حسن بشیر؛ علی اسکندری
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 7-25
چکیده
امروزه رسانه‌های جمعی به عنصری مهم تبدیل شده و بر همۀ عرصههای زندگی اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نفوذی انکارناپذیر دارد. تلویزیون ایران که در سطحی کلان هدف خود را انسانسازی و ایفای نقش دانشگاهی بزرگ معرفی کرده باید در ایفای نقشی فرهنگساز به شکل جدی ورود پیدا کند.
از این رو، در این مقاله ابتدا به چگونگی فرهنگسازی ...
بیشتر
امروزه رسانه‌های جمعی به عنصری مهم تبدیل شده و بر همۀ عرصههای زندگی اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نفوذی انکارناپذیر دارد. تلویزیون ایران که در سطحی کلان هدف خود را انسانسازی و ایفای نقش دانشگاهی بزرگ معرفی کرده باید در ایفای نقشی فرهنگساز به شکل جدی ورود پیدا کند.
از این رو، در این مقاله ابتدا به چگونگی فرهنگسازی رسانه‌ها در ابعاد گوناگون فرهنگ میپردازیم و در ادامه با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع امروزی، چگونگی بازنمایی آن را در متون تلویزیونی بررسی خواهیم کرد. به همین منظور ابتدا پس از بیان تقسیمبندیهایی از فرهنگ، آن را به سه حوزۀ اصلی باورهای بنیادین، ارزش‌ها و هنجارها و رفتارها تقسیم می‌کنیم و سپس نحوۀ ورود رسانه در هر کدام از این ابعاد را با توجه به اصول سند چشمانداز بررسی می‌کنیم.
در نهایت اینکه رسانه‌ها به منظور فرهنگسازی در جامعه و بهخصوص نهاد خانواده باید در گام نخست تغییراتی را در سطح باورهای بنیادین و در ادامه در سطح ارزش‌ها و هنجارها به وجود آورند؛ همچنین برنامه‌ریزی بر روی باورهای بنیادین که در قاعدۀ هرم قرار دارد، بسیار تأثیرگذارتر از انواع دیگر هرم خواهد بود، چراکه این بُعد از فرهنگ اگرچه ممکن است کمرنگ شود، هیچ‌گاه از بین نخواهد رفت.
سیدمجتبی رضوی طوسی؛ لیلا باقری
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 27-64
چکیده
گرد‌آوری داد‌ه‌های فرهنگی، به منظور رفع کمبود اطلاعات از فعالیت‌های فرهنگی جامعه، یکی از انتظارهایی است که می‌توان از اولیای امور فرهنگی داشت. سیاستگذاران فرهنگی به دلیل کمبود این اطلاعات، دشواری‌های بسیاری داشته و در پی‌ریزی سیاست‌های کلان فرهنگی با موانع جدی روبه‌رو بوده‌اند، بنابراین ارائه سیمایی ...
بیشتر
گرد‌آوری داد‌ه‌های فرهنگی، به منظور رفع کمبود اطلاعات از فعالیت‌های فرهنگی جامعه، یکی از انتظارهایی است که می‌توان از اولیای امور فرهنگی داشت. سیاستگذاران فرهنگی به دلیل کمبود این اطلاعات، دشواری‌های بسیاری داشته و در پی‌ریزی سیاست‌های کلان فرهنگی با موانع جدی روبه‌رو بوده‌اند، بنابراین ارائه سیمایی عینی از وضعیت فرهنگی کشور منوط به روشی معتمد و جامع است. از آنجا که نشریههای حوزه خانواده در کشور جزو کالاهای فرهنگی به شمار میآید و تأثیر بسزایی بر فرهنگ جامعه دارد، پژوهش حاضر پایه‌ریزی و انجام شد تا با بررسی و شناخت بیشتر، محتوای نشریههای حوزه خانواده خصوصاً پیام‌ها و مطالب فرهنگی آن را ـ که در دورهای یک‌ماهه به مخاطب ارائه می‌دهند ـ بررسی کنیم و به تصویری از این پیام دست یابیم. برای تحقق این هدف یکی از مهم‌ترین موضوع‌های مدنظرمان عبارت است از:
ـ بررسی دقیق مسائل فرهنگی قابل توجه نشریهها، عکس‌ها و آگهی‌های همۀ نشریههای مورد پژوهش و تحلیل‌محتوای آنها.
اهمّ یافته‌های پژوهش عبارت است از:
ـ بیش از سهچهارم تیترهای روی جلد این مجلهها با اخبار روز همخوانی ندارد.
ـ مطالبی که مستقیم به روابط والدین و فرزندان، روابط فرزندان با هم و روابط کل اعضای خانواده پرداخته باشد، بسیار اندک است که توصیه می‌شود توجه بیشتری به این مطالب شود.
حمید اخوان
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 65-107
چکیده
موضوع بررسی تأثیر متقابل فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)[1] و برخی دستاوردهای آن بر حوزۀ سیاست[2] در کشور ما بسیار تازه است و جستجوهای هوشمندانه در سایت‌های اینترنتی نیز گواهی بر این مدعاست که حتی در کشورهای پیشرفتۀ صنعتی که پیشقراولان عرصۀ فناوری هستند، بررسی این تأثیر به حوزههای بسیار محدودی مانند رأیگیری الکترونیکی و برگزاری ...
بیشتر
موضوع بررسی تأثیر متقابل فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)[1] و برخی دستاوردهای آن بر حوزۀ سیاست[2] در کشور ما بسیار تازه است و جستجوهای هوشمندانه در سایت‌های اینترنتی نیز گواهی بر این مدعاست که حتی در کشورهای پیشرفتۀ صنعتی که پیشقراولان عرصۀ فناوری هستند، بررسی این تأثیر به حوزههای بسیار محدودی مانند رأیگیری الکترونیکی و برگزاری انتخابات مکانیزه، افزایش دسترسی تودهها به اطلاعات سیاسی و... منحصر شده است.
بررسی همهجانبۀ این موضوع نیازمند تخصصهای بیندیسیپلینی است. این مقاله به مثابه گامی نخست به طرح نظری همین بحث می‌پردازد و تلاش میکند تأثیر متقابل «فناوری اطلاعات و ارتباطات» را بر مهم‌ترین عنصر عرصۀ سیاست، یعنی «دولت»[3] و نیز بر حوزۀ «توسعۀ سیاسی»[4] و پیش‌نیازهای آن مطالعه نماید. بنابراین کنکاش و جستجوی رابطۀ احتمالی بین این مقوله‌ها و چگونگی آن، مسئله و هدف اصلی این نوشته است و نگارنده ضمن تأکید بر اهمیت بررسی این موضوع، وجود رابطه مثبت بین این مفاهیم سه‌گانه را مهم‌ترین یافتۀ نوشتۀ خود معرفی میکند و نشان می‌دهد که چگونه توسعۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند به کارکردهای اساسی دولت در جامعه مدد رساند، فرایند توسعۀ سیاسی را تسهیل نماید و در نتیجه توسعۀ مستمر و پایدار خود را نیز تضمین کند.
2. Information, Communication & Technology (ICT)
3. Politics
4. State
5. Political Development
صادق رشیدی
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 109-126
چکیده
این مقاله با روش تحقیق کیفی نوشته شده و هدف اصلی، تبیین مفاهیم نشانداری سلسله مراتبی و فرایند دلالتگری در موسیقی دستگاهی ایران است. نتایج به دست آمده از تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که نشانداری در موسیقی ایرانی به چند شکل اصلی روی می‌دهد: 1. روابط بین گوشه‌های مشترک دستگاه‌ها 2. روابط بین نت‌ها.
همچنین دلالتگری نیز عمدتاً ...
بیشتر
این مقاله با روش تحقیق کیفی نوشته شده و هدف اصلی، تبیین مفاهیم نشانداری سلسله مراتبی و فرایند دلالتگری در موسیقی دستگاهی ایران است. نتایج به دست آمده از تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که نشانداری در موسیقی ایرانی به چند شکل اصلی روی می‌دهد: 1. روابط بین گوشه‌های مشترک دستگاه‌ها 2. روابط بین نت‌ها.
همچنین دلالتگری نیز عمدتاً در قالب گسترۀ فرهنگی کلان و نیز به شکل تداعی معانی ایجاد می‌شود که البته از حیث شناخت معانی، حالتی سیال و متعدد در چارچوب موسیقی دستگاهی دارد، مگر در مواردی که موسیقی ایرانی در بافت دیگری مثل تعزیه قرار بگیرد، که در آن صورت وجه قراردادی دلالت، برجستگی بیشتر دارد.
بیژن خواجه‌نوری؛ زهرا ریاحی؛ سید ابراهیم مساوات
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 127-157
چکیده
مطالعۀ حاضر رابطۀ بین میزان دینداری و کیفیت زندگی جوانان شهر شیراز را بررسی میکند. در ابتدا مطالعه‌های انجام شده در این حوزه را مرور کردیم، سپس بر اساس نظریهای مبتنی بر آرای بومشناختی پنج فرضیه را مطرح نمودیم. برای آزمون فرضیهها 550 جوان بین 15 تا 29 سال شهر شیراز را به شیوۀ نمونهگیری اتفاقی چندمرحله‌ای انتخاب کردیم. ...
بیشتر
مطالعۀ حاضر رابطۀ بین میزان دینداری و کیفیت زندگی جوانان شهر شیراز را بررسی میکند. در ابتدا مطالعه‌های انجام شده در این حوزه را مرور کردیم، سپس بر اساس نظریهای مبتنی بر آرای بومشناختی پنج فرضیه را مطرح نمودیم. برای آزمون فرضیهها 550 جوان بین 15 تا 29 سال شهر شیراز را به شیوۀ نمونهگیری اتفاقی چندمرحله‌ای انتخاب کردیم. روش تحقیق این مطالعه، پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه است. نتایج به دست آمده در سطح تحلیل دو متغیره نشان می‌دهد که بین کیفیت زندگی و جنسیت، رابطه وجود دارد و بین کیفیت زندگی و سطوح گوناگون فردی، خانوادگی، فراخانوادگی و کلان، رابطۀ مثبت و معنیداری وجود دارد.
نتایج به دست آمده در سطح تحلیل «رگرسیونی» نشان می‌دهد که متغیرهای سطح فردی، سن، طبقۀ پایین و بالای اجتماعی و سطح کلان بر روی هم 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکند. این تحقیق نشان می‌دهد که تقویت عوامل مذهبی، باورها، عقاید افراد و هویت مذهبی افراد جامعه تأثیر بسزایی بر بهبود سلامت روانی، اجتماعی، جسمانی و در کل کیفیت زندگی آنها دارد.
محمد سلطانیفر؛ خدیجه ططری
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 159-183
چکیده
امروزه فناوری‌های ارتباطی با حجم فراوانی زندگی ما را تحت تأثیر قرار دادهاند، به گونهای که انسان امروز بدون این فناوری‌های جدید نمی‌تواند به زندگیاش ادامه دهد. پیشرفت و گسترش فناوری‌های ارتباطی علاوه بر تأثیرات مثبتی که در زندگی انسان‌ها دارد، دارای تأثیرات منفی نیز هست که بر همین اساس نظریهپردازان علوم ارتباطات ...
بیشتر
امروزه فناوری‌های ارتباطی با حجم فراوانی زندگی ما را تحت تأثیر قرار دادهاند، به گونهای که انسان امروز بدون این فناوری‌های جدید نمی‌تواند به زندگیاش ادامه دهد. پیشرفت و گسترش فناوری‌های ارتباطی علاوه بر تأثیرات مثبتی که در زندگی انسان‌ها دارد، دارای تأثیرات منفی نیز هست که بر همین اساس نظریهپردازان علوم ارتباطات با توجه به آثار و پیامدهای فناوری‌های ارتباطی به دو گروه تقسیم میشوند: عدهای اعتقاد به تأثیرات مثبت فناوری‌های ارتباطی دارند و برخی دیگر توجه خود را بر روی آثار منفی فناوری‌های ارتباطی متمرکز کردهاند. در این مقاله بر آنیم که به بررسی این دو دیدگاه مثبت و منفی دربارۀ فناوریها و همچنین پیامدها و تأثیرات سیاسی و اقتصادی فناوری‌های ارتباطی و اثرات آن بر پدیدۀ جهانی شدن بپردازیم.
محمدصادق نصرالهی
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، صفحه 185-218
چکیده
با توجه به جایگاه ویژه و منحصربهفرد رسانه‌های همگانی در عصر اطلاعات، در بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی، به قانون‌گذاری در حوزۀ رسانه‌های همگانی به منظور نظم‌بخشی و پیگیری سیاست‌های مطلوب خود، توجه خاصی شده است. در میان تجربه‌های گوناگون قانون‌گذاری، تجربۀ «قانون جامعنویسی» در حوزۀ رسانه‌های ...
بیشتر
با توجه به جایگاه ویژه و منحصربهفرد رسانه‌های همگانی در عصر اطلاعات، در بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی، به قانون‌گذاری در حوزۀ رسانه‌های همگانی به منظور نظم‌بخشی و پیگیری سیاست‌های مطلوب خود، توجه خاصی شده است. در میان تجربه‌های گوناگون قانون‌گذاری، تجربۀ «قانون جامعنویسی» در حوزۀ رسانه‌های همگانی، به مثابه یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین رویکردها، در سال‌های اخیر با رشد فزاینده‌ای همراه بوده است.
در کشور ما نیز موضوع قانون جامعنویسی در حوزۀ رسانه‌های همگانی، بهخصوص پس از تدوین و تصویب برنامۀ چهارم توسعه (1383) مورد توجه قرار گرفته؛ به طوری که در این برنامه، دولت مکلف به تدوین «نظام جامع حقوقی رسانه‌های همگانی» شده است. در برنامۀ پنجم توسعه نیز ـ که به تازگی لازمالاجرا شده ـ بر این امر بسیار تأکید شده است. بر این اساس، در این مقاله مسئلۀ ضرورت‌یابی قانون جامع رسانه‌های همگانی در ایران به عنوان مطالعۀ پیشینی تدوین قانون، مطرح شده است.
به نظر نگارنده حال که بناست قانون جامع رسانه‌های همگانی تهیه و تصویب شود، پیش از آغاز تدوین قانون باید به این سؤال اساسی پاسخ داد: آیا تدوین قانون جامع رسانه‌های همگانی در جمهوری اسلامی ایران ضرورت دارد؟ این مقاله درصدد پاسخگویی به این پرسش است.
