مقاله پژوهشی
ناصر باهنر؛ طاهره جعفری
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 7-44
چکیده
در این نوشتار «نظریۀ کاشت»[1] «جرج گربنر»[2] را با این مضمون که تکرار برنامههای تلویزیون بر ذهن مخاطبانِ پر مصرف تأثیر کاشتی میگذارد، درخصوص مقولههای دینی، گروهی و جنسیتی هویت بررسی کرده و محتوای پیامهای ارائه‌شده از تلویزیون و نگرش مخاطبان به هویت را با بهرهگیری از روش تحلیلمحتوای تصویر و پیمایش، تحلیل ...
بیشتر
در این نوشتار «نظریۀ کاشت»[1] «جرج گربنر»[2] را با این مضمون که تکرار برنامههای تلویزیون بر ذهن مخاطبانِ پر مصرف تأثیر کاشتی میگذارد، درخصوص مقولههای دینی، گروهی و جنسیتی هویت بررسی کرده و محتوای پیامهای ارائه‌شده از تلویزیون و نگرش مخاطبان به هویت را با بهرهگیری از روش تحلیلمحتوای تصویر و پیمایش، تحلیل و تبیین کردهایم.
نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان میدهد برخلاف اینکه تلویزیون ایران دربارۀ هر کدام از مقولههای مورد بررسی هویت، پیامهایی را تولید و پخش می‌کند، اما این پیامها در کنار سایر عوامل تأثیرگذارند و تلویزیون پس از سایر متغیرهای نظام اجتماعی عاملی تأثیرگذار بر نگرش مخاطبان دربارۀ هویت بوده است. این مقاله که حاصل پژوهشی علمی در مرکز تحقیقات صداوسیماست، نشان میدهد نظریۀ کاشت که بر تأثیرهای قدرتمندانۀ تلویزیون بهویژه بر بینندگان پر مصرف تأکید دارد، در ایران اثبات نمیشود.
[1]. Cultivation Theory
[2]. George Gerbner
مقاله پژوهشی
علی امیدی؛ مهرداد رشیدی علویجه
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 45-75
چکیده
سال‌های 2011 و 2012 شاهد دگرگونی و حوادث بزرگی در جهان عرب بود. موج آزادی‌خواهی، ظلم‌ستیزی و انقلاب، جهان عرب را فراگرفت و این موج با استعفای عبدالله صالح، دیکتاتور یمن به اوج خود رسید. از زمان وقوع انقلاب در کشورهای فوق‌الذکر مطالب گوناگونی درباره نقش رسانه‌های جمعی مانند شبکه‌های تلویزیونی، خبری یا ماهواره‌ای، جراید ...
بیشتر
سال‌های 2011 و 2012 شاهد دگرگونی و حوادث بزرگی در جهان عرب بود. موج آزادی‌خواهی، ظلم‌ستیزی و انقلاب، جهان عرب را فراگرفت و این موج با استعفای عبدالله صالح، دیکتاتور یمن به اوج خود رسید. از زمان وقوع انقلاب در کشورهای فوق‌الذکر مطالب گوناگونی درباره نقش رسانه‌های جمعی مانند شبکه‌های تلویزیونی، خبری یا ماهواره‌ای، جراید و مطبوعات و ... همچنین رسانه‌های جدید یا دیجیتال مانند سایتهای اینترنتی اعم از شبکه‌های ارتباطی مجازی مانند فیس‌بوک، توییتر و ... در پیشبرد روند این اعتراضها و انقلابها نوشته شده است. رسانهها با آگاهی دادن به مردم، انتشار اطلاعات و گسترش عقاید آزادی‌خواهی و ظلم‌ستیزی به منزلة یکی از عوامل تسریعکنندة این انقلابها به حساب میآیند. این مقاله به شیوه توصیفی ـ تحلیلی ضمن تبیین مختصر مشخصات انقلابهای عربی، به این سؤال اصلی پاسخ میدهد: رسانه‌های جدید چه تأثیری بر انقلابهای عربی داشته است؟
مقاله پژوهشی
مهدی سلطانی گردفرامرزی؛ عبدالله بیچرانلو
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 76-119
چکیده
مقالۀ حاضر چگونگی بازنمایی مصرف در فیلم‌های سینمایی عصر دفاع مقدس را بررسی می‌کند. پرسش اصلی بررسی حاضر این است که مصرف، چگونه در فیلم‌های سینمایی عصر دفاع مقدس (1367- 1359)، بازنمایی شده و با هویت‌های اجتماعی کنشگران فیلم‌ها گره خورده است؟ روش این مطالعه، تحلیل نشانه‌شناختی است که با به‌کارگیری آن، پنج فیلم سینمایی منتخب ساخته‌شده ...
بیشتر
مقالۀ حاضر چگونگی بازنمایی مصرف در فیلم‌های سینمایی عصر دفاع مقدس را بررسی می‌کند. پرسش اصلی بررسی حاضر این است که مصرف، چگونه در فیلم‌های سینمایی عصر دفاع مقدس (1367- 1359)، بازنمایی شده و با هویت‌های اجتماعی کنشگران فیلم‌ها گره خورده است؟ روش این مطالعه، تحلیل نشانه‌شناختی است که با به‌کارگیری آن، پنج فیلم سینمایی منتخب ساخته‌شده در این دوره بررسی شدهاند. این پنج فیلم عبارتاند از: سناتور، گلهای داوودی، اجارهنشینها، زرد قناری و عروسی خوبان. یافتهها نشان میدهد که همۀ پنج فیلم بررسیشده، در سطح رمزگانهای ایدئولوژیک، مصرفگرایی به سبک مدرن را یا نفی میکنند یا در حاشیه قرار میدهند. همچنین یافتهها نشان میدهد به جهت حاکمیت گفتمانی متفاوت و حتی متعارض با بسیاری از گفتمانهای سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی در جهان، در دهۀ 1360 حتی نظریههای مرسوم جامعهشناختی متداول نیز در این زمینه صدق نمیکنند و این مقاله، به نوعی یکی از این نظریهها را در بوته آزمون قرار داده است.
مقاله پژوهشی
سبحان رضایی؛ حسام‌الدین آشنا؛ محمود شهابی؛ ابوتراب طالبی
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 121-162
چکیده
خشونت سیاسی، کنشی جمعی است که هدف و بهانه‌های دستاویز آن به لحاظ نمادین، اجتماعی و نه شخصی می‌باشد و در این میان، بمب‌گذاری، نمادین‌ترین گونة ممکن است. در همین راستا، این مقاله به دنبال آن است که با ارائه مدلی ارتباط‌شناختی، فرایند بمب‌گذاری را به‌مثابه یک واقعه رسانه‌ای مورد مطالعه قرار دهد و این نوع نگاه را در بررسی ...
بیشتر
خشونت سیاسی، کنشی جمعی است که هدف و بهانه‌های دستاویز آن به لحاظ نمادین، اجتماعی و نه شخصی می‌باشد و در این میان، بمب‌گذاری، نمادین‌ترین گونة ممکن است. در همین راستا، این مقاله به دنبال آن است که با ارائه مدلی ارتباط‌شناختی، فرایند بمب‌گذاری را به‌مثابه یک واقعه رسانه‌ای مورد مطالعه قرار دهد و این نوع نگاه را در بررسی اهداف، معانی و گفتمان خشونت سیاسی عملیاتهای بمب‌گذاری سال‌های (1389-1387) در استان سیستان و بلوچستان ایران بسط دهد. مقاله حاضر بر اساس مدل ارتباط‌شناختی بمب به‌مثابه واقعه رسانه‌ای طراحی شده و به دنبال بررسی نحوه رمزگذاری گروه معارض در عملیات بمب‌گذاری می‌باشد. در این میان، به منظور استخراج معانی و مضامین مقوم گفتمان مشروعیتبخش این نوع خشونت، از روش تحلیلمحتوای کیفی مضمونی بهرهبرداری شده تا با اتکا بر آن بتوان به کدگذاری و کشف شاخصهای معنایی اصلی در محتوای این مقولههای کلامی پرداخت.
مقاله پژوهشی
صادق رشیدی
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 163-180
چکیده
یکی از ویژگی‌های رویکرد ساختارگرایی در تحلیل متن توجه به تقابل‌های دوگانه است. درحقیقت تقابل بین فرهنگ و طبیعت نوعی ساختار محسوب می‌شود، بر این اساس دو سوی این تقابل اغلب در حین اجرا در رابطۀ سیال، تنشی و دیالکتیک قرار دارند که رابطهای سلبی و هم ایجابی است. بنابراین، از این منظر می‌توان گفت که در آیین تعزیه، فرهنگ و طبیعت ...
بیشتر
یکی از ویژگی‌های رویکرد ساختارگرایی در تحلیل متن توجه به تقابل‌های دوگانه است. درحقیقت تقابل بین فرهنگ و طبیعت نوعی ساختار محسوب می‌شود، بر این اساس دو سوی این تقابل اغلب در حین اجرا در رابطۀ سیال، تنشی و دیالکتیک قرار دارند که رابطهای سلبی و هم ایجابی است. بنابراین، از این منظر می‌توان گفت که در آیین تعزیه، فرهنگ و طبیعت درهم آمیختهاند و پیوسته همدیگر را تعریف میