نقش مؤلفه‌های احساسی و اخلاقی سواد رسانه‌ای در توسعه سرمایه اجتماعی در بین شهروندان تهرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 استاد گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

سواد رسانه‌ای به‌عنوان یک استراتژی، پس ‌از آنکه به‌عنوان یک ضرورت برای ترویج در کشور به‌منظور بهره‌مندی مفید و مؤثر از رسانه‌ها و کاهش عوارض مخرب آن شناخته شد و پشتوانة یک اجماع علمی را کسب نمود می‌بایست در کشور اجرائی گردد. بر همین اساس، درخصوص عملیاتی کردن آن اقدام نمود. به همین انگیزه و با ایجاد تفکر انتقادی و شکل‌گیری فضاهای شک‌برانگیز در حوزة رسانه بود که به این مقوله نگاه خاصی بخشیده شد. برای این مهم جمعیت بالای 18 سال شهر تهران که حدود 6 میلیون و 600 هزار نفر بودند، با استفاده از نمونه‌گیری مورد آزمون قرار گرفت و با استفاده از پرسشنامه سه مؤلفة اعتماد، مشارکت، احساس تعلق سرمایه اجتماعی و دو مؤلفه اخلاقی و احساسی سواد رسانه‌ای مورد آزمون قرار گرفت. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که رابطة مستقیم و معناداری بین بعد اخلاقی سواد رسانه‌ای و سرمایة اجتماعی وجود دارد یعنی با بالا رفتن بعد اخلاقی سواد رسانه‌ای، سرمایة اجتماعی فرد نیز افزایش می‌یابد. بعد اخلاقی به توانایی درک و دریافت ارزش‌های نهفته در پیام رسانه‌ها تأکید دارد. همچنین نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که رابطة مستقیم و معناداری بین بعد احساسی سواد رسانه‌ای و سرمایة اجتماعی وجود دارد یعنی با بالا رفتن بعد شناختی سواد رسانه‌ای، سرمایة اجتماعی فرد نیز افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of cognitive and aesthetic components of media literacy in the development of social capital among Tehrani citizens

نویسندگان [English]

  • ali khoshzaban 1
  • mohammad soltani far 2
  • ali delavar 3
1 Ph.D. Student of Communications Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Communication Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran (Corresponding Author)
3 Professor of Measurement and Measurement Department, Allameh Tabatabaee University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Media literacy as a strategy has to be implemented in the country after it has become known as a necessity for promotion in the country in order to benefit from the effective and effective use of the media and reduce its destructive effects, and it should support a scientific consensus.
This was the motive for critical thinking and the formation of sprawling sphere in the media field, which gave a special look to this issue. Using a questionnaire, three components of trust, participation, social capital and social and social components and two cognitive and aesthetic components Media literacy was tested.
The result of the research shows that there is a direct and significant relationship between the ethical dimension of media literacy and social capital, that with the rise of the ethical dimension of media literacy, individual social capital also increases. The moral dimension emphasizes the ability to understand and retrieve the hidden values in the media message.
The next sense sense of media literacy that forms the periphery of the outer layer, where the audience is exposed to media messages through one of the five senses, is the cradle of Marshall McLuhan's theory, which states: "Each medium along One of the five senses is human."

کلیدواژه‌ها [English]

  • media literacy
  • social capital
  • media literacy training
  • human resource development
منابع و مآخذ
 
