پیامدهای هم‌گرایی اینترنت و تلویزیون بر سیاست‌گذاری رسانه‌ای در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هم‌گرایی اینترنت و تلویزیون نه تنها شیوه‌های تولید، پخش و تماشای برنامه‌های تلویزیونی، بلکه ساختار صنعت تلویزیون را دگرگون ساخته است. به تبع این دگرگونی اغلب کشورهای جهان ناگزیر به اتخاذ سیاست‎های جدید و تغییر مقررات رسانه‌ای شده‌اند. در ایران نظام سیاسی و ساختار انحصاری تلویزیون ادغام اینترنت و تلویزیون را با موقعیت خاصی روبه‌رو کرده است. این مقاله با بهره‌گیری از روش کیفی مصاحبۀ عمیق در صدد ارائۀ چشم‌اندازی از این وضعیت و شناسایی چالش‎های ناشی از هم‌گرایی برای سیاست‌های رسانه‌ای است. در مجموع با 17 نفر از سیاست‌گذاران و کارشناسان حوزۀ تلویزیون و رسانه‌های جدید مصاحبه عمیق شده و برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها از فن مقایسۀ دائمی استفاده شده است. بخشی از نتایج تحقیق نشان می‌دهد علی‌رغم آشفتگی‌های فراوان در فرایند سیاست‌گذاری و وجود نهادهای متعدد و موازی، ایدۀ مرکزی «مهندسی فرهنگی» همچنان در حال شکل‌دهی به سیاست‌های رسانه‌ای در فضای پساهم‌گرایی است. اولویت اصلی سیاست‌گذاری رسانه‌ای گرچه در وهلۀ اول حفظ امنیت ملّی و تأمین اهداف سیاسی است، با این حال هم‌گرایی تلویزیون و اینترنت در ایران همگام با روندهای نئولیبرالبیستی صنعت تلویزیون در جهان متأثر از خصوصی‌سازی و تجاری شدن فزاینده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Convergence of Television and Internet in Iran and its Consequences on Media Policy

نویسنده [English]

  • SeyedJamal Akbarzadeh Jahromi
Assistant Professor of the Faculty of Communication Sciences, Allameh Tabataba'i University
منابع و مأخذ
 
 
آشنا، حسام‌الدین و حسین رضی(1376). «بازنگری نظریه­های هنجاری رسانه ها و ارائۀ دیدگاهی اسلامی»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، شماره۴: ۲۰۷ -۲۴۶.
استیونسون، نیک. «رسانه‌های جدید و جامعه اطلاعاتی»، ترجمة پیروز ایزدی(1384). فصلنامه رسانه، شماره 62: 79.
ایرنا (1394). «نخستین تلویزیون اینترنتی کشور راه اندازی شد»، کد خبر: 81938200 ، .7/11/94. لینک:
http://www.irna.ir/fa/News/81938200
باهنر، ناصر و علی اصغر ترکاشوند(1388). «نظریه‌ هنجاری رسانه‌ها از دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی: از 1357 تا سی‌امین سال انقلاب». فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، شماره 58.
بصیریان جهرمی، حسین(1393). سیاست و مصرف رسانه­های اجتماعی مجازی در ایران: چالش­ها، الگوها و تبیین یک مدل پیشنهادی، رسالۀ دکترای علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.
بهنیا، مسیح و ‏فریده محمدعلی‌پور(1385). «تاملی در ماهیت، حدود وظایف و اختیارات شورای نطارت بر سازمان صداوسیما»، فصلنامه مجلس و پژوهش، شماره 51.
سازگار، ژیلا(1356). کارنامه­ای از رادیو تلویزیون ملی ایران تا پایان سال 1355. تهران: سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران.
شیرازی، علیرضا(1389). «چرا سرعت دسترسی به اینترنت برای کاربران خانگی محدود است». وبلاگ شخصی، لینک:
http://shirazi.blogfa.com/post/293
کاستلز، مانوئل. عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ قدرت هویت، ترجمة حسن چاووشیان(1380). جلد دوم، تهران: طرح نو.
کاستلز، مانوئل. قدرت ارتباطات، ترجمة حسین بصریان جهرمی(1393)، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مدیانیوز(1392). «اعمال فیلترینگ یکپارچه برای سایت‌های اینترنتی». تابستان۱۳۸۹، بازبینی‌شده در زمستان۱۳۹۲.
www.medianews.ir
معتمدن‍ژاد، کاظم(1383). «نظام‌های حقوقی ارتباطات»، سخنرانی در همایش «چالش‌های حقوق مطبوعات» در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.                                                                     www. iranwsis.org
­ملک‌محمدی، حمیدرضا(1383)؛ مدرس و سیاستگذاری عمومی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مک کوایل، دنیس. نظریه ارتباطات جمعی، ترجمة پرویز اجلالی(1382). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
نت­ایندکس(2012). «نمایه سرعت بارگیری اینترنت خانگی» ‎(انگلیسی) ‎Ookla، ۲۷ دسامبر ۲۰۱۲. لینک:
 http://netindex.com/download/allcountries/
نصراللهی، محمدصادق(1390). هم‌گرایی رسانه‌ها و چالش‌های حقوقی ناشی از آن برای صداوسیما. مرکز تحقیقات صداوسیما.
 
نیومن، ویلیام لاورنس. شیوه‌های پژوهش اجتماعی: رویکردهای کمی و کیفی، ترجمة حسن دانایی فرد و سیدحسین کاظمی(1390). تهران: مهربان نشر، 1390.
ویمر، راجر دی و آر دومنیک جوزف. تحقیق در رسانه‌های جمعی،ترجمة دکتر کاووس سیدامامی(1384). تهران: انتشارات سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای.
وحید، مجید(1386). «بحثی در سیاست‎گذاری فرهنگی». فصلنامه سیاست، مجلة دانشکده حقوق و علوم فرهنگی، دوره 37، شماره3: 306-287.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات(1384). «اینترنت و گزارشی از وضیعت آن در ایران».
 
 
Aslama, Minna, Heikki Hellman and Tuomo Sauri (2004). ‘Does Market-Entry Regulation
 Matter? Competition in Television Broadcasting and Programme Diversity in Finland,1993–2002’. The International Communication Gazette 66(2): 113–132.
Ellis, John (2000).Seeing Things: Television in the Age of Uncertainty, I.B. Tauris & Co. Ltd.
Evens, Tom and Karen Donders (2013). ‘Broadcast Market Structures and Retransmission Payments: a European Perspectives’, Media, Culture and Society. 35(4): 417-434.
Jenkins, H. (2004). ‘The Cultural Logic of Media Convergence’, International Journal of  Cultural Studies, 7 )1(.
Jin, Dal Yong (2007). ‘Transformarion of the World television System under Neolibral Globalization, 1983 to 2003’.  Television & New Media, 8)3(: 179-196.
Kwak, Ki-Sung (2008). ‘Restructuring the Satellite Television Industry in Japan’, Television & New Media Vol 9(62).
Lund, Anker Brink and Christian Edelvold Berg (2009). ‘Denmark, Sweden and Norway: Television Diversity by Duopolistic Competition and Co-Regulation’. The InternationalCommunication Gazette 71(1–2): 19–37.
McQuail and K Siune (eds) (1986). New Media Politics: Comprative Perspectives in Western Europe, London: Sage Publication.
Moe, Hallvard (2008). ‘Public Service Media Online? Regulating Public Broadcasters, Internet Services:A Comparative Analysis’. Television & New Media, Vol 9)3( : 220-238.
Muelle, Milton L. (2010). Networks and States: The Global Politics of Internet Governance. MIT Press.
Noam, Eli M. (1994). ‘The Stage of Television: From Multi- Channel to the Me Channel’. [Online] Available: http://www.citi.columbia.edu/elinoam/articles/stages_v_multi-me.pdf
Peri ,Yoram (2012). ‘The Impact of National Security on the Development of Media Systems: The Case of Israel’, in Comparing Media Systems Beyond the Western World Edited by DANIEL C. HALLIN and PAOLO MANCINI, Cambridge Unicersity Press.
Storsul, Tanja and Trine Syvertsen (2007). ‘The Impact of Convergence on European Television Policy: Pressure for Change – Forces of Stability’. Convergence Vol 13(3): 275–291.
Simpson, Seamus (2010). ‘Effective Communications Regulation in an Era of Convergence? The Case of Premium Rate Telephony and Television in the UK’. Convergence Vol 16(2): 217–233.
Siune, Karen (1998). Cahnging Media and Changing Society in Media Policy, Edited by Dennis McQuail and Karen Siune. Sage Publication.
Van Dijk, Jan (2012). The Network Society, Social Aspects of New Media (3th Edition). London,Thousand Oaks CA, Sage Publication.