مقاله پژوهشی
گلاله آهنگری؛ باقر ساروخانی؛ محمد سلطانی فر
چکیده
امروزه، به‌دلیل ورود شبکههای مجازی به‌ویژه تلگرام در کشور ما، نقش جدیدی از روابط اجتماعی شکل گرفته است. بر این اساس هدف پژوهش پیش‌رو بررسی تأثیر عضویت در شبکۀ اجتماعی پیام‌رسان تلگرام بر هویت ارتباطی است. برای تحقق این هدف روش کمی ـ پیمایشی استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش جوانان 18تا30 سال ساکن شهر تهران که تعداد آنان 287345 نفر هستند؛ ...
بیشتر
امروزه، به‌دلیل ورود شبکههای مجازی به‌ویژه تلگرام در کشور ما، نقش جدیدی از روابط اجتماعی شکل گرفته است. بر این اساس هدف پژوهش پیش‌رو بررسی تأثیر عضویت در شبکۀ اجتماعی پیام‌رسان تلگرام بر هویت ارتباطی است. برای تحقق این هدف روش کمی ـ پیمایشی استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش جوانان 18تا30 سال ساکن شهر تهران که تعداد آنان 287345 نفر هستند؛ با استفاده از فرمول کوکران 524 نفر بین جوانان تهرانی 18تا30 سال انتخاب شده و بر مبنای نمونهگیری خوشه‌ای بین آنان پرسشنامه استاندارد توزیع شده است. بعد از جمع‌آوری دادهها، تجزیه‌وتحلیل بر مبنای spss و lisrel صورت گرفته است. یافتهها بیانگر آن است که 83 درصد از جوانان تهرانی در تلگرام عضویت دارند که میانگین میزان استفاده دو ساعت در شبانه‌روز بوده است. کاربران تلگرام بیشتر در گروه‌ها و سپس جهت ارتباطات خصوصی و دوطرفه، زمان خود را سپری میکنند؛ اما کانال‌ها کمترین استفاده بین کاربران ازلحاظ زمانی برخوردار است. نتایج نشان میدهد که میزان استفاده از گروه‌های تلگرام، استفاده از پیامهای خصوصی تلگرام، میزان مشارکت کاربران و میزان استفاده از تلگرام، گروه‌ها و کانال‌های عضو شده ازلحاظ موضوع مرتبط با ارتباطات اجتماعی بر هویت ارتباطی در سطح اطمینان 95 درصد و 99 درصد معنادار و معکوسی بوده است؛ ولی میزان استفاده از کانال تلگرام تأثیری بر هویت ارتباطی نداشته است.
مقاله پژوهشی
منصور ساعی
چکیده
هدف اصلی این مقاله، شناسایی و تحلیل موانع ساختاری و حرفهای فراروی نظارت و دیده‌بانی رسانهای برکنشهای دولت و سازمانهای دولتی در ایران است. در این مطالعه برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کیفی (مصاحبه عمیق با روزنامهنگاران باتجربه و متخصصان روابط عمومی) و از شیوۀ نمونهگیری هدفمند، برای انتخاب نمونه‌ها استفاده شد. نتایج ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله، شناسایی و تحلیل موانع ساختاری و حرفهای فراروی نظارت و دیده‌بانی رسانهای برکنشهای دولت و سازمانهای دولتی در ایران است. در این مطالعه برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کیفی (مصاحبه عمیق با روزنامهنگاران باتجربه و متخصصان روابط عمومی) و از شیوۀ نمونهگیری هدفمند، برای انتخاب نمونه‌ها استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که مهم‌ترین موانع فرهنگی شامل «پنهان‌کاری و هراس از شفافیت در فرهنگ ایرانی، استقبال از تمجید و ستایش و هراس از انتقاد در میان ایرانیان»، مهم‌ترین موانع سیاسی، شامل «اسرارگرایی در رسانه براثر سایه سنگین سیاست، برخورد سیاسی با رسانهها، کارکرد حزبی رسانهها، مدیریت رسانهها توسط افراد سیاسی»، مهم‌ترین موانع حقوق و قانونی شامل «لزوم دریافت مجوز برای فعالیت‌های رسانهای، گستردگی استثنائات و خطوط قرمز اطلاعرسانی، نبود تعریفی روشن از جرم مطبوعاتی»، مهم‌ترین موانع اقتصادی «حضور دولت در اقتصاد رسانه، تطمیع خبرنگاران، نابرابری فضای رقابت بین رسانههای دولتی و غیردولتی»، مهم‌ترین موانع درون سازمانهای دولتی شامل «نگاه مالکانه سازمانهای دولتی به اطلاعات سازمانی، بسته بودن جلسات ادارات دولتی بر روی رسانهها، تلقی هجمه‌گرایانۀ و مچگیرانه مدیرانِ سازمان‌ها از انتقاد رسانهها» و مهم‌ترین موانع درون رسانهای شامل «خودسانسوری رسانهها، وجود افراد جوان و بی‌تجربه در رسانهها، عدم آشنایی با روزنامه‌نگاری تحقیقی، غلبه رویکرد رویدادمحوری بر فرایند محوری در رسانهها» بوده‌اند.
مقاله پژوهشی
رسول بابازاده؛ حبیب اله زنجانی؛ سیف اله سیف اللهی
چکیده
مقاله پیش‌رو به تحلیل جامعه‌شناختی گفتمان فولکلور قوم آذری در ایران از منظر تحلیل گفتمان انتقادی می‌پردازد. این تحقیق داستان‌ها و ضرب‌المثل‌های زبان قوم آذری را بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف در سطح توصیف، تفسیر و تبیین واکاوی کرده است. در این تحقیق مسئله اساسی این است که داستان‌ها و ضرب‌المثل‌های فولکلور ...
بیشتر
مقاله پیش‌رو به تحلیل جامعه‌شناختی گفتمان فولکلور قوم آذری در ایران از منظر تحلیل گفتمان انتقادی می‌پردازد. این تحقیق داستان‌ها و ضرب‌المثل‌های زبان قوم آذری را بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف در سطح توصیف، تفسیر و تبیین واکاوی کرده است. در این تحقیق مسئله اساسی این است که داستان‌ها و ضرب‌المثل‌های فولکلور قوم آذری دارای چه گفتمان‌هایی بوده است و شرایط، زمینه‌های شکل‌گیری آن گفتمان‌ها چه بوده است؟ برای تحلیل و تبیین از نظریه‌های تحلیل گفتمان‌های لاکلائو و موفه، نظریۀ تحلیل انتقادی نورمن فرکلاف و نظریۀ تفسیر فرهنگ کلیفورد گیرتز به‌عنوان چارچوب نظری و مفهومی استفاده شده است و از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به‌عنوان روش تحقیق بهره گرفته شده است. نوع تحقیق کیفی بوده و داده‌های موردبررسی شامل سه داستان و سی ضرب‌المثل فولکلوریک ترکی آذری است که به جهت اختصار دو نمونه داستان عامیانه و ده ضرب‌المثل در این مقاله تحلیل گفتمان شده است. متون و داده‌های این تحقیق کیفی از سه منبع مکتوب فولکلوریک قوم آذری به شیوۀ هدفمند انتخاب شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر وجود گفتمان تقابلی بین سیاست و مردم بوده است و زبان فولکلور قوم آذری ابزاری برای بیان انتقاد، اعتراض و نقد سیاست و اوضاع اجتماعی بوده است.
مقاله پژوهشی
محمدعلی طالبی؛ خلیل میرزائی؛ سید محمد صادق مهدوی
چکیده
جوکها به‌منزلۀ خردهفرهنگهای هر جامعه، معانی و مفاهیم اجتماعی گوناگونی را بازنمایی میکنند که نشانگر فضای ذهنی آن جامعه و ویژگی‌های افراد آن است. در این میان، جوک‌های جنسیتی نمایشگر نگاه اجتماعی جامعه به مقولۀ جنسیت هستند. اقبال جامعۀ ایران به فناوریهای نوین تلفن همراه و پیامرسانها ازجمله، تلگرام از یکسو ...
بیشتر
جوکها به‌منزلۀ خردهفرهنگهای هر جامعه، معانی و مفاهیم اجتماعی گوناگونی را بازنمایی میکنند که نشانگر فضای ذهنی آن جامعه و ویژگی‌های افراد آن است. در این میان، جوک‌های جنسیتی نمایشگر نگاه اجتماعی جامعه به مقولۀ جنسیت هستند. اقبال جامعۀ ایران به فناوریهای نوین تلفن همراه و پیامرسانها ازجمله، تلگرام از یکسو و کشیده شدن جوکها به این فضا از سوی دیگر، لزوم بررسی و مطالعه آن را بیشتر از قبل میطلبد. این مقاله با روش کیفی و شیوۀ مردم‌نگاری درون‌شبکه‌ای و با استفاده از نظریۀ برساخت‌گرایی اجتماعی، جوک‌های مختلف جنسیتی را در پیام‌رسان تلگرام مقایسه کرده است. نتایج بررسی سه کانال جوک تلگرامی که بعد از فیلترینگ و در تیر ۱۳۹۷ ارزیابی‌شده است، نشان میدهد ۵۰ درصد کل جوک‌های این کانال‌ها را جوک‌های جنسیتی تشکیل داده و به لحاظ شکلی، بیشترین جوک‌های جنسیتی مربوط به جوک‌های کلامی است که جوک‌های مربوط به زنان در هر سه کانال، تقریباً دو برابر جوک‌های مردان بوده است. برساختههای جنسیتی برای مردها در جوکها بیشتر با موضوع جنسی و برای زنان بیشتر با موضوع کلیشههای جنسیتی مانند: «احمقشمردن»، استفادۀ بی‌رویه از لوازم آرایش، تمایل به ازدواج، ناتوانی در رانندگی، الزام به انجام کارهای خانه و زودرنجی است که به‌نوعی بازتعریف نقش اجتماعی زنان در شرایط اجتماعی فعلی است.
مقاله پژوهشی
سینا امینی زاده؛ منصور طبیعی
چکیده
این پژوهش، به بررسی رابطۀ فنّاوری ارتباطی جدید با نقش واسطه‌گری هویت‌های ملی، مذهبی بر متغیر وابسته امنیت پرداخته است. جامعۀ آماری این تحقیق دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان است. حجم نمونه با توجه به ماهیت طبقه‌ای جامعۀ آماری، با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌ای، 380 نفر برآورد و دادهها به کمک پرسشنامه جمع‌آوری شد. روایی و ...
بیشتر
این پژوهش، به بررسی رابطۀ فنّاوری ارتباطی جدید با نقش واسطه‌گری هویت‌های ملی، مذهبی بر متغیر وابسته امنیت پرداخته است. جامعۀ آماری این تحقیق دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان است. حجم نمونه با توجه به ماهیت طبقه‌ای جامعۀ آماری، با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌ای، 380 نفر برآورد و دادهها به کمک پرسشنامه جمع‌آوری شد. روایی و اعتبار به کمک آزمون آلفا کرونباخ و اعتبار صوری حاصل گردید؛ همچنین برای آزمون اعتبار مدل پژوهش از نرمافزار آموس استفاده شد. تحلیل یافتهها نشان میدهد که هویت ملی و مذهبی می‌توانند نقش واسطه‌گری بین رسانه و امنیت داشته باشند. آنچه قابلتوجه است، فنّاوری ارتباطی نوین، بر امنیت تأثیر مثبت دارد؛ اما زمانی که هویت مذهبی و ملی به‌عنوان واسطه قرار میگیرند، تأثیر رسانه بر امنیت منفی میشود. این رابطه نشاندهنده رابطۀ مؤثر منفی رسانۀ ماهواره بر هویت ملی ـ مذهبی است که بهتبع آن، تأثیر منفی بر احساس امنیت میگذارد.
مقاله پژوهشی
بهاره عباسی؛ منصور حقیقتیان؛ احمد موذنی
چکیده
این پژوهش با استفاده از رویکرد نظریه زمینه‌ای، جراحی زیبایی در مردان جوان تهرانی را مطالعه کیفی کرده است. با استفاده از فن مصاحبه نیمه‌ساختار یافته، با ده مرد جوان تهرانی که جراحی زیبایی کرده بودند، از طریق نمونهگیری هدفمند و با بیشترین تنوع ممکن مصاحبۀ عمیق شد. از مصاحبۀ هشت اشباع مفهومی حاصل شد، ولی برای اطمینان بیشتر تا نفر دهم ...
بیشتر
این پژوهش با استفاده از رویکرد نظریه زمینه‌ای، جراحی زیبایی در مردان جوان تهرانی را مطالعه کیفی کرده است. با استفاده از فن مصاحبه نیمه‌ساختار یافته، با ده مرد جوان تهرانی که جراحی زیبایی کرده بودند، از طریق نمونهگیری هدفمند و با بیشترین تنوع ممکن مصاحبۀ عمیق شد. از مصاحبۀ هشت اشباع مفهومی حاصل شد، ولی برای اطمینان بیشتر تا نفر دهم مصاحبهها اطمینان یافت. دادهها با استفاده از مدل پارادایمی اشتروس و کوربین، مقولهبندی و سپس مدل پارادایمی آن ترسیم شد. نتایج پژوهش نشان داد الگوپذیری، حساسیت به زیبایی و تناسباندام، حقارت عضوی و دلزدگی از روزمرگی، ازجمله موارد اقدام مردان جوان به جراحی زیبایی است. فشار اطرافیان، زیبایی مردانه کلیشهای و مشوّقهای پزشکی از عوامل مداخلهگر این تصمیم است که راهبردهایی چون واپسزنی پیری، تحقیقات قبل از عمل جراحی، ریسکپذیری و آزادیخواهی در سلیقهها را در پی دارد. برخی از پیامدهای این راهبردها، نمایشی بودن بدن، موش آزمایشگاهی، تقلید وارونه و ماندگاری عوارض بعد از عمل است.
مقاله پژوهشی
فاطمه مهرابی؛ بهروز عوض‌پور
چکیده
گسترش فناوری و توسعه هوش مصنوعی در زندگی مدرن به‌خصوص در عرصه ارتباطات انسانی به فرصتی برای ایجاد تحولات بنیادین در این عرصه، چه در روابط انسان و ماشین و چه در روابط انسانی شده است. این تحولات به همان اندازه که می‌توانند باعث توفیق روابط انسانی باشند، ممکن است عامل تحدید آن نیز باشند. از این‌رو پژوهش پیش رو با تمرکز بر هنر سینما ...
بیشتر
گسترش فناوری و توسعه هوش مصنوعی در زندگی مدرن به‌خصوص در عرصه ارتباطات انسانی به فرصتی برای ایجاد تحولات بنیادین در این عرصه، چه در روابط انسان و ماشین و چه در روابط انسانی شده است. این تحولات به همان اندازه که می‌توانند باعث توفیق روابط انسانی باشند، ممکن است عامل تحدید آن نیز باشند. از این‌رو پژوهش پیش رو با تمرکز بر هنر سینما که در سال‌های اخیر به بازنمایی فرصت‌ها و چالش‌های این مقوله پرداخته، این مسئله را در بستر این هنر و به‌طور خاص فیلم «او» اثر اسپایک جونز بررسی کرده تا به نقش هوش مصنوعی در شکل‌دهی به ارتباطات انسانی و روابط انسان و ماشین آگاهی یابد. روش انتخابی برای تحلیل این فیلم، روش اسطوره‌کاوی است که تحلیل آثار هنری را با عنایت به پس‌زمینه اجتماعی‌شان فراهم می‌کند. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که در نمونه مطالعاتی مذکور و دیگر آثاری که هم‌زمان و با مضامین مشابه خلق شده‌اند، روایات اسطوره‌ای مرتبط با هوش نقش محوری در شکل دادن به وقایع فیلم داشته‌اند؛ که این مسئله، خود نیز متأثر از زندگی شخصی مؤلف و اندیشه غالب مکان-زمان خلق اثر است. درواقع نمونه مطالعاتی این پژوهش، در موضوعی که بدان پرداخته بود، آیینه تمام‌نمای زمانه خویش است و از همین رو است که اقبال تماشاگران و متخصصان را به‌صورت توأمان دارد، چراکه همه افرادی که در زمان-مکان خلق این اثر زیست میکنند، نحواً و نوعاً تحت تأثیر روایات اسطوره‌ای مرتبط با هوش هستند.
مقاله پژوهشی
یارمحمد قاسمی؛ بهروز سپیدنامه؛ علی هاشمی
چکیده
این پژوهش با هدف مطالعه ذائقۀ مصرف موسیقی بین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه ایلام بر اساس پارادایم کیفی و به روش تحلیل تماتیک انجام گرفته است. از مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته برای گردآوری دادهها و از مدل براون و کلارک برای تحلیل استفاده شده است. جامعه هدف شامل کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی دانشگاه ایلام به تعداد ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مطالعه ذائقۀ مصرف موسیقی بین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه ایلام بر اساس پارادایم کیفی و به روش تحلیل تماتیک انجام گرفته است. از مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته برای گردآوری دادهها و از مدل براون و کلارک برای تحلیل استفاده شده است. جامعه هدف شامل کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی دانشگاه ایلام به تعداد ۲۵ نفر و محدوده زمانی و مکانی پژوهش ۹ ماهه اول سال ۱۳۹۷ در دانشگاه ایلام است. در این مطالعه نمونه‌یابی هدفمند (برای گزینش دانشجویان کارشناسی ارشد) بوده که درنهایت با ۱۱ نمونه اشباع حاصل شد. در مراحل تحلیل تم، ۱۷ تم فرعی و ۴ تم اصلی شناسایی و تعریف شد. یافته‌های این مقاله الگویی خاص خود را نمایانده و زمینۀ فرهنگی و زمینه موسیقایی و به‌طور خاص بک‌گراند شنیداری افراد را زمینه‌ساز ذائقۀ مصرفی آنان نشان میدهد. به نحوی که دانشجویان موسیقی‌هایی را مصرف میکنند که پیشتر در کانون خانواده، مهمانی‌های فامیلی و جمع‌ها و پاتوق‌های دوستانه شنیده‌اند. درمجموع باید گفت که ذائقۀ مصرف موسیقی دانشجویان موردمطالعه، متأثر و متشکل از زمینه فرهنگی خاصه کیفیت مطالعه، دانش و آگاهی و نیز زمینۀ موسیقایی و به‌طور خاص بک‌گراند شنیداری آنان است. زمینۀ فرهنگی فقیر و ضعیف افراد، زمینۀ موسیقایی فقیر را به وجود آورده است که به‌نوبۀ خود سیالیت ذائقۀ موسیقایی را به دنبال داشته است. البته به تبعیت از بوردیو می‌توان ادعا کرد که ذائقۀ مصرف موسیقی نیز به نوبه خود زمینۀ فرهنگی و زمینۀ موسیقایی را بازتولید می‌کند.
مقاله پژوهشی
توحید محرمی
چکیده
افراط گرایی و خشونت گروه‌های افراطی به نام دین و به ظاهر اسلامی در سال‌های اخیر فجایع زیادی را به بار آورده است و مردم مناطق مختلفی از جهان به ویژه خاورمیانه از ناحیه افراطی‌گری مصائب زیادی را متحمل شده‌اند. فارغ از اینکه این منازعات که در منطقه و جهان بر پایه باورهای دینی شکل گرفته‌اند یا نه، برخی تلاش میکنند با ترویج اسلام ...
بیشتر
افراط گرایی و خشونت گروه‌های افراطی به نام دین و به ظاهر اسلامی در سال‌های اخیر فجایع زیادی را به بار آورده است و مردم مناطق مختلفی از جهان به ویژه خاورمیانه از ناحیه افراطی‌گری مصائب زیادی را متحمل شده‌اند. فارغ از اینکه این منازعات که در منطقه و جهان بر پایه باورهای دینی شکل گرفته‌اند یا نه، برخی تلاش میکنند با ترویج اسلام هراسی، و همانندسازی خشونت و افراط گرایی با جهاد اسلامی، دین الهی و رحمانی اسلام به‌عنوان مکتبی خشن معرفی شود. بر همین اساس، مقاله پیش‌رو در چارچوب تحلیلی «سازه‌انگارانه» با هدف اصلی بازخوانی مفهوم جهاد اسلامی و ماهیت آن و تبیین افتراق انگاره‌های جریان افراط‌گرایی و خشونت در قالب دین درصدد است به این پرسش پاسخ دهد که؛ ناسازگاری افراطی‌گری و خشونت با مفهوم اصیل جهاد اسلامی چگونه است؟ داده‌های به‌دست آمده از مطالعۀ موضوع تحقیق و منابع و نظرات اندیشمندان دینی تأئید میکنند که؛ فقدان درک صحیح از مفهوم نظری جهاد اسلامی موجبات تصور نادرست و عملی در مشروع بودن اعمال افراط گرایان و کاربرد خشونت علیه دیگران شده است و این در حالی است که «نسبتی بین افراط گرایی و جهاد اسلامی وجود ندارد». لذا اقدامات و اعمال خشونت‌آمیز گروه‌های افراطی‌گرا همچون القائده که برای احیای خلافت اسلامی و اجرای شریعت به عنوان نئوجهادیسم انجام شده است به لحاظ دینی مردود بوده و با آن ناسازگار است. نوع تحقیق کاربردی ـ توسعه‌ایی بوده و روش آن اسنادی و کتابخانه‌ایی است.
مقاله پژوهشی
هامون شریفی میلانی؛ زهرا برومند؛ علیرضا امیرکبیری
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل تأثیرگذار در صنعت نشر کتاب در ایران و ارائه الگوی کیفی نشر کتاب در ایران است. این پژوهش از نظر رویکرد کیفی و شیوه اجرا، روش مبتنی بر نظریۀ داده بنیاد است. جامعۀ آماری شامل کارشناسان و مدیران نشر کشور هستند که با استفاده از نمونهگیری هدفمند درمجموع 16 نفر به‌عنوان مشارکت‌کننده انتخاب شدند. دادهها ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل تأثیرگذار در صنعت نشر کتاب در ایران و ارائه الگوی کیفی نشر کتاب در ایران است. این پژوهش از نظر رویکرد کیفی و شیوه اجرا، روش مبتنی بر نظریۀ داده بنیاد است. جامعۀ آماری شامل کارشناسان و مدیران نشر کشور هستند که با استفاده از نمونهگیری هدفمند درمجموع 16 نفر به‌عنوان مشارکت‌کننده انتخاب شدند. دادهها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و بدون ساختار گردآوری شد. برای به‌دست آوردن اعتبار و روایی دادهها از دو روش بازبینی مشارکت‌کنندگان و مرور خبرگان استفاده شد. پس از انجام مصاحبه و بررسی مجدد مؤلفه‌های استخراج‌شده توسط خبرگان، مقوله محوری مطالعه پیش‌رو، ضعف در مدیریت بنگاههای نشر شناسایی شد که با توجه به شرایط علّی، زمینه‌ای و میانجی، راهبردهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ارائه شده است. بر اساس نتایج، مهم‌ترین مقوله‌های تأثیرگذار بر صنعت نشر شامل: مدیریت بنگاههای نشر، استراتژی صنعت نشر و فناوری اطلاعات و ارتباطات است و شرایط اقتصادی، تکثیر غیرمجاز، شرایط اجتماعی و سرانه مطالعه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. پدیده محوری موردمطالعه در این پژوهش ضعف مدیریت در بنگاههای نشر است. جهت بهبود شرایط و به‌عنوان مؤلفۀ راهبردی بکارگیری و استفاده از فناوریهای اطلاعاتی در حوزۀ نشر پیشنهاد شده است.
