بررسی فرایندهای فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات و راهکارهای کاهش آن: ارائه یک مدل پارادایمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای ارتباطات اجتماعی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران. javadazarnegar@gmail.com

2 استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران (نویسنده مسئول). afshanialireza@yazd.ac.ir

3 استادیار گروه ارتباطات اجتماعی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران. mazidi6@yahoo.com

10.22083/jccs.2023.418484.3795

چکیده

مطبوعات در سال‌های اخیر و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مجازی‌شدن ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از یک طرف و محدودیت‌های موجود از طرف دیگر، با ریزش مخاطب مواجه بوده‌اند. نتیجه این فرآیند فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات بوده است. پژوهش حاضر دلایل، فرآیندها، راهبردها و پیامدهای این مسئله را بررسی کرده است. این پژوهش با روش تحقیق نظریه زمینه‌ای (رویکرد سیستماتیک) انجام شده است. مشارکت‌کنندگان پژوهش، متخصصان ارتباطات و رسانه‌های ارتباطی و افرادی بودند که حداقل 7 سال سابقه فعالیت در زمینۀ مطبوعات داشتند. بر این اساس و با روش نمونه‌گیری هدفمند 29 نفر انتخاب شده و با روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با آن‌ها مصاحبه انجام گرفت. داده‌های به دست آمده با استفاده از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای نظریه زمینه‌ای (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که شرایط علی تأثیرگذار بر فاصله‌گزینی مطبوعات را می‌توان در سه بخش تقسیم‌بندی نمود: عوامل فرهنگی-اجتماعی (سنت شفاهی ایرانی، دیجیتالیزه‌شدن فرهنگ، مینیمالیستی‌شدن زندگی و بی‌اعتمادی نهادی)، عوامل سیاسی (محدودیت‌های سیاسی و سیاست‌زدگی رفتاری) و عوامل اقتصادی (فقر اقتصادی، تورم و گرانی). شرایط زمینه‌ای تأثیرگذار بر فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات عبارت‌اند از: اقتصاد سیاسی و مجازی‌سازی. همچنین شرایط مداخله‌گر تأثیرگذار بر فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات شامل دو مورد بود: ضعف محتوایی و ضعف ساختاری. راهبردها و استراتژی‌های مواجه با فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات عبارت‌اند از: نوسازی محتوایی، نوسازی ارتباطی و نوسازی ساختاری. در صورت تحقق این راهبردها، مهم‌ترین پیامد برای مطبوعات، کاهش فاصله‌گزینی مردم از مطبوعات و نزولی شدن روند کاهش مخاطبان مطبوعات است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the processes of distancing from the press and Strategies to reduce it: a paradigm model

نویسندگان [English]

  • Javad Azarnegar 1
  • SeyedAlireza Afshani 2
  • SeyedAlimohamad Mazidi 3
1 Ph.D. Student of Communication Sciences, Meybod Branch, Islamic Azad University, Meybod, Iran.
2 SeyedAlireza Afshani, Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran (Corresponding Author) afshanialireza@yazd.ac.ir
3 Assistant Professor, Department of Social Communication, Meybod Branch, Islamic Azad University, Meybod, Iran. mazidi6@yahoo.com
چکیده [English]

In recent years, the press has witnessed a decline in its audience due to various factors, including cultural, social, political, and economic influences, as well as existing restrictions. This research aimed to investigate the reasons, processes, strategies, and consequences of this issue by employing the grounded theory method, which follows a systematic approach. The participants in this study were communication media experts and individuals with a minimum of 7 years of experience in the press field. Through purposeful sampling, a total of 29 people were selected and interviewed using a semi-structured interview. The data were analyzed using the three-step coding method of grounded theory, which includes open coding, axial coding, and selective coding. The findings revealed that the causal conditions influencing the distancing of the press can be categorized into three parts: socio-cultural factors (such as Iranian oral tradition, digitization of culture, minimalistic life, and institutional mistrust), political factors (including political restrictions and behavioral politicization), and economic factors (such as economic poverty, inflation, and high prices). The contextual conditions contributing to people's distance from the press are the political economy and virtualization. Additionally, the intervening conditions impacting people's distance from the press encompass content weakness and structural weakness. To address this issue, strategies such as content modernization, communication modernization, and structural modernization were identified. If these strategies are successfully implemented, the most significant consequence for the press would be a reduction in people's distance from it, leading to a decrease in the downward trend of the press audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traditional Communication Media
  • Virtual Space
  • Social Networks
  • Audience
  • Distance Selection

