آسیب‌شناسی جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛ مبتنی بر موردکاوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم تربیتی واحد یادگار امام (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. Dariush.matlabi@iau.ac.ir

10.22083/jccs.2023.393069.3727

چکیده

هدف مطالعه حاضر شناسایی آسیب‌های برگزاری جایزۀ کتاب سال به منظور بهبود سیاست‌ها، شیوۀ برگزاری، ارتقاء فرایند داوری و تأثیرگذاری بیشتر آن در جامعه نشر است. پژوهش از نظر رویکرد از نوع کیفی و از نظر روش اجرا از نوع موردکاوی است. جامعۀ مورد مطالعه، نوشته‌های مرتبط با جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، اساتید دانشگاه، متخصصان و ذی‌نفعان درگیر در برگزاری و اجرای جشنواره و ناقدان و متخصصان مطلع در حوزۀ کتاب سال است که از تکنیک نمونه‌گیری متخصص برای انتخاب نمونه استفاده شده است. برای گردآوری داده‌ها از بررسی نوشته‌ها، مصاحبه و گروه کانونی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی در دو مرحله انجام شده است؛ دور اول کدگذاری و دور دوم الگویابی. در دور اول کدگذاری، سعی شد به هر تکه‌ای از داده یک برچسب (همان کد) داده شود؛ در دور دوم، الگوهایی از این کدها استخراج شد. برای پیشبرد فرایند کدگذاری ابزارهای گوناگونی ـ ازجمله انجام فرایند با مداد و کاغذ گرفته تا استفاده از برنامه‌های رایانه مکس‌کیو.دی. ای (ویرایش 11) ـ استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد مسائل و مشکلات کتاب سال را می‌توان در حوزه‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، روندهای اجرایی و داوری دسته‌بندی کرد. همپوشانی جایزۀ کتاب سال با جوایز دیگر و مشخص نبودن جایگاه آن نسبت به جوایز دیگر، سبب کاهش شأن کتاب سال شده است. وابستگی بیش از حد جایزه به بدنه دولت هم از نظر مادی و هم از نظر سیاست‌گذاری، انتخاب دبیر علمی، داوران و... سبب شده تا در دوره‌های محدودی، شاهد دخالت‌های مسئولان فرهنگی در رأی و نظر داوران و همچنین معرفی برگزیدگان باشیم. اعتماد به جشنواره‌ها و جوایز مهم‌ترین اتفاقی است که می‌تواند در رشد و بالندگی و تأثیرگذاری آن‌ها مؤثر باشد و ضمن اقبال مردم و متولیان امر به جوایز، در ارتقا صنعت نشر تأثیرگذار باشد و مسئولان نهاد کتاب سال باید در این خصوص برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب‌تری داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pathology of the Book of the Year Award of the Islamic Republic of Iran; Case study based

نویسنده [English]

  • Dariush Matlabi
Associate professor of education department of Yadegar-e Imam (RAH) Shahr-e Rey و Islamic Azad University, Tehran, Iran. Dariush.matlabi@iau.ac.ir
چکیده [English]

The pupouse of study is to identify the problems of holding “the Book of the Year award” in order to improve policies, procedure, improve the judging process and make it more effective in the publishing community. The research is qualitative in terms of approach and case study in terms of execution method. The studied community is the writings related to the Book of the Year award, university professors, experts and beneficiaries involved in the organization and performance of the festival, and critics and experts in the field of the book of the year, where the expert sampling technique was used to select the sample. Writing review, interview and focus group were used to collect data. Qualitative data analysis has been done in two stages; the first round of coding and the second round of pattern finding. In the first round of coding, we tried to give each piece of data a label (or the same code); in the second round, models were extracted from these codes. To advance the coding process, various tools have been used, including performing the process with pencil and paper to the use of MaxQDA (version 11) computer programs. The results show that the issues and problems of the yearbook can be categorized in the areas of policy and planning, executive processes, and referees. The overlapping of the Book of the Year award with other awards and the lack of clarity about its position compared to other awards has caused the Book of the Year to decline in prestige. The excessive dependence of the award on the government body, both in terms of expenses and in terms of policy, the selection of the scientific secretary, referee, etc. has caused us to witness the interference of cultural officials in the votes and opinions of the judges, as well as the introduction of the chosen ones, in limited periods. Trust in festivals and awards is the most important event that can be effective in their growth and influence, and in addition to the favor of the people and those in charge of the awards, it will be effective in promoting the publishing industry, and the officials of the Book of the Year institution should have more appropriate planning and investment in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Book of the Year
  • book award
  • case study
  • book referee

مراجع

منابع و مأخذ

اوجبی، علی (1385). کالبدشکافی جشنواره کتاب سال: در گفتگو با علی اوجبی. گفتگو از محمد رضایی. کتاب ماه کلیات. شماره 109، 110 و 111، 5-8.
ایسنا (1395). تأثیر ترامپ ر جایزه کتاب سال ایران (میزگرد). بازیابی 8 فروردین 1402. قابل دسترس: https://www.isna.ir/news/95111711972
باطنی، محمدرضا (1368). کتاب سال در ترازو. نشریه آدینه. شماره 36 ، 12-13.
جام جام آنلاین (1395). جایزه کتاب سال حاشیه نشین جشنواره‌ها (میزگرد). بازیابی 25 بهمن 1401). قابل دسترس: jamejamonline.ir/online/2723188365899208025
جایزه کتاب سال حاشیه‌نشین جشنواره‌ها (1395). گفتگو از کمیل انتظاری. بازیابی 15 اسفند 1401. قابل دسترس در: https://jamejamonline.ir/004Btv
جعفریان، رسول (1392). ماجرای نیامدن رئیس جمهور به مراسم کتاب سال/ انصراف جعفریان از ممیّزی. بازیابی 20 اسفند 1401. قابل دسترس: khabaronline.ir/x4SJ2
حلقه وصل (1396). افزایش جایزه کتاب سال از دوره بعد/ کاهش جایزه بخش ترجمه در این دوره (میزگرد). بازیابی 15 فروردین 1402. قابل دسترس: http://hvasl.ir/news/36738
خبرگزاری تسنیم (1394). اعتراض محمدمهدی سیار به حذف احتمالی شعر از جایزه کتاب سال. بازیابی 20 بهمن 1401. قابل دسترس: https://tn.ai/795916
خبرگزاری شبستان (1393). جایزه کتاب سال باید جایگاه واقعی خود را در حوزه کتاب پیدا کند (میزگرد). بازیابی 15 فروردین 1402. قابل دسترس: http://shabestan.ir/detail/News/408482
خبرگزاری مهر (1396). نام داوران جایزه کتاب سال به‌رغم وعده مسئولان باز هم مخفی ماند! (گزارش). بازیابی 20 بهمن 1401. قابل دسترس: mehrnews.com/xKYWH
خبرگزاری مهر (1400). باید در سیاست‌های جوایز کتابی کشور تجدیدنظر شود (گزارش). بازیابی 21 فروردین 1402. قابل دسترس: mehrnews.com/xXjS7
سپهر، فرشته؛ فانی، کامران؛ حسینی‌جوادی، زهرا (1395). روند ارائه جوایز کتاب در ایران از آغاز تاکنون. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات. 27 (3)، 41-56.
طباطبائی، سیدسعیدرضا (1396). جوایز ادبی غیردولتی در ایران. زیر نظر علی‌اصغر سیدآبادی. دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. تهران: خانه کتاب.
محبی، مهری (1400). مطالعه تطبیقی متن و تصویر در کتاب‌های برگزیده مسابقه کالدکات سال‌های 2010 تا 2020 م. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه نیشابور، دانشکده هنر.
مختاری، سمیه (1396). بررسی رمان‌های برگزیدۀ جایزه ادبی واو در دهۀ 90. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
معمار، ملیسا (1398). ویارویی داوران کتاب سال با منتقدان ادبیات کودک؛ کتاب سال باید ایده، تفکر و پرداخت نویی داشته باشد (گزارش). خبرگزاری کتاب ایران. تاریخ بازیابی 22 فروردین 1402. قابل دسترس:
https://www.ibna.ir/vdchmxniv23nqxd.tft2.html
مهدوی‌راد، محمدعلی (1396). منتقدان منصف نتایج کتاب سال را نقد کنند. در گفتگو با محمدعلی مهدوی‌راد. خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). بازیابی 20 اسفند 1401. قابل دسترس در: https://www.ibna.ir/vdce7f8wvjh8nni.b9bj.html
میزگرد (1379-1382) کتابی که جایزه تقدیر بگیرد کتاب سال است: نشستی با داوران بخش داستان کتاب سال. کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره 41-42، 33-39.
میزگرد (1381). میزگرد نقد و بررسی جشنواره معرفی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران: به مناسبت بیستمین سال جشنواره. کتاب ماه کلیات، 6 (2)، 20-43.
میزگرد (1383). جایزه کتاب سال به سود نویسنده است یا کتاب؟ (گزارش). گزارش از نگار پدارم. کتاب ماه کودک و نوجوان. شماره 89، 7-11.
نهاد کتاب سال و نقد جامعه شناسان ایران (گفتگو). گفتگو از احمد عبدالله‌زاده بارفروش. کتاب ماه علوم اجتماعی. 1380، شماره 41-52، 12-17.
نیکجو، معصومه (1397). حق پاداش و جایزه در حقوق مالکیت ادبی و هنری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. قم: موسسه آموزش عالی طلوع مهر.
وب‌سایت جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (1402). درباره جایزه. بازیابی‌شده در 26 شهریور 1402، از https://ketabsal.ketab.ir/Forms/History.aspx
 
Bateni, M. R. (1989). Book of the Year on the Scale. Adineh Magazine, No. 36, 12-13. [In Persian]
Book of the Year Institution and the Critics of Iranian Society (Conversation). Interviewed by Ahmad Abdullah Zadeh Barforush. Ketab Mah-e Ilm-e Ejtema'I, 2001, No. 41-52, 12-17. [In Persian]
Creswell, J. W (2009). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Third Edition, CA: Sage Publications.
Halghehvasl. (2017). Tehran: Increase in the Book of the Year Award for the Next Cycle/ Decrease in the Translation Section Award (Panel Discussion). Retrieved March 28, 2023, from http://hvasl.ir/news/36738 [In Persian]
Islamic Republic of Iran Book of the Year Award Website. (2023). About the Award. Retrieved September 17, 2023, from https://ketabsal.ketab.ir/Forms/History.aspx [In Persian]
ISNA. (2016). The Impact of Trump on the Iranian Book of the Year Award (Panel Discussion). Retrieved March 28, 2023, from https://www.isna.ir/news/95111711972 [In Persian]
Ja'farian, R. (2013). The Story behind the President's Absence from the Book of the Year Ceremony/ Ja'farian's Resignation from Judging. Retrieved March 11, 2023, from khabaronline.ir/x4SJ2 [In Persian]
Jame Jam Online. (2016). The Marginalized Book of the Year Award in Festivals (Panel Discussion). Retrieved February 14, 2023, from jamejamonline.ir/online/2723188365899208025 [In Persian]
Mahdavi Rad, M. (2017). Fair Critics Should Critique the Results of the Book of the Year (Interview). Retrieved March 11, 2023, from https://www.ibna.ir/vdce7f8wvjh8nni.b9bj.html [In Persian]
Mammar, M. (2019). Controversy between the Book of the Year Judges and Children's Literature Critics; The Book of the Year Should Have Ideas, Thought, and Innovative Approach (Report). Iran Book News Agency. Retrieved March 31, 2023, from https://www.ibna.ir/vdchmxniv23nqxd.tft2.html [In Persian]
Marginalized Book of the Year Award (2016). Interview with Kamel Entezari. Retrieved March 6, 2023, from https://jamejamonline.ir/004Btv [In Persian]
Meeting. (2000-2003). The Book that Deserves the Appreciation Award is Book of the Year: Panel Discussion with the Judges of the Fiction Section of the Book of the Year. Ketab Mah-e Kudak va Nowjavan, No. 41-42, 33-39. [In Persian]
Meeting. (2002). Panel Discussion and Review of the Introduction of the Book of the Year of the Islamic Republic of Iran Festival: On the Occasion of the Twentieth Anniversary of the Festival. Ketab Mah-e Koliyat, 6(2), 20-43. [In Persian]
Meeting. (2004). Is the Book of the Year Award for the Author's Benefit or for the Book? (Report). Report by Negar Pendaram. Ketab Mah-e Kudak va Nowjavan, No. 89, 7-11. [In Persian]
Mehr News Agency. (2017). The Names of the Book of the Year Award Judges Remain Hidden Despite Promises! (Report). Retrieved February 14, 2023, from mehrnews.com/xKYWH [In Persian]
Mehr News Agency. (2021). The Literary Book Awards Policies Need to be Reviewed (Report). Retrieved March 31, 2023, from mehrnews.com/xXjS7 [In Persian]
Miles, M. B. Huberman, A. M. Saldana, J. (2019). Qualitative Data Analysis: A Methods Sourcebook (Fourth Edition). Washington DC: SAGE Publications, Inc,
Mohabi, M. (2021). A Comparative Study of Text and Image in the Selected Books of the Caldecott Competition from 2010 to 2020. Master's Thesis. Neyshabur University, Faculty of Art.
Mokhtari, S. (2017). A Study of the Selected Novels of the Vav Literary Award in the 90s. Master's Thesis in Persian Language and Literature. Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Faculty of Literature and Humanities. [In Persian]
Nikjou, M. (2018). The Right to Reward and Prize in Literary and Artistic Property Rights. Master's Thesis. Toloo-e-Mehr Higher Education Institute - Qom. [In Persian]
Owjabi, A. (2006). Dissecting the Book of the Year Festival: A Conversation with Ali Ojbi. Interviewed by Mohammad Rezaei. Ketab Mah Koliyyat, No. 109, 110, and 111, 5-8. [In Persian]
Pickford, S. (2011). The Booker Prize and the Prix Goncourt: A Case Study of Award-Winning Novels in Translation. Book History 14, 221-240. doi:10.1353/bh.2011.0004.
Saldena, J. (2013). The coding manual for qualitative researcher. Washington DC: SAGE Publications, Inc,
Sepher, F. Fani, K. Hosseini-Javadi, Z. (2016). The Process of Book Awards Presentation in Iran from the Beginning to the Present. National Studies of Library and Information Organization, 27(3), 41-56. [In Persian]
Shabestan News Agency. (2014). The Book of the Year Award Should Find Its True Position in the Book Sphere (Panel Discussion). Retrieved March 28, 2023, from http://shabestan.ir/detail/News/408482 [In Persian]
Shaw, K. (2018) Contemporary Literary Prizes and Awards: Granta’s Best of Young British Novelists. In: The Routledge companion to twenty-first century literary fiction. Taylor & Francis. ISBN 9780415716048
Squires, C. (2013). Literary Prizes and Awards. In A Companion to Creative Writing, G. Harper (Ed). https://doi.org/10.1002/9781118325759.ch19.
Tabataba'i, S. S. (2017). Non-Fiction Literary Awards in Iran. Edited by Ali Asghar Seyyedabadi. Cultural Studies and Planning Office, Cultural Affairs Deputy of the Ministry of Culture and Islamic Guidance. Tehran: Khaneye Ketab. [In Persian]
Tasnim News Agency. (2015). Mohammad Mehdi Siyar's Protest against the Potential Removal of Poetry from the Book of the Year Award. Retrieved February 14, 2023, from https://tn.ai/795916 [In Persian]
Tatalovich, R. & Frendreis, J. Winning awards and gaining recognition: An impact analysis of APSA section book prizes. The Social Science Journal (2017), https://doi.org/10.1016/j.soscij.2018.07.006

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار