طراحی و اعتباریابی چارچوب سواد فرهنگی معلمان دورۀ ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)zh.heidari@cfu.ac.ir

2 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. fmjavdani@yahoo.com

3 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران bagherikerachi@gmail.com

4 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، ابواب جمعی اداره کل آموزش و پرورش فارس. j.zar1352@gmail.com

چکیده

پژوهش پیش رو با هدف طراحی و اعتباریابی چارچوب سواد فرهنگی معلمان دورۀ ابتدایی و با رویکرد آمیخته از نوع اکتشافی متوالی انجام شد. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. مشارکت‌کنندگان بالقوۀ بخش کیفی متخصصان دانشگاهی در سال تحصیلی 1399 بودند که از میان آن‌ها یازده نفر به شیوۀ هدفمند از نوع گلوله‌برفی انتخاب شدند. اصالت و صحت داده‌ها در بخش کیفی با زاویه‌بندی تحلیلی و بررسی قابلیت اعتمادپذیری داده‌های پژوهش تأمین شد و برای تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در بخش کمّی، روش توصیفی از نوع پیمایشی به کار گرفته شد و از تحلیل عامل تأییدی برای روایی و از ضریب آلفای کرونباخ برای تأیید پایایی استفاده شد. یافته‌های بخش کیفی شامل 1020 گزارۀ مفهومی اوّلیه، 3 مؤلفۀ اصلی، 10 ملاک و 85 نشانگر بود که با ترسیم روابط بین آن‌ها، چارچوب مفهومی سواد فرهنگی معلمان شکل گرفت. در پایان بخش کیفی، براساس چارچوب اوّلیۀ حاصل از این بخش، پرسشنامه‌ای در خصوص ارتباط و تناسب اجزای چارچوب تنظیم شد و در اختیار 200 نفر از معلمان دورۀ ابتدایی ناحیۀ یک شهر شیراز قرار گرفت. تحلیل عامل تأییدی بر داده‌های بخش کمّی چارچوب پیشنهادی برآمده از یافته‌های بخش کیفی را تأیید کرد. از این چارچوب می‌توان در سنجش سواد فرهنگی و نیز طراحی برنامه‌های توسعۀ حرفه‌ای معلمان دورۀ ابتدایی بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and Validation of Cultural Literacy Framework for Elementary School Teachers

نویسندگان [English]

  • zhila Heidari naghd ali 1
  • Mohammad Javdani 2
  • Amin Bagheri kerachi 3
  • Jahangir Zar 4
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangiyan University,Tehran,Iran. (Corresponding author) zh.heidari@cfu.ac.ir
2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangiyan University,Tehran,Iran. fmjavdani@yahoo.com
3 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangiyan University,Tehran,Iran. bagherikerachi@gmail.com
4 MSc of Curriculum Development, General Department of Education of Fars Province. j.zar1352@gmail.com
چکیده [English]

The purpose of this study was to design and validate the cultural literacy framework for elementary school teachers. This research was conducted by sequential explanatory strategy. The thematic analysis method was used in the qualitative part.Potential participants were academic experts in the 1399 academic year who among them 11 participants were identified using Snowball sampling method. The authenticity of the data (validity and reliability) in the qualitative part was ensured by using the technique of investigator triangulation and trustworthiness. Thematic analysis was used to analyze the qualitative data; In the quantitative part, descriptive survey method was used and confirmatory factor analysis was used for validity and Cronbach's alpha coefficient was used to confirm reliability. Findings of the qualitative section includes 1020 basic conceptual propositions, 3 main components, ten criteria and 85 indicators that by drawing the relationships between them, the conceptual framework of teachers' cultural literacy was formed. At the end of the qualitative section, based on the initial framework obtained from this section, a questionnaire was developed and using it, the opinions of 200 elementary school teachers in district one of Shiraz city regarding the relationship and appropriateness of the components of the framework were received. Confirmatory factor analysis on the data of the quantitative section confirmed the framework derived from the results of the qualitative section, and based on this, the proposed framework of cultural literacy of elementary school teachers was approved. This framework can be used as a tool for measuring cultural literacy as well as designing professional development programs for elementary school teachers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural literacy
  • Elementary school teachers
  • Designing
  • Validation

مراجع

منابع و مأخذ
احمدی‌پور، روناک؛ معظمی، مجتبی، طوطیا، صدیقه و کاووسی اسماعیل. (1399). شناسایی عناصر نظام‌مند ارتقای سواد فرهنگی؛ مورد مطالعه: آموزش‌وپرورش ایران. پژوهش‌های جامعه‌شناسی، 14(3)،  74-45.
افضلی، سعیده، صادقی علیرضا، موسی‌پور نعمت‌الله  و قادری مصطفی. (1401). ارزیابی ابعاد سواد چندفرهنگی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان. فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 11(30)، 448-427. Dor:  20.1001.1.2423494.1401.11.1.17.9
آبیار کاشی، علیرضا و حیدری هراتمه مصطفی. (1398). نقش سواد فرهنگی در موفقیت مدیران در شرایط تنوع فرهنگی (مورد مطالعه: وزارت دفاع). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، گروه مدیریت.
آشوری، داریوش (1381). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ‌، تهران: انتشارات آگاه.
آوینی، سید مرتضی (1386). توسعه و مبانی تمدن غرب، تهران: انتشارات ساقی.
پوراسماعیلی، شیما و قپانچی ضرغام. (1401). بررسی رابطه بین سواد فرهنگی زبان دوّم مدرسین ایرانی و خودکارآمدی آن‌ها، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، مؤسسه آموزش عالی تابران، گروه مدیریت و علوم انسانی.
جمالی، مریم، صادق‌زاده قمصری، علیرضا، صالحی امیری سیدرضا و فرمهینی فراهانی، محسن. (1398). بررسی وضعیت موجود مدیریت ارتقای سواد فرهنگی در آموزش‌وپرورش ایران. فصلنامه راهبرد اجتماعی‌فرهنگی، 8 (33)، 51-31.
 Dor:  20.1001.1.22517081.1398.8.4.2.4
حبیبی، حمید. (1391). ماهیت و کارکرد فرهنگ، روزنامه ایران، شماره 5074: 14.
حسنی، مالک، رحمانی، جعفر و باقی نصرآبادی، علی. (1396). بایسته‌های سواد فرهنگی مدیران فرهنگی دانشگاه، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه معارف اسلامی قم.
خاکزاد، فاروق، دهقانی، مرضیه، حکیم‌‌زاده رضوان، صادقی، علیرضا و صالحی کیوان. (1401). چارچوب برنامه درسی مبتنی بر توسعه سواد فرهنگی در دوره متوسطه براساس دیدگاه زایس، مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 15(1). 192-173
Dor: 10.52547/MPES.15.1.173
خاکزاد، فاروق، دهقانی، مرضیه، حکیم‌‌زاده رضوان، صادقی، علیرضا و صالحی کیوان. (1400). واکاوی مؤلفه‌های سواد فرهنگی برای دانش‌آموزان دوره دوّم متوسطه: یک مطالعه فراترکیب. پژوهش‌های برنامه درسی، 11(2).223-197.
 Dor: 10.22099/JCR.2021.6462
خانیکی، هادی. (1381). اصلاحات در آموزش‌وپرورش‌؛ هم‌اندیشی و مصاحبه با صاحب‌نظران و متخصصان‌، تهران: پژوهشکده تعلیم ‌وتربیت‌.
روح‌الامینی، محمود. (1368). زمینة فرهنگ‌شناسی، تهران: عطار، چاپ 2.
شریعتمداری، علی. (1381). جامعه و تعلیم‌وتربیت، چاپ بیستم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
شکوهی، غلامحسین. (1369). مبانی و اصول آموزش‌وپرورش. مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
شیخ حسنی، سعید، ولیان پور، محمد، عشق پور، محمدرضا، کمیلی، حسین و ظهوریان ابوترابی، میثم. (1391). طراحی الگوی شبکه‌سازی نخبگان فرهنگی. تهران: بنیاد فرهنگی خاتم‌الانبیاء.
صادقی، الهام، ملانظر حسین و تجویدی غلامرضا. (1389). در باب رابطۀ سواد فرهنگی و ملیت مترجم؛ با نگاهی به تشخیص و ترجمۀ تلمیح، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه‌طباطبایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
فرهی بوزنجانی، برزو. (1387). روش تبیین نقشه مهندسی فرهنگی کشور، فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ‌‌ـ‌‌ارتباطات،10(5)، 89-117.
Dor: 20.1001.1.20088760.1388.10.5.4.9
فرجی ارمکی، اکبر. (1386). رسالت و نقش دانشگاه اسلامی در تمدن‌سازی و تولید علم دینی، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 11(4)،80-64.
فرمهینی فراهانی، محسن، صباغ اسماعیلی رعنا. (1395). بررسی مؤلفه‌های سواد فرهنگی و ارائه راهکار جهت استقرار آن در نظام آموزش‌وپرورش. همدان: چهاردهمین همایش سالانه انجمن مطالعات برنامه درسی ایران (برنامه درسی و فرهنگ)، دانشگاه بوعلی سینا. https://sid.ir/paper/892420/fa
فرمهینی فراهانی، محسن. (1397). نقش سواد فرهنگی در تحول علوم انسانی اسلامی، تحقیقات کاربردی علوم انسانی اسلامی، (5) 114-95.
لوتان، کوی. (1378). آموزش‌وپرورش، فرهنگ‌ها و جوامع، ترجمۀ محمد یمنی دوزی سرخابی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
محمدی، محمدهادی (1394). سواد فرهنگی چیست؟ روزنامه شرق، شماره 14۳7، یازده آبان ماه.
مختاریان‌پور، مجید. (1387). مهندسی فرهنگی، لازمه تعالی جامعه اسلامی. فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ‌ـ‌ارتباطات، شماره 5: 162-141.
Dor: 20.1001.1.20088760.1388.10.5.6.1
نگاهداری، بابک. (1387). ضرورت مهندسی فرهنگی نظام آموزشی، ماهنامه مهندسی فرهنگی، شماره 15 و 16. https://sid.ir/paper/460218/fa
محقق، فاطمه، امام‌جمعه فرهاد، موسویان سیدمرتضی و درمان فائزه. (1400). رویکرد فعال و کاربردی به سواد فرهنگی دانشجویان، بازآفرینی ادراک فرهنگی، فصلنامه مطالعات میان‌فرهنگی، 15(42)، 116-87. Dor:  20.1001.1.17358663.1399.15.42.4.7
محقق، فاطمه، امام‌جمعه فرهاد، موسویان سیدمرتضی و درمان فائزه. (1401). طراحی مدل ارتقای سواد فرهنگی در دانشگاه آزاد اسلامی (موردمطالعه: واحد علوم و تحقیقات تهران)، فصلنامه مطالعات میان‌فرهنگی، 16(47)، 40-9.
Dor: 20.1001.1.17358663.1400.16.47.1.1
نوده، محدثه و سرخه مریم مونسی. (1399). بررسی میزان تأثیرگذاری سواد فرهنگی بر پوشش اجتماع در تهران (مطالعه موردی: بانوان 18 تا 25 سال). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
یوسفی‌نژاد، اسرین و عزیزی نعمت‌الله. (1401). ابعاد و زمینه‌های یادگیری سواد فرهنگی در مدارس؛ تحلیل دیدگاه معلمان از محتوای کتب درسی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه کردستان، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
Anson, C. M. (1988). Book lists, cultural literacy, and the stagnation of discourse. The English Journal, 77(2), 14-18.DOI: 10.2307/819507.
Bayley, S. (2019). Primary school modern language teaching in England 1964-2014: the legacy of the Burstall Report. Language & History, 62(3), 247-264. DOI: 10.1080/17597536.2019.1649853
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101. DOI: 10.1191/1478088706qp063oa
Broudy, H. S. (1990). Cultural literacy and general education. Journal of Aesthetic Education, 24(1), 7-16.DOI: 10.2307/3332851.
Christenbury, L. (1989). Cultural Literacy: A Terrible Idea Whose Time Has Come. English Journal, 78(1), 14-17. DOI: 10.2307/817980.
Creswell, J. W. & Clark, V. L. P. (2007). Designing and conducting mixed methods research. London:Sage publications.
Diallo, B. (2017). Corporate governance, bank concentration and economic growth. Emerging Markets Review, 32, 28-37. DOI: 10.1016/j.ememar.2017.05.003
European Science Foundation. “Cultural Literacy in Europe today.« Available online:http://www.esf.org/fileadmin/Public_documents/Publications/spb48_Cultural_Literacy.pdf(accessed 8 December 2013).
Ganito, C., Santos,L.,Segal,N. & Lopes,A. (2019). Cultural Literacy & Cosmopolitan Conviviality, Universidade Católica Portuguesa (Lisbon)
Ferdman, B. (1990). Literacy and cultural identity. Harvard educational review, 60(2), 181-205. DOI:10.17763/haer.60.2.k10410245xxw0030
Freire, P. (1970). The adult literacy process as cultural action for freedom. Harvard educational review, 40(2), 205-225.DOI: 10.17763/haer.40.2.q7n227021n148p26
Graff, H. J. (1987). The legacies of literacy: Continuities and contradictions in western culture and society.
Halbert, K., & Chigeza, P. (2015). Navigating discourses of cultural literacy in teacher education. Australian Journal of Teacher Education, 40(11), 9.DOI: 10.14221/ajte.2015v40n11.9
Hirsch, E. D. (1983). Cultural literacy. The American Scholar, 159-169.
Hirsch, E. D. (1987). Cultural literacy: What every American needs to know, Houghton Mifflin Company, Boston.
Hirsch, E. D. (1989). A first dictionary of cultural literacy: What our children need to know,Houghton Mifflin Company, Boston.
Hirsch, E. D., Kett, J. F., & Trefil, J. (2002). The new dictionary of cultural literacy. Houghton Mifflin Harcourt.
Jarosinski, T. (2018). Culturally responsive teaching practices for educators of culturally and linguistically diverse students.
Kava Nasikin, M. (2018). Analisis Pengaruh Inflasi, Suku Bunga dan Nilai Tukar terhadap Pembiayaan dengan Dana Pihak Ketiga sebagai Variabel Intervening Perbankan Syariah di Indonesia 2013–2017 (Doctoral dissertation, IAIN SALATIGA).‏
Maine, F., Cook, V., & Lähdesmäki, T. (2019). Reconceptualizing cultural literacy as a dialogic practice. London Review of Education, 17(3), 383-392. DOI:10.18546/LRE.17.3.12
McKee, J. (2005). Cultural Literacy and the American Public Schools. ESSAI, 3(1), 22.
Ochoa, G. G., & McDonald, S. (2020). Cultural literacy and empathy in education practice. Springer Nature.
Paul, R. W. (1991). Critical and cultural literacy: Where ED Hirsch goes wrong. Critical Thinking: Focus on Social and Cultural Inquiry, 29-33.
Piazza, S. V., Rao, S., & Protacio, M. S. (2015). Converging recommendations for culturally responsive literacy practices: Students with learning disabilities, English language learners, and socioculturally diverse learners. International Journal of Multicultural Education, 17(3), 1-20.DOI: 10.18251/ijme.v17i3.1023
Polistina, K. (2009). Cultural Literacy: Understanding and respect for the cultural aspects of
sustainability. In S. A. Villiers-Stuart P. (Ed.), The handbook of sustainability literacy:
Skills for a changing world (multimedia version). Oxford: Green Books. Retrieved from
http://arts.brighton.ac.uk/__data/assets/pdf_file/0006/5982/Cultural-Literacy.pdf
Salo-Lee, L. (2007). Towards cultural literacy. Education for global responsibility–Finnish perspectives, 73.
Simpson, A. (1991). The Uses of" Cultural Literacy": A British View. Journal of Aesthetic Education, 25(4), 65-73.DOI: 10.2307/3332904.
Wang, Y. C. (2016). Exploring Culturally and Linguistically Diverse Students' Identities in an Afterschool Book Club (Doctoral dissertation, The University of Iowa).
Watson, V. M. (2018). Transformative schooling: Towards racial equity in education. Routledge.‏DOI: 10.4324/9781315101309

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار