نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه جامعه مدنی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این پژوهش به شناسایی نقش مثبت و منفی شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه جامعه مدنی ایران و میزان استفاده از هر یک از آنها در بین فعالان مدنی شهر تهران پرداخته است. این پژوهش از نوع آمیخته کیفی و کمی و روش آن مصاحبه عمیق و پیمایش بوده است. جامعه آماری در بخش کیفی صاحب‌نظران دانشگاهی و فعالان مدنی و حزبی که از بین آنها 25 نفر با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی نیز جامعه آماری فعالان مدنی شهر تهران که از بین آنها 384 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که مصاحبه‌شوندگان برای نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه جامعه مدنی ایران 12 کارکرد ارتباطی، خبری، تبلیغی، آموزشی، بسیج‌سازی، کمپین‌سازی، جایگزینی رسانه رسمی، تقویت قدرت اجتماعی نهادها، شفاف‌سازی، جریان‌سازی، شبکه‌سازی و سنجش افکار عمومی و 10 کژکارکرد اخبار نادرست و شایعه، سرریزی اطلاعات، انبوه خلق مجازی، حباب گفتگو، سلیبریتی‏سازی، وجود همبستگی کاذب، درگیری در فضای مجازی و دور شدن از فعالیت مدنی واقعی، تخریب حریم خصوصی فعالان مدنی، غلبه مشارکت مجازی و ابزار ارائه و خودنمایی تعیین کردند. از بین این موارد، فعالان مدنی بیشترین کارکرد شبکه‌های اجتماعی و پیام-رسان‌ها را در بین فعالان مدنی شهر تهران کارکرد ارتباطی، خبری و آموزشی و کمترین کارکرد را سنجش افکار عمومی، شفاف‌سازی و شبکه‌سازی و بیشترین کژکارکردی را اخبار نادرست و شایعه، سرریزی اطلاعات و حباب گفت‏وگو و کمترین کژکارکردی را خودنمایی در فضای مجازی و سلیبریتی‌سازی مطرح کردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Virtual Networks in the Development of Civil Society in Iran

نویسندگان [English]

  • hadi khaniki 1
  • yousef khojir 2
1 Professor of Communication, Allameh Tabataba'i University, (Corresponding Author)
2 Ph.D. Student of Communication, Department of Communication, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

This research is to identify the positive and negative role of virtual social networks in the development of civil society in Iran and the using rate of each one among civil activists in Tehran. This research was of a qualitative and quantitative mixture, and the research method was deep interviewing and scrolling. The results of the Research show that interviewers determined 12 functions: communication, news, promotional, educational, mobilization, campaigning, replacing official media, strengthening the social power of institutions, transparency, streamlining, networking and measuring public opinion,  and 10 dysfunctions: inaccurate news, information overflow, massive virtual mood, conversational bubble, celebertization‏, the existence of false correlations, conflict in cyberspace and recede from Real civil activity, the destruction of the privacy of civil activists, the dominance of virtual participation, and the means of presentation and self-expression, for the role of virtual social networks in the development of civil society in Iran. Of these, civil activists have mentioned communication, news and educational function as the most functions of the social networks and messengers and function of public opinion, transparency and networking, as the least functions among civil activists in Tehran. They also have mentioned Incorrect and rumored news overflow information and bubble conversation as the most dysfunction and self-expression and celebertization in cyberspace as the least dysfunctions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual Social Networks
  • Function
  • Dysfunction
  • Civil activist

مراجع

منابع و مأخذ
بلیکی، نورمن(1389). طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمۀ حسن چاووشیان، تهران: نشر نی.
پلامناتز، جان(1371). شرح و نقدی بر فلسفه اجتماعی هگل، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
خانیکی، هادی(1378). «سیر تحول جامعه مدنی در ایران»، مجموعه مقالات «نسبت دین و جامعه مدنی»، چاپ اول، تهران: انتشارات ذکر.
خانیکی، هادی(1381). «رسانه توسعه نیافته، جامعه توسعه نیافته»، روزنامه اعتماد، شماره 321، مورخ 23 مهر ماه.
سیف‌اللهی، سیف‌اله و حسین عبداللهی(1389). «زمینه‌ها و موانع اجتماعی شکل‌گیری و گسترش جامعه مدنی در ایران از انقلاب مشروطه تا سال 1390 هـ.ش.»، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، شماره 4: 120-97.
شارپ، جین؛ هلوی، رابرت(1386). جامعه مدنی مبارزه مدنی، ترجمۀ مهدی کلانترزاده، تهران: انتشارات نگاه.
شویلدر، جیلیان(1379). «بنیادهای جامعه مدنی در خاورمیانه»، مجموعه مقالات چشم‌اندازهای جامعه مدنی در خاورمیانه، گردآورنده رسول افضلی، تهران: علم و ادب.
عطار، سعید(1388). «سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دولت»، فصلنامه سیاست، شماره 4: 145-125.
Castells, Manuel (2004). Informationalism, Networks, and the Network Society: A Theoretical Blueprint, Text published in The network society: a cross-cultural perspective, Northampton, Edward Elgar.
Castells, Manuel (2009).Communication Power, UK: Oxford University.
Heidemann, Julia & et al (2012). Online social networks: A survey of a global phenomenon, Computer Networks, Volume 56, Issue 18, 17 December 2012, Pages 3866-3878.
Kaigo, Muneo & Tkach-Kawasaki, Leslie (2012).Social Media for Enhancing Civil Society and Disaster Relief: Facebook Usage by Local Municipalities in Japan, JeDEM V (7)(1): 1-22.
Kietzmann, J.H.; Hermkens, K.; McCarthy, I.P.,;Silvestre, B.S. (2011). Social Media? Get Serious! Understanding the Functional Building Blocks of Social Media, Business Horizons, 54(1): 241-251.
Kraut, R., et al. (2002). Internet paradox, Revisited, Journal of Social Issues, 58(1): 49–74.
http://kraut.hciresearch.org/sites/kraut.hciresearch.org/files/articles/kraut98-InternetParadox.pdf
Mesch, GS. (2015). New Media and Social Capital, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, (Second Edition), Pages 782–786.
Norris, P. (2002). Democratic Phoenix: Political Activism Worldwide, New York: Cambridge University Press.
Obar, Jonathan A.; Wildman, Steve (2015). Social media definition and the governance challenge: An introduction to the special issue, Telecommunications policy, 39 (9), Electronic copy available at:
http://ssrn.com/abstract=2647377
Rainie, Lee & Wellman, Barry (2012). Networked: The New Social Operating System, Cambridge, MA: MIT Press.
Tufekci, Zeynep (2017). Twitter and Tear Gas: The Power and Fragility of Networked Protest, Yale University Press.
Vieira, Vinícius Rodrigues and Gabriela Ferreira (2017).Networking for Empowering: Social Media and Civil Society Organizations in the Global Arena of Power, Paper presented at the IPSA Conference “Political Science in the Digital Age” Hannover.
Vozab, Dina (2012). Communication models of civil society organizations in Croatia, Observatorio (OBS*)Journal, V (34): 345-379
Yerbury, Hilary & Shahid, Ahmed (2017).SOCIAL media activism in Maldives; information practices and civil society, IR Information research, VOL. 22, NO. 1: 24-53.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار