تحلیل عنصر لحن در داستانک‌های تک‌آیه‌ای قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه‌ طباطبائی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) hezarkhanimaryam@iran.ir

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. Ashrafi@atu.ac.ir

چکیده

 لحن یکی از عناصر داستان است که قدرت انتقال مفاهیم و احساسات را افزایش می‌­دهد و موجب می­شود تا معانی ضمنی کلام بهتر فهمیده شود. لحن، رنگ یا معنای احساسی اثر ادبی است که توسط گوینده به مخاطب القا می­شود و از نوع ترکیب واژگانی که گوینده به‌کار می‌­برد، ساخته می‌­شود. این عنصر به‌وسیله نوع بیان واژه­‌ها و جمله‌­ها به فضاسازی داستان کمک می­کند و در ذهن مخاطب تأثیر می‌­گذارد. مقاله پیش‌رو به عوامل ایجاد لحن، تغییر و تنوع لحن و اهمیت و نقش آن در داستانک­‌های تک‌آیه‌ای قرآن با شیوه توصیفی ـ تحلیلی می­پردازد. از نظر محتوایی لحن کلی داستانک‌­های قرآنی، تعلیمی ـ واعظانه است اما لحن‌­های جزئی فراوانی چون لحن متعجبانه، تحقیرآمیز، نادمانه، دعایی و ملتمسانه، هشداردهنده، استدلالی، ترغیبی، بشارت‌آمیز، مصرانه، تأسف­آمیز در این داستانک‌­ها نیز دیده می‌شود. از میان عناصر زبانی، فرایند انتخاب واژگان و ترکیب جملات، اوزان و هجاها مهم­ترین عوامل مؤثر در ایجاد لحن داستانک­ها را شکل می‌­دهد. بیان لحن در داستانک‌­ها به شکل غیرصریح است و داستانک­ها از طریق عنصر لحن، علاوه بر نوشتن داستان و زینت و آراستن کلام، به دنبال انتقاد از برخی عقاید، رفتارها و ترغیب به اهداف خود می­باشد که در اغلب لحن تعلیمی در سرتاسر داستانک­‌ها نمود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the element of tone in the single-verse short short stories of the Qur'an

نویسندگان [English]

  • maryam hezarkhani 1
  • abbas ashrafi 2
1 PhD student of Quran and Hadith Sciences, Tehran Campus, Allameh Tabataba’i University
2 Associate Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

Tone is one of the elements of the story that increases the power of conveying concepts and feelings and makes the implied meanings of words better understood. The tone, color or emotional meaning of the literary work is induced by the speaker to the audience and is made from the combination of words used by the speaker. This element helps to create the atmosphere of the story through the expression of words and sentences and affects the mind of the audience. The following article deals with the factors of creating tone, change and variety of tone and its importance and role in single-verse short short stories of the Qur'an with a descriptive-analytical method. In terms of content, the general tone of Quranic short short stories is educational-preaching, but there are many minor tones such as surprising, humiliating, regretful, supplicating, warning, argumentative, persuasive, evangelizing, insisting, regretful tone in these short short stories. It is also seen. Among the linguistic elements, the process of choosing words and combining sentences, weights and syllables form the most important effective factors in creating the tone of short short stories. The expression of tone in short short stories is not explicit, and through the element of tone, short short stories, in addition to writing stories and embellishing words, seek to criticize some ideas, behaviors and encourage them to achieve their goals, which in most cases have a didactic tone. It appears throughout the short short stories.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tone
  • Single Verse Short Short Stories
  • Preachy Tone
  • Didactic Tone
منابع و مأخذ
 
ایبرمز، میرهوارد و جفری گالت هرفم(1387). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمۀ سعید سبزیان، تهران: رهنما.
ابن سینا، حسین(1388). الإشارات و التنبیهات، الشرح نصیر الدین الطوسی و شرح الشرح محمد الرازی، جلد 3، تهران: مطبعه الحیدری.
ابن منظور، محمد بن مکرم(1405ق). لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
اسکولز، رابرت(1387). عناصر داستان، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
ارشد­نژاد، شهرام(1377). فن شعر انگلیسی، چاپ اول. تهران: گیل.
بی­نیاز، فتح‌الله(1387). درآمدی بر داستان­نویسی با روایت­شناسی با اشاره­ای موجز به آسیب­شناسی رمان و داستان کوتاه ایران، تهران، افراز.
پراین، لورانس(1376). تأملی دیگر در باب داستان. چاپ ششم. ترجمۀ محسن سلیمانی، تهران: حوزه هنری، موسسه انتشارات سوره.
پورنامداریان، تقی(1374). دیدار با سیمرغ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تئودوروف، تزوتان(1382). بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: نشر آگه.
جزری، ابن اثیر(1386). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، تحقیق: محمود محمد طناحی، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
جعفری تبریزی، محمدتقی(1344). ارتباط انسان و جهان، چاپ اول، قم: دارالکتب الاسلامیه.
دهخدا، علی­اکبر(1343). لغتنامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا(1378). ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، ترجمۀ حجت‌الله اصیل، چاپ اول، تهران: نی.
طریحی، فخرالدین بن محمد(1375). مجمع‌البحرین، تهران: بی­نا.
زمخشری، محمودبن عمر(1979م). اساس البلاغه، بیروت: دار صادر.
فتاحی، حسین(1386). داستان گام به گام، تهران: نشر صریر.
فتوحی، محمود(1391). سبک­شناسی نظریه­ها و روش­ها، تهران: انتشارات سخن.
گری، مارتین(1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی، ترجمۀ منصوره شریف­زاده، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ملاح، حسینعلی(1363). حافظ و موسیقی، چاپ افست، تهران: هیرمند.
معین، محمد(1384). فرهنگ فارسی، تهران: سرایش.
مندنی­پور، شهریار(1383). کتاب ارواح شهرزاد، سازه­ها، شگردها و فرمهای داستان نو، چاپ اول، تهران: ققنوس.
میرصادقی، جمال(1380). عناصر داستان، تهران: سخن.
نجفی جواهری، محمدحسن(1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، چاپ هفتم، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
هوف، گراهام(1365). گفتاری درباره نقد، ترجمۀ نسرین پروینی، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.