سیاست‌ها و شیوه‌های جذب ارتباط‌گیران در شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ مورد مطالعه کانال‌های فارسی پرمخاطب در تلگرام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران (نویسنده مسئول) rahim.ghasemi72@gmail.com

2 عضو هیئت‌علمی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) nasrollahi@isu.ac.ir

چکیده

مسئلة تأثیر بر مخاطب یا ارتباط‌گیر یکی از اساسی‌ترین مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اینترنت و، بالتبع، پیدایش شبکه‌های اجتماعی مجازی، با توجه به ماهیت تعاملی و چندسویة آن، ضمن آنکه اهمیت حوزۀ مخاطب‌شناسی را دوچندان کرده، سازوکار جذب مخاطب را بیش‌ازپیش پیچیده کرده است. میدان رقابت ارتباط‌گران در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی آن‌چنان بالا گرفته که گزینه‌های فراوانی را به‌عنوان حق انتخاب در اختیار ارتباط‌گیران گذاشته است. در این میان، جذب اولیۀ مخاطب در جهت تصمیم اولیة او به ملحق‌شدن به یک گروه یا کانال (جذب اولیۀ مخاطب) و تصمیم وی به استمرار عضویت ‌(نگهداشت مخاطب) مقدمه و شرط لازم تأثیر بر مخاطب است. از طرف دیگر، مروری گذرا بر زیست‌بوم شبکه‌های اجتماعی نشان از ضعف جدی کانال‌های فرهنگی و دینی در جذب و نگهداشت مخاطب دارد. مسئلة این پژوهش آن است که، با استناد به مطالعة کیفیت فعالیت و عملکرد کانال‌های موفق فارسی در تلگرام، چه سیاست‌ها و شیوه‌هایی را می‌توان برای جذب ارتباط‌گیران به کنشگران دینی و فرهنگی شبکه‌های اجتماعی پیشنهاد کرد. جهت پاسخ‌گویی به این سؤال، این پژوهش انجام مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته را با ارتباط‌گیران کانال‌های موفق ایرانی منتخب در پیام‌رسان تلگرام در دستور کار قرار داده و، با پیاده‌سازی روش «تحلیل مضمون»، 22 پیشنهاد را به‌عنوان سیاست‌ها و شیوه‌های جذب مخاطب مطرح کرده است. از پربسامدترین پیشنهاد‌ها می‌توان به اعتماد کاربران به کانال و پیام‌های آن، مدیریت زمانی ارسال پیام‌ها، تنوع در قالب‌های انتشار پیام، تنوع و جامعیت در محتوای پیام‌ها و رعایت ایجاز در محتوای ارسالی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Policies and Methods of Attracting Communicatees in Cyber-Social Networks, The Study Case of Telegram Popular Farsi Channels

نویسندگان [English]

  • Abdolrahim Qaseminejad 1
  • mohammadsadegh NASROLLAHI 2
1 Ph.D. Student of Communication Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch (Corresponding author) rahim.ghasemi72@gmail.com
2 Faculty Member of Islamic Teachings and Culture and Communication, Imam Sadegh University. nasrollahi@isu.ac.ir
چکیده [English]

The issue of impact on the audience or the communicatee is one of the most fundamental issues in the science of culture and communication. The emergence of internet and social media according to its interrelated and multi aspect nature, not only has the doubled importance of understanding of audience but also has complicated the process of attracting the audience. The contest for catching audience has reached to a level that there are numerous options for the audience to choose. the decision of audience for joining a group or channel (the initial attraction) and being determined to continue the participation (maintenance) are the essential terms of influencing the audience. However, a short review on the ecology of social media, revels the serious weakness of cultural and religious groups and channels for attracting and maintaining the audience. This research, by referring to the study of successful persian channels in telegram, seeks to find out which policies are recommended for cultural and religious actors in atracting audiences.
To answer this question, the semi-structured interviews with the audience of successful telegram channels were conducted and by using thematic analysis method, twenty-two recommendations were presented as the policies of attracting audience. The most important and frequent suggestions are the trust of users in the channel and its messages, time management of sending messages, diversity in the forms of message dissemination, diversity and comprehensiveness in the content of messages and observance of brevity in the submitted content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attracting audience
  • audience analysis
  • cyberspace
  • social network
  • telegram

منابع و مأخذ

بروگمن، یرون (1393). درآمدی بر شبکه‌های اجتماعی. ترجمه خلیل میرزایی. تهران: جامعه‌شناسان.
بیچرانلو، عبدالله (1395). «مهم‌ترین روش‌های جذب مخاطب در سه شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای سرگرمی‌محور». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، شماره 6: 92-59.
بیچرانلو، عبدالله و محمدحسن یادگاری (1394). «تابوشکنی، مهم‌ترین راهبرد جذب مخاطب در سینمای ایران». فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)، شماره 1: 256-231.
حکیم آراء، محمدعلی، احسان شهیر و طاهر روشن‌دل اربطانی (1392). «عوامل مؤثر بر جذب کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ (مطالعۀ موردی کاربران شبکۀ‌ اجتماعی فیس‌بوک)». فصلنامه امنیت ملی، شماره 10: 160-139.
خبرگزاری ایرنا (1398). «رازی که با مرگ هاتگرام و تلگرام طلایی افشا شد». بازیابی‌شده در: http://www.irna.ir
خبرگزاری ایسنا (1396). «عضویت نزدیک به 40 میلیون کاربر در ایران». بازیابی‌شده در: https://www.isna.ir/
خبرگزاری ایسنا (1397). «عضویت نزدیک به 40 میلیون کاربر در ایران». بازیابی‌شده در: https://www.isna.ir/
خبرگزاری مهر (1395). «عضویت 53 درصد ایرانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی». بازیابی‌شده در: mehrnews.com/xFDPF
دفلور، ملوین و اورت دنیس (1383). شناخت ارتباطات جمعی. ترجمه سیروس مرادی. تهران: دانشگاه صداوسیما.
سورین، ورنر جوزف و جیمز تانکارد (1397). نظریه‌های ارتباطات. تهران: دانشگاه تهران.
عابدی جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‌زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی». دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبری، شماره 2: 198ـ151.
عالی‌زاد، اسماعیل (1387). مقدمه‌ای بر مخاطب و مخاطب‌شناسی. تهران: اداره‌کل پژوهش و آموزش سیما.
عباسپور، ابراهیم (1390). «بررسی روش‌شناسی نظریة کنش ارتباطی هابرماس با رویکرد انتقادی». فصلنامه مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 2: 64-35.
لیتل‌جان، استیفن (1384). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه اکبر میرحسینی و مرتضی نوربخش. تهران: جنگل.
محسنیان راد، مهدی (1391). «سه نسل شبکه اجتماعی، حضور همزمان در کشورهای غیرپیشرفته: مورد ایران». فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 57: 74ـ37.
محمدپور، احمد (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش: (مراحل و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی). تهران: جامعه‌شناسان.
معتمدنژاد، کاظم (1356). روش تحقیق در محتوای مطبوعات: با کلیاتی درباره تجزیه‌وتحلیل در ارتباطات جمعی. تهران: دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی.
مک‌کوایل، دنیس (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی. ترجمه‌ پرویز اجلالی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مهدوی، محمد صادق و محمد مبارکی (1385). «تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس». فصلنامه مجله تغییرات اجتماعی‌ـ‌فرهنگی، شماره 8: 22-1.
نجفی اسداللهی، فرشاد (1390). مبانی ارتباط جمعی. تهران: فرهیختگان دانشگاه.
وبگاه جام‌جم آنلاین (1395). «اقناع، قلاب نگهداشت مخاطب». بازیابی‌شده در: https://jamejamonline.ir
Attride-Stirling, J. (2001). 'Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research'. Qualitative Research, 1(3): 385-405.
Donsbach, W. (2008). The international encyclopedia of communication. Malden, MA: Blackwell.
Lavidge, R. & Steiner, G. (1961). 'A model for predictive measurements of advertising effectiveness'. Journal of Marketing, 25(6): 59-62.