مراجع

منابع و مأخذ
استراوس، انسلم و کُربین، جولیت (1391). مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی
بارکر، کریس (1387). مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد. ترجمه مهدی فرجی و نفیسه حمیدی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بهرام­پور، شهریار (1384). مطبوعات در دوره اطلاعات، چالش­ها و تحولات. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
حقیقتیان، منصور و امیدی، مصطفی (1387). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مطالعه مطبوعات در شهرستان سمیرم. پژوهشنامه علوم اجتماعی. 2(4)، 45 – 31. Doi: 20120329160041-5078-34.
حکیم‌آرا، محمدعلی (1388). روانشناسی رسانه. تهران: انتشارات صداوسیما.
حمزه، حبیب، حمزه، محمدباقر و نقشبندی، عقیل (1397). ارزیابی چالش‌های پیش روی رسانه‌های چاپی در عصر دیجیتال مطالعه موردی جزیره کیش، اولین کنفرانس علمی پژوهشی تحقیقات کاربردی در علوم و تکنولوژی ایران، ایلام.
خانیکی، هادی (1381). قدرت، جامعه مدنی و مطبوعات. تهران: طرح نو.
خدایاری، کلثوم، دانشور حسینی، فاطمه و سعیدی، حمیده (1393). میران و نوع استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد). پژوهش­های ارتباطی. 21(1)، 192 – 167 Doi: 10.22082/cr.2014.15309.
رحمت الهی، حسین، آقامحمدآقایی، احسان و بالوی، مهدی (1395). کاهش سرمایة اجتماعی، دولت و مشارکت مردم.  مجله علمی مدیریت سرمایه اجتماعی. 3(3)، 461-435 Doi: 10.22059/JSCM.2016.60666.
رسول‌اف، رامین، راسخ، کرامت‌الله و بیابان‌نورد، علیرضا (1401). تحلیل محتوای روزنامه صوراسرافیبل به منظور مطالعه نقش سیاسی-اجتماعی آن در فرآیند نوسازی و تحولات دوره مشروطه. فصلنامه رهپویه ارتباطات و فرهنگ. 2(3)، 41-27. Doi: 10.22034/rcc.2022.556185.1017
سردارنیا، خلیل، بدری، کورش و امینی زاده، سینا (1400). رابطه بین شبکه‌های اجتماعی و اعتماد نهادی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه شیراز). پژوهش های راهبردی سیاست. 10(36)، 127-101. Doi: 10.22054/qpss.2020.49810.2449
سورین، جوزف و تانکارد، جیمز (1391). نظریه‏های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران.
شریفی ساعی، محمدحسین (1401). تاریخ بیداری زنان؛ بازنمایی مسائل زنان و خانواده در روزنامه‌نگاری دوران مشروطه. فصلنامه مطالعات فرهنگ – ارتباطات. 23(60)، 63-98. Doi: 10.22083/jccs.2021.310610.3459
صبار، شاهو و هیان، داوان (1395). عوامل مرتبط با میزان اعتماد مخاطبان به رسانه‌های نوین و سنتی (نگاهی به نوع رسانه، محتوای پیام و ویژگی‌های مخاطب). مطالعات رسانه­های نوین. 1(4)، 245 – 205. Doi: 10.22054/cs.2016.5733
عبدالوند، محمدعلی و هنری شریف، الهام (1395). شناسایی عوامل مؤثر بر وفاداری به نام و نشان تجاری در رسانه­های اجتماعی. مجله مدیریت توسعه و تحول. 24، 80 – 69.
فرقانی، میرزامحمد مهدی (1382). نگاهی به جایگاه و کارکردهای روزنامه­نگاری سنتی و روزنامه­نگاری الکترونیک تعامل سنت و فن­آوری در جامعه اطلاعاتی. فصلنامه علوم اجتماعی. 28 و 29، 87-57. Doi: 20.1001.1.17351162.1384.12.28.29.3.4.58
فرقانی، میرزامحمدمهدی و بنی تمیم، محمدامین (1400). علل کاهش شمارگان مطبوعات در ایران. فصلنامه علمی رسانه، 32(2)، 5-34. Doi: 10.22034/bmsp.2021.136840
فیروزجائیان گلوگاه، علی اصغر و مجیدی، مرضیه (1397). فرسایش سرمایه‌ اجتماعی و بی‌نظمی در بین شهروندان تهرانی. پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران. 7(2)، 18-1. Doi: 10.22108/ssoss.2019.103867.1075
محسنیان­راد، مهدی (1384). ایران در چهار کهکشان ارتباطی (جلد دوم). تهران: سروش.
محسنیان‌راد، مهدی (1385). ارتباط‌شناسی، ارتباطات انسانی (میان‌فردی، گروهی و جمعی)، تهران: سروش.
محمدپور، احمد (1389). فراروش؛ بنیان­های فلسفی و عملی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی و رفتاری، تهران: جامعه­شناسان.
محمدی، نریمان (1397). فضای مجازی به مثابه اردوگاه نشانه‌ها: مردم نگاری انتقادی ساختار فانتزی کردهای ایران در فیس بوک. رساله دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
مهدی‌زاده، محمد (1388). مطالعه تطبیقی نظریه کاشت و دریافت در ارتباطات. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
نعمتی، اصغر، علیشیری، بهرام، روشندل اربطانی، طاهر و آزاد، ناصر (1397). مطالعه آسیب­شناسانه صنعت مطبوعات دولتی کشور و شناسایی ابعاد زیست بومی آن­ها در انطباق با محیط جدید رسانه­ای. فصلنامه مدیریت دولتی. 10(3)، 458 – 443. Doi: 10.22059/jipa.2018.261497.2306
نوابخش، مهرداد و مزیدی، علی‌محمد (1390). تبیین مدل فضای اجتماعی در توسعه مطبوعات محلی: مطبوعات محلی استان یزد. مطالعات رسانه‌ای. 6(15)، 25-9.
هبدیژ، دیک (۱۳۸۲). کارکرد خرده فرهنگ، ترجمه شهریار وقفی پور، در مطالعات فرهنگی، ویراسته­ سایمون دیورینگ، تهران: تلخون.
 
Abdolvand, M. A. & Honarisharif, E. (2016). The Influence of Social Media on Brand Commitment and Brand Loyalty. Journal of Development & Evolution Mnagement, 8(24), 69-80. [In Persian]
Bahrampur, S. (1384). The press in the era of information, challenges and developments. Tehran: Media Studies and Research Center. [In Persian]
Barker, C. (2007). Cultural Studies: Theory and Practice. Translated by Mehdi Faraji and Nafiseh Hamidi. Tehran: Research Institute of Cultural and Social Studies. [In Persian]
Berger, A. A. & Calabrese, R. J. (2012). Media and communication research methods: An introduction to qualitative and quantitative approaches. Sage Publications.
Berger, A. A. & Velt, R. J. (2014). Media and society: A critical perspective. Rowman & Littlefield.
Creswell, J.W. (2012). Educational Research: Planning, Conducting and Evaluating Quantitative and Qualitative Research, Boston: Pearson
Firozjayan Galougah, A. A. & Majidi, M. (2018). Erosion of Social Capital and Disorder Among Tehranian Citizen. Strategic Research on Social Problems in Iran, 7(2), 1-18. Doi: 10.22108/ssoss.2019.103867.1075. [In Persian]
Forgani, M. M. & Banitamim, M. A. (2021). The Causes of the Decrease in the Number of Press Issues in Iran. Rasaneh, 32(2), 5-34. Doi: 10.22034/bmsp.2021.136840. [In Persian]
forghani, M. M. (2005). A Glance at The Position and Functions of Traditional and Electronic Journalism Interaction Between Technology and Tradition in the Information Society. Social Sciences, 12(28.29), 57-87. Doi: 20.1001.1.17351162.1384.12.28.29.3.4.58. [In Persian]
Genov, N. (2013). State Functions and Media Politics: Case Study on Print Media in Slovenia. East European Politics and Societies, 27(02), 333-349. Doi: 10.1177/0888325412474462
Haghighatian, M. and Omidi, M. (2008). Investigation of social factors affecting the study of press in Semirom city. Social Sciences. 2(4), 45-31. Doi: 20120329160041-5078-34. [In Persian]
Hakimara, M. (1388). Media psychology. Tehran: Sedavasima Publications. [In Persian]
Hall, S. (1997). Representation: Cultural representations and signifying practices. Sage.
Hamzah, H. Hamzah, M. and Naqshbandi, A. (2017). Evaluating the challenges facing print media in the digital era, a case study of Kish Island, The first scientific research conference on applied research in Iran's science and technology, Ilam. [In Persian]
Hebdige, D. (2003). The function of subculture, translated by Shahriar Vaqfipour, in During, s (Ed). cultural studies. translated by Shahriar Vaqfipour. Tehran: Talchoon. [In Persian]
Khaniki, H. (1381). Power, civil society and the press. Tehran: New design. [In Persian]
Khodayari, G. Daneshvar Hoseini, F. & Saeedi, H. (2014). Virtual Social Networks’ Type and Extent of Usage A Case Study of Mash’had’s Azad University Students. Communication Research, 21(77), 167-192. Doi: 10.22082/cr.2014.15309. [In Persian]
Lipovetsky, G. Porter, C. & Sennett, R. (1994). The empire of fashion: Dressing modern democracy. Princeton, NJ: Princeton University Press.
McLuhan, M. (1994). Understanding media: The extensions of man. MIT press.
McQuail, D. (2005). mass communication theory. Sage Publications.
Mehdizadeh, M. (1388). A comparative study of planting and receiving theory in communication. Tehran: Broadcasting Research Center of the Islamic Republic of Iran. [In Persian]
Mohammadi, N. (2017). Virtual space as a camp of signs: a critical ethnography of the fantasy structure of Iranian Kurds on Facebook. Doctoral thesis of economic sociology and development. Isfahan: University of Isfahan. [In Persian]
Mohammadpour, A. (1389). Methamethod; Philosophical and practical foundations of mixed research method in social and behavioral sciences, Tehran: Sociologists. [In Persian]
Mohsenian Rad, M. (2004). Iran in four communication galaxies (V. II). Tehran: Soroush. [In Persian]
Mohsenian Rad, M. (2015). Communication, human communication (interpersonal, group and collective), Tehran: Soroush. [In Persian]
Navabakhsh, M. and Mazidi, A. (1390). Explanation of the social space model in the development of local press: local press of Yazd province. Media studies. 6(15), 25-9. [In Persian]
Nemati, A. Alishiri, B. Roshandel Arbatani, T. & Azad, N. (2018). The Pathological Study of the Governmental Press Industry and Identification of Their Ecosystem Aspects in Accordance with the New Media Environment. Journal of Public Administration, 10(3), 443-458. Doi: 10.22059/jipa.2018.261497.2306. [In Persian]
Pandey, S. K. (2020) The Trend of Reading Newspapers among the Youth in 21st Century (A study based on Youth and Daily Hindi Newspapers of Varanasi). International Journal of Advance and Innovative Research. 8(2), 1 – 15.
Perse, E. M. & Lambe, J. (2016). Media effects and society. Routledge.
Rahmatollahi, H. Aghamohammadaghaee, E. & Balavi, M. (2016). Reducing social capital; state and participation of people. Social Capital Management, 3(3), 435-461. Doi: 10.22059/JSCM.2016.60666. [In Persian]
Rasoulof, R. Rasekh, K. & Biabannavard, A. (2022). The socio-political role of the newspaper Suresrafil in the modernization process and in the developments of the constitutional period. rahpooye Ertebatat -o farhang, 2(3), 27-40. Doi: 10.22034/rcc.2022.556185.1017. [In Persian]
Sabbar, S. & Hyun, D. (2015). What do We Trust? A Study On Credibility of New and Old Media and Relations With Medium, Content and Audience Characteristics. New Media Studies, 1(4), 205-247. Doi: 10.22054/cs.2016.5733. [In Persian]
sardarnia, K. Badri, K. & aminizadeh, S. (2021). Relationship Between Social Networks and Institutional Trust; Case Study: Shiraz University Students. Political Strategic Studies, 10(36), 101-127. Doi: 10.22054/qpss.2020.49810.2449. [In Persian]
Severin, J. and Tankard, J. (2016). Communication Theories, translated by Alireza Dehghan. Tehran: University of Tehran. [In Persian]
Sharifi Saei, M. H. (2022). History of women's awakening; Representation of Women and Family Issues in the Journalism of the Constitutional Era in Iran. Journal of Culture-Communication Studies, 23(60), 63-98. Doi: 10.22083/jccs.2021.310610.3459. [In Persian]
Skoric, M. M. & Poor, N. (2013). Youth engagement in Singapore: The interplay of social and traditional media. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 57(2), 187-204.Doi: 10.1080/08838151.2013.787076
Strauss, A. & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. Translated by Ibrahim Afshar. Tehran: Nav publication. [In Persian]
Supadiyanto, S. (2020). (Opportunities) Death of Newspaper Industry in Digital Age and Covid-19 Pandemic. Journal The Messenger, 12(2), 192-207.
Wood, J. (2004). Communication Theories in Action: An Introduction. Cengage Learning
Zhang, M. & Xu, P. Ye, Y. (2022). Exploring the effects of traditional media, social media, and foreign media on hierarchical levels of political trust in China. Global Media and China, 7(3), 357-377. Doi: 10.1177/205943642211152

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار