نجمه حسینیسروری؛ حامد طالبیان؛ محمدمهدی مولایی
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 9-42
چکیده
سه‌گانة «اخراجی‌ها» از مهم‌ترین فراورده‌های فرهنگ مردم‌پسند در حوزة دفاع مقدس است. اخراجی‌ها را می‌توان پرفروش‌ترین داستان دفاع مقدس دانست. هرچند مضمون اصلی هر کدام از قسمت‌های سه‌گانة اخراجی‌ها متفاوت است، شخصیت‌های اصلی این سه‌گانه ثابتاند.
این پژوهش با مبنا قرار دادن روایت‌شناسی ساختارگرا ...
بیشتر
سه‌گانة «اخراجی‌ها» از مهم‌ترین فراورده‌های فرهنگ مردم‌پسند در حوزة دفاع مقدس است. اخراجی‌ها را می‌توان پرفروش‌ترین داستان دفاع مقدس دانست. هرچند مضمون اصلی هر کدام از قسمت‌های سه‌گانة اخراجی‌ها متفاوت است، شخصیت‌های اصلی این سه‌گانه ثابتاند.
این پژوهش با مبنا قرار دادن روایت‌شناسی ساختارگرا و با استفاده از الگوی مشارکت‌کنندگان «گریماس»، به دنبال یافتن فراز و فرودهای نقش رزمنده در روایت سه‌گانة اخراجی‌هاست. در هر فیلم در سه پی‌رفت،[1] جایگاه سه نوع رزمنده مشخص شده و به تغییرات موقعیت رزمندگان مخلص، رزمندگان فرصت‌طلب و رزمندگان اخراجی در جایگاه‌های فاعل، یاری‌دهنده و بازدارنده توجه شده است. بررسی مجموع فراز و فرودهای سه نوع شخصیت رزمنده در سه‌گانة اخراجی‌ها، نشان می‌دهد که بر خلاف عنوان فیلم اخراجی‌ها، این رزمندگان مخلص هستند که در جایگاه محوری روایت قرار دارند و نه رزمندگان اخراجی. رزمندگان مخلص در پی‌رفت[2] نهایی هر کدام از قسمت‌های سهگانۀ روایت فیلم، در جایگاه فاعل قرار میگیرند و داستان حول نقش آنها به پایان می‌رسد.
1. Sequence
2. گزاره که کوچک‌ترین واحد روایی است و هم‌ارز یک جملۀ مستقل (تودوروف،1379: 88 ؛ احمدی،1370: 83) از ترکیب یک شخصیت با کنشی منفرد و تجزیهنشدنی (مثل الف، ب را می‌کشد یا الف به شهر می‌رسد) و یا با یک صفت ساده و بسیط (مثل الف شرور است یا الف شاه است) به وجود می‌آید و پی‌رفت که معادل یک جملۀ مرکب است، رشته‌ای از گزاره‌هاست که خود به تنهایی می‌تواند یک داستان باشد (تودوروف،1379: 91). برای آشنایی با مفهوم پی‌رفت و چگونگی تشخیص حد و مرز پی‌رفت‌های متوالی یک متن نگاه کنید به: (تودوروف،1379: 90 ـ 86 ؛ اخوت،1371: 58 ـ 57).
باقر ساروخانی؛ مریم مقربیان
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 43-75
چکیده
هدف این تحقیق، شناسایی گرایش به تجددگرایی و نگرش به مراسم ازدواج و آثار آن در واسطههای گزینش همسر و نگرش به مهریه است که با نام «تجددگرایی و همسرگزینی؛ تحقیقی مقایسهای در بین زنان مناطق 1 و 11 شهر تهران» در سال 1388 انجام شده است.
نظریۀ کارکردگرایی ساختاری به مثابه چارچوب نظری انتخاب شد و روش تحقیق، شیوۀ پیمایش است. انتخاب نمونه ...
بیشتر
هدف این تحقیق، شناسایی گرایش به تجددگرایی و نگرش به مراسم ازدواج و آثار آن در واسطههای گزینش همسر و نگرش به مهریه است که با نام «تجددگرایی و همسرگزینی؛ تحقیقی مقایسهای در بین زنان مناطق 1 و 11 شهر تهران» در سال 1388 انجام شده است.
نظریۀ کارکردگرایی ساختاری به مثابه چارچوب نظری انتخاب شد و روش تحقیق، شیوۀ پیمایش است. انتخاب نمونه به روش نمونهگیری تصادفی صورت گرفته و حجمنمونه 285 نفر است که از این میان 165 نفر مربوط به منطقۀ 1 و 120 نفر متعلق به منطقۀ 11 است. فرضیههای این تحقیق بررسی رابطۀ بین نقش واسطهها و انتخاب فردی و مراسم ازدواج و نگرش به مهریه با میزان گرایش افراد به تجددگرایی است که در نتایج آزمون فرضیهها مشخص شد در کل بین تجددگرایی و همسرگزینی رابطۀ معناداری وجود دارد، زیرا هرچقدر متغیر مستقل افزایش مییابد، نقش واسطههای انسانی در انتخاب همسر و برپایی مراسم ازدواج کمرنگ میشود، ولی نگرش به مهریه و انتخاب فردی کمترین رابطه را با تجددگرایی داشته است.
مقاله پژوهشی
سیدکمالالدین موسوی؛ فرشاد جمالی
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 77-117
چکیده
موبایل به منزلۀ یکی از فناوریهای نوین و تأثیرگذار ارتباطی هماکنون حضوری ناخوانده، ولی فعال در بین نوجوانان و جوانان دارد و در فضاهای آموزشی بسیاری، سنن و آموزههای تعلیم و تربیت سنتی را به چالش می‌کشد. در این راستا، مطالعه دربارۀ رابطۀ میان استفاده از موبایل و جامعهپذیری مدرسهای دانشآموزان، درواقع ردیابیِ یکی از ...
بیشتر
موبایل به منزلۀ یکی از فناوریهای نوین و تأثیرگذار ارتباطی هماکنون حضوری ناخوانده، ولی فعال در بین نوجوانان و جوانان دارد و در فضاهای آموزشی بسیاری، سنن و آموزههای تعلیم و تربیت سنتی را به چالش می‌کشد. در این راستا، مطالعه دربارۀ رابطۀ میان استفاده از موبایل و جامعهپذیری مدرسهای دانشآموزان، درواقع ردیابیِ یکی از مسائل اجتماعیِ بالقوهای است که نهتنها در جامعۀ ما، بلکه در ملل دیگر نیز بهتدریج توجه و تمرکز محققان و کارشناسان ـ و البته مسئولان و برنامهریزان اجتماعی ـ را به خود معطوف کرده است.
در پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطۀ میان نحوۀ استفاده از موبایل با جامعهپذیری مدرسهای از نظریههای جامعهشناسانی چون: «مانوئل کاستلز»، «هانس گسر»، «اینگلهارت» و دیگران استفاده کرده و در انجام تحقیق از روش پیمایشی بهره بردهایم.
یافتههای پژوهش نشانگر آن است که در مجموع بین الگوی استفاده از موبایل با توجه به ابعادی چون: شدت و میزان استفاده، نوع نگرش و استفاده (ابزاری یا بیانگر)، موقعیتهای استفاده (مناسب یا نامناسب) و سابقۀ استفاده از موبایل با میزان جامعهپذیری مدرسهای رابطۀ معنادار وجود دارد.
مقاله پژوهشی
حمید عبداللهیان؛ سبحان یحیایی
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 119-149
چکیده
این مقاله به تحلیل سازوکار قالبسازی شناسه‌های تصویر در شبکۀ اجتماعی برخط یاهو٣٦٠ و بازتاب آن در ذهن مخاطبان میپردازد. به طور روشنتر باید اشاره کنیم که این مقاله به تحلیل انگارهسازیهای هویتی در پرتو شیوۀ زندگی بازنمایی شده در جامعۀ مجازی ایرانی از طریق تحلیل نشانهشناختی میپردازد. به لحاظ نظری چنین تحلیلی ...
بیشتر
این مقاله به تحلیل سازوکار قالبسازی شناسه‌های تصویر در شبکۀ اجتماعی برخط یاهو٣٦٠ و بازتاب آن در ذهن مخاطبان میپردازد. به طور روشنتر باید اشاره کنیم که این مقاله به تحلیل انگارهسازیهای هویتی در پرتو شیوۀ زندگی بازنمایی شده در جامعۀ مجازی ایرانی از طریق تحلیل نشانهشناختی میپردازد. به لحاظ نظری چنین تحلیلی در قالب ملاحظههای نظری «بودریار»[1] دربارۀ «حاد واقعیت»[2] و شبیهسازی قرار میگیرد. همچون بودریار، ما نیز در این مقاله دنیای معاصر ایرانی را دنیای دیداری و مجازی در نظر میگیریم. مطالعههایی که به صورت تجربی انجام دادهایم، نشان می‌دهد که در تعریف تصویر شیوۀ زندگی ایرانی، «شبیهسازی»[3] جای «بازنمایی»[4] نشسته و واقعیت به حاد واقعیت بدل شده است. روش‌شناسی این کار نیز در قالب تفسیری و با استفاده از کاربرد نشانه‌شناسی است. ارتباط صمیمی با فضای شبکه‌های مجازی در مقایسه با سایتهای اینترنتی، باورپذیری این شبکه‌ها را افزون میکند و موجب تسری این تصویرسازیهای غیرایرانی در زندگی روزمرۀ ایرانی خواهد شد. این امر لزوم پر کردن خلأ تعریف تصویر زندگی ایرانی را گوشزد میکند که ما در این مقاله بخشی از آن را انجام دادهایم. 2. Baudrillard [2]. Hyper reality [3]. Simulation [4]. Representation
مقاله پژوهشی
هادی خانیکی؛ حبیب راثی تهرانی
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 151-187
چکیده
طراحی پیامهای سلامت مقولهای میانرشتهای است که از حوزۀ ارتباطات سلامت و مطالعههای نوین ارتباطات و آموزش بهداشت نشئت گرفته است. آنچه در این مقاله بدان پرداختهایم، بررسی میزان تأثیر پیامهای سلامت بر مخاطبان تلویزیون است. پرسش مهم مقاله این است که چگونه رسانه‌ای مانند تلویزیون از طریق تولید و پخش پیامها و اطلاعات ...
بیشتر
طراحی پیامهای سلامت مقولهای میانرشتهای است که از حوزۀ ارتباطات سلامت و مطالعههای نوین ارتباطات و آموزش بهداشت نشئت گرفته است. آنچه در این مقاله بدان پرداختهایم، بررسی میزان تأثیر پیامهای سلامت بر مخاطبان تلویزیون است. پرسش مهم مقاله این است که چگونه رسانه‌ای مانند تلویزیون از طریق تولید و پخش پیامها و اطلاعات سلامتمحور، منجر به تغییر رفتار در فرد میشود؟ به این اعتبار، حوزۀ مربوط به تأثیر پیام در این پژوهش، رفتار مخاطبان است.
پیامهای سلامت در این پژوهش به پیامهایی اطلاق میشوند که مستقیم یا غیرمستقیم (در قالب فیلمها، سریالها و سایر برنامههای تلویزیون) به بحث سلامت فردی و اجتماعی مردم از جمله: سبک زندگی سالم، پیشگیری و یا درمان بیماریها میپردازند.
برای سنجش تأثیر این دسته از پیامها بر مخاطبان، نمونۀ آماری را با حجم 600 نفر از میان شهروندان بالای 15 سال تهرانی انتخاب کردهایم. روش این پژوهش پیمایش است. از مهم‌ترین یافتههای پژوهش این است که پیامهای سلامت تلویزیون برای تغییر رفتار در فرد کافی نیستند و ارتباطات میانفردی نقش مکمل را برای پیامهای رسانه‌ای دارند.
مقاله پژوهشی
حسن مجیدی؛ جواد نوریزاده
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 189-223
چکیده
در مقالۀ حاضر نحوۀ بازنمایی تحولات داخلی ایران در سال 1388 را در شبکۀ تلویزیونی «بی‌بی‌سی فارسی» بررسی کردهایم. در این مقاله کوشیدهایم با استخراج محورهای گفتمان غالب بازنمایی شده، روند و ابعاد رویکرد جریان‌سازی در قالب خبر و برنامههای خبری این شبکه، تبیین راهکارهای رسانه‌ای آن در قالب گفتمان رسانۀ حرفه‌ای و ابعاد ...
بیشتر
در مقالۀ حاضر نحوۀ بازنمایی تحولات داخلی ایران در سال 1388 را در شبکۀ تلویزیونی «بی‌بی‌سی فارسی» بررسی کردهایم. در این مقاله کوشیدهایم با استخراج محورهای گفتمان غالب بازنمایی شده، روند و ابعاد رویکرد جریان‌سازی در قالب خبر و برنامههای خبری این شبکه، تبیین راهکارهای رسانه‌ای آن در قالب گفتمان رسانۀ حرفه‌ای و ابعاد گفتمان هژمونیک این رسانه را در خلق گفتمانهای القایی برای مخاطبان واکاوی کنیم. برخی از مهم‌ترین محورهای جریان‌سازی رسانه‌ای بی‌بی‌سی فارسی در سال 1388 عبارتاند از: القای نقض حقوقبشر و آزادیهای مدنی در ایران، القای ناکارآمدی دولت و نظام، تقویت جریانهای مخالف و تعمیق شکاف سیاسی در ایران. در این مقالۀ مستند، برنامهها و گزارشهای خبری شبکۀ بی‌بی‌سی و مصادیق و مستندهای این جریانسازیها را توضیح دادهایم. به نظر می‌رسد مهم‌ترین نشانهها و دالهای محوری گفتمان شبکۀ بی‌بی‌سی فارسی در قبال ایران در سال 1388، بحران مشروعیت در جمهوری اسلامی ایران و نیز تهدیدهای ایران است.
مقاله پژوهشی
عبدالله بیچرانلو
دوره 12، شماره 15 ، آذر 1390، صفحه 225-245
چکیده
این مقاله با هدف بررسی بازنمایی فرهنگ رضوی در سینمای ایران، به معرفی اجمالی و مرور مـهمتریـن فیلم‌های ساخته شده دربارۀ فرهنگ رضوی در کشورمان در سال‌های پس از انقلاب اسلامی میپردازد. در بررسی متمرکزتر موضوع، فیلم سینمایی کیمیا را به عنوان یکی از فیلم‌های مهمی که در بخش زیادی از آن ارتباط معنوی با امام رضا (ع) در کانون ...
بیشتر
این مقاله با هدف بررسی بازنمایی فرهنگ رضوی در سینمای ایران، به معرفی اجمالی و مرور مـهمتریـن فیلم‌های ساخته شده دربارۀ فرهنگ رضوی در کشورمان در سال‌های پس از انقلاب اسلامی میپردازد. در بررسی متمرکزتر موضوع، فیلم سینمایی کیمیا را به عنوان یکی از فیلم‌های مهمی که در بخش زیادی از آن ارتباط معنوی با امام رضا (ع) در کانون توجه فیلمساز قرار گرفته، تحلیل کردهایم.
در بررسی این فیلم که در زمرۀ فیلم‌های مربوط به دفاع مقدس نیز به شمار میرود، نگارنده از روش کیفی تحلیل نشانهشناختی بهره گرفته و در به کارگیری تحلیل نشانهشناختی برای بررسی فیلم از الگوی «رولان بارت» در تحلیل رمان «بالزاک»[1] استفاده شده و صحنههایی از فیلم که مستقیم در ارتباط با موضوع این مقاله بوده، گزینش و بررسی شده است.
[1]. Balzac