احمدی، یعقوب(1385). «سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دموکراسی»، مجلة اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 225 و 226: 245-232.
اینگرید، ریکمایر(1382). «ضرورت سواد رسانه‌ای»، ترجمة محمدرضا حسن‌زاده، فـصلنامه پژوهش و سنجش، انتشارات مرکز تحقیقات، شماره 33: 166-151.
پاتنام، روبرت(1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمة محمدتقی دلفروز، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور.
پیت، ریچارد؛ هارت ویک، الین(1384). نظریه‌های توسعه، ترجمة مصطفی ازکیا، نشر لویه.
رسولی، محمدرضا و داوود پاک‌طینت(1390). «بررسی نقش رسانه‌های جمعی در شکل‌گیری سرمایه اجتماعی بین شهروندان شهر یزد»، فصلنامه فرهنگ ـ ارتباطات، شماره 1: 94-61.
سپاسگر، ملیحه(1384). «رویکردهای نظری به سواد رسانه‌ای»، فصلنامه پژوهش و سنجش، شماره 44: 137-118.
شربتیان، محمدحسن(1389). «تأملی بر ضرورت پایدار سواد رسانه‌ای در جامع و راهکارهای لازم برای توسعه آن»، مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان،شماره 17: 96-67.
شکرخواه، یونس(1380). «نیاز مخاطبان به سواد رسانه‌ای»، فصلنامه پژوهش و سنجش، شماره 26.
ذوالفقاری، حسن(1386)، «آسیب‌شناسی زبان مطبوعات»، فصلنامه رسانه، شماره 4: 42-9.
علوی، سیدبابک(1381). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه، تدبیر، شـماره 116: 40-34.
فلسفی، غلامرضا(1393). «مقاله رویکرد تطبیقی به سواد رسانه‌ای در کشورهای توسعه یافته» فصلنامه مطالعات، شماره 1:  174-159.
فوکویاما، فرانسیس(1379). پایان نظم: سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمة غلامعباس توسلی، تهران: جامعه ایرانیان.
فوکویامــا، فرانســیس(1385). «ســرمایه اجتمــاعی و جامعــه مــدنی»، از کتــاب «سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی» به کوشش کیان تاجبخش، ترجمة حسن پویـان و افشین خاکباز، تهران: نشر شیرازه.
گیدنز، آنتونی(1374). جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
کاوسی، اسماعیل(1385). طراحی و ارائه الگوی اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی، رساله دکتری رشته مدیریت و برنامه‌ریزی امور فرهنگی، گرایش تصمیم‌گیری و خط‌مشی گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
مؤمنی، منصور(1386). تحلیل‌های آماری با استفاده از spss، انتشارات کتاب نو.
مبارکی، محمد(1383). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جـرم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
نصیری، بهاره و سیدوحید عقیلی(1391). «بررسی آموزش سواد رسانه‌ای در کشورهای کانادا و ژاپن»، فصلنامه علمی پژوهشی نوآوری‌های آموزشی، شماره 41: 162-137.
نوغانی، محسن و مرتضی چرخ زرین(1392). «بررسی تأثیر فیس‌بوک بر سرمایة اجتماعی پیوندی و پل زننده بین جوانان»، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان،  شماره 12:  188-173.
وبر، ماکس(1368). مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، ترجمة احمد صدارتی، نشر مرکز.
هاشمی، شهناز و زهرا رضایی(1387). «گذری بر سواد رسانه‌ای»، پژوهش‌نامه شماره 22، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
 
Coleman, j.s (1990). Foundations of social theory, Cambridge, ma: Harvard university press, Belknap press.
Field, A (2009). Discovering statistics using spss, los angeles: sage.
Kress, G. (2003). literacy in the new media age. new York: routledge.
Masterman, L. (1997). “A rationale for media education. In R. Kubey (Ed.), Media literacy in the information age: Current perspectives”, Information and Behavior, 6, 15-68.
Ofcom (2004). Ofcom's Strategy and Priorities for the Promotion of Media Literacy. From Ofcom official website:
http://stakeholders.ofcom.org.uk/consultations/st rategymedialit.
Potter, W. J. (2013). Media Literacy. SAGE Publications.
Potter, W, James. (2004). Argument for the Need for a Cognitive Theory of Media Literacy. American Behavioral Scientist, 48, 266.
All time unit sales of selected games in Call of Duty franchise worldwide as of February 2019 (in millions) (2019). Retrived March 6, 2019 from www.statista.com/statistics/321374/global-all-time-unit-sales-call-of-duty-games.
Xie, wenjing (2014). “Social network site use, mobile personal talk and social capital among teenagers”, computers in human behavior, vol 41, pp 228-235.