مایه‎های گفتمان سنت‎گرایان ایدئولوژیک دست یافت. هدف این پژوهش، بررسی نوع نگاه نصیری به‎عنوان نماینده جریان فکری سنت‎گرایان ایدئولوژیک به الگوی توسعه مدرن و پیامدهایی این رویکرد برای برنامه‎های توسعه و سیاستگذاری فرهنگی است. از این‎رو، با روش مطالعه موردی می‎کوشد به این سوال پاسخ دهد که مهم‌ترین مبانی سنت‎گرایان ایدئولوژیک در رابطه با توسعه مدرن چیست و این رویکرد چه پیامدهایی برای برنامه‎های توسعه و سیاستگذاری فرهنگی دارد؟ رویکرد سنت‎گرایان ایدئولوژیک بر مبنای نفی کلی توسعه مدرن، ردّ نوظهورها، جدال معرفتی با توسعه، استناد به توقیفی بودن و دفاع از ارزش‌های سنتی و اسلامی بازنمایی شده است. در این گفتمان، توسعه‎خواهی به‎شیوه غربی نه تنها محلی از اعراب ندارد بلکه توسعه به‎شیوه اسلامی نیز جایگاهی ندارد؛ چون بنابر دیدگاه‎های سنتی نماینده این جریان، ماهیت توسعه، غربی است و با منطق اسلامی ناسازگار است. این دیدگاه‎ها، موضع انفعالی را به پیش می‎کشد که باید به انتظار آینده‎ای نشست که نوسازی آن مبتنی بر بازگشت به سنت است. این گفتمان به‎رغم تاکید بر ارزش‎های مثبت، نظر بدیلی برای الگوی توسعه ارائه نداده و برای رویارویی با مشکلات فعلی سیاستگذاری فرهنگی کشور فاقد بن‎مایه ایجابی است که بتوان از آن بهره‎برداری عملی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ideological traditionalists and cultural policy (Case Study: Mehdi Nasiri's Approach)

نویسنده [English]

  • soghra salehi
Faculty Member of the Institute of Culture, Arts and Communication
چکیده [English]

Ideological traditionalism emerged during revolution aftermath era and from intellectual conflicts of 1970s on the modernism,conceptualization of development paradigm and fulfillment of the local theories. Mehdi Nasiri has played an active role as the proxy of this mainstream.Therefore, the fundamentals of ideological traditionalist discourse can be captured studying his viewpoints. This research aimed at studying Nasiri’s attitudes, as the proxy of ideological traditionalism, towards the modern development paradigm and its consequences for development plans and cultural policy. Thus, this research was performed through Case Study method tries answering this question: what is the most important ideological traditionalism basics related to the modern development and what consequences will be resulted from this approach for the development plan and cultural policy? The approach of ideological traditionalists has been represented based on the generally negating the modern development,Rejection of newly emergent, epistemic controversy with development,citing restrain and defending traditional and Islamic values. In this course, neither the western style development nor the Islamic style development has followers because as the traditional views of this mainstream proxy imply the nature of development is western which is in contradictory with Islamic logic. These viewpoints invoke the passive position where a future must be expected reconstruction of which is based on the returning to the tradition. Regardless of emphasizing the positive values, this discourse has not provided an alternative view for the development paradigm and lacks positive fundamentals to use practically to cope with the current problems in the cultural policy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • development paradigm
  • ideological traditionalists
  • culture
  • policy
  • Mehdi Nasiri
منابع و مأخذ
ازکیا، مصطفی(1377). جامعه‌‌شناسی توسعه. چاپ اول، تهران: کلمه.
تودارو، مایکل(1377). توسعه اقتصادی جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران: موسسه عالی پژوهش و برنامه‌ریزی.
داوری‎اردکانی، رضا(1373). فلسفه در بحران. تهران: انتشارات امیرکبیر.
 روزخوش، محمد(1395). مفهوم توسعه و نسبت آن با سیاست و ایدئولوژی(تاملی جامعه‌شناختی در تحول مفهوم توسعه در ایران پس از انقلاب). پایان‌نامه دکتری. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه تهران.
 زرشناس، شهریار(1376). «گفتگو درباره نسبت ما با تکنولوژی، انفجار اطلاعات، سیطره ماهواره‎ها، موج سوم و...». نشریه صبح، سال سوم، شماره 78، بهمن 76، صص 25-22.
 سروش، عبدالکریم(1369). تفرج صنع. تهران: سروش.
 طباطبایی، سیدجواد(1385)، جدال قدیم و جدید. ج1، چاپ اول، تهران: نگاه معاصر.
 عظیمی، حسین(1391)، توسعه، برنامه‌ریزی، سیاست و فرهنگ. به‎کوشش خسرو نورمحمدی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
 فاطمی، رضا(1376). «جهاد زن خوب شوهرداری کردن است». نشریه صبح، سال سوم، شماره78، بهمن 76، صص 41-38.
کچویان، حسین(1391). «اصلاً وجود تلویزیون ضرورت دارد؟». سخنرانی کچویان در همایش «تلویزیون، مردم، انقلاب اسلامی»، سوم خرداد 1391.
 گی، روشه(1381). تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
 مجموعه برنامه‎های توسعه جمهوری اسلامی ایران(1397) قابل دسترسی در سایت:
egovernment.ir/storage/app/...programs/national-programs-06.pdf
 مولانا، حمید(1371).گذر از نوگرایی و دگرگونی جامعه. ترجمه یونس شکرخواه. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
 منفرد، شاهرخ(1376الف). «تأملی در معنا، غایت و برخی تئورهای توسعه؛ توسعه و عدالت اجتماعی». نشریه صبح، سال سوم، شماره 77، دیماه، صص 45-44.
 منفرد.م(1376ب). «جامعه مدنی و سراب لیبرالیسم». نشریه صبح، سال سوم، شماره 69، اردیبهشت 76، ص2.
 موسوی، سیدعبدالرضا(1375). «پیش به سوی واترپلوی دینی و پینگ پنگ شیعی». نشریه صبح. سال دوم، شماره 67، اسفند 75. ص37.
 نصیری، مهدی(1377الف). «هنوز پیام دوم خرداد را نگرفته‎ایم».نشریهصبح، سال چهارم، شماره81، اردیبهشت77، ص 5.
 نصیری، مهدی(1377ب). «آیا مشکل کشورکرباسچی است؟». نشریه‏صبح، سال چهارم، شماره82، خرداد77، صص  61 و2.
 نصیری، مهدی(1376). «اسطوره‎سازان». نشریهصبح، سال سوم، شماره 71، تیرماه. ص2.
 نصیری، مهدی(1380). اسلام و تجدد. تهران: انتشارات کتاب صبح.
 نصیری، مهدی(1384). «نشانه‎های بحران». نشریه موعود، سال10، شماره 56، شهریورماه، صص 19-14.
 نصیری، مهدی(1389الف). آوینی و مدرنیته. چاپ اول. تهران: انتشارات کتاب صبح.
 نصیری، مهدی(1389ب). دین و اندیشه غرب مدرن. پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. تهران: چاپ اول.
 نصیری، مهدی(1389ج). «جدال معرفتی با امر مدرن». هفتهنامه پنجره، شماره 64، 23 مهر، صص 43-42.
 نصیری، مهدی(1389هـ). «نگاه من نفی کلی مدرنیته است». روزنامه شرق، 15مهر89.
 نصیری، مهدی(1390الف).«فساد عصر حاضر آشکار است». نشریه مهرنامه، شماره 15، شهریورماه، صص 186-183.
 نصیری، مهدی(1390ب). «راه‎های نرفته». نشریه موعود، سال 16، شماره 133-132، بهمن و اسفند، صص18-17.
 نصیری، مهدی(1392)، «آوینی و افسانه بی‎طرفی تکنولوژی مدرن»، قابل دسترسی  در سایت:
http://nasiri1342.blogfa.com/post-160.aspx
 نصیری، مهدی(1394). «معاصر بودن». نشریه تقریرات، شماره3، صص 69-67.
 نصیری، مهدی و الکساندر دوگین(1395). مناظره درباره «آفاق سنت و تجدد؛ بررسی تطبیقی مفهوم مدرنیسم از خاستگاه اسلام و مسیحیت ارتدکس». برنامه عصر شبکه افق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران،9 اردیبهشت.
 نشریه‎صبح(1375)، «استقبال از رسانه‎های فراگیر با کدام تمهیدات». میزگرد درباره ماهیت و کارکرد رسانه‏های جدید، سال دوم، شماره 64، آذرماه، صص 39-28.
 نشریه‎صبح(1375). «استقبال نشریه سلطنت‎طلب چاپ لندن از گرایش‎های روزافزون فمنیستی در ایران». سال دوم، شماره 66، بهمن 75، ص 8.
 نشریه‌صبح(1374). شماره5، 26 اردیبهشت‌ماه.
 نشریه‌صبح(1374). شماره33،7 آذرماه .
 نشریه‌صبح(1374). شماره25،11 مهرماه.
 نشریه‌صبح(1374). شماره23، شهریورماه.
 نشریه‌صبح(1374). شماره24، 4 مهرماه.
 نشریه‌صبح(1374). شماره 26، 18 مهرماه.
 نشریه‌صبح(1374). شماره 30، 16 آبان‌ماه.
 نشریه‌صبح(1374). شماره 40، 26دیماه.
 نشریه‎صبح(1375). شماره50، 28 فروردین‌ماه.
 نشریه‎صبح(1375). شماره 64، آذرماه.
 نشریه‎صبح(1376). شماره70، خردادماه.
 نشریه‎صبح(1376). شماره 78،بهمن‎ماه.
 نشریه‎صبح(1377). شماره 85، مهرماه.
 نشریه‎صبح(1378). شماره 107، 26 آبان‎ماه.
 نشریه‎صبح(1378). شماره110، 8 دیماه.
Blatter,K.J.(2008). Case Study, In Given,L.M(ed).The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods, London:Sage.
 Escobar, A. (1995). Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World, Princeton: Princeton University Press.
 Flora, C.B and Jan L. Flora (2005). The Sociology of Development, In Bryant C. D and D. L. Peck(eds) 21st  century sociology: A reference handbook, London: Sage: 496-506.
 Frangie, Samer. (2011). "Post-Development, Developmental State and Genealogy: condemned to developed?" Third world Quarterly, vol.32, Issue7, Pp: 1183-1198.
 Jupp, V.(2006).The Sage Dictionary of Social Research Methods. London:Sage
 Rist, G.(2003) .The History of Development: From Western Origins to Global Faith, Expanded Edition, London: Zed Books.
 Stalker, L.(2010). Narratives, in A.J.Milles et al. (eds). The Encyclopedia of Case Studies, London: Sage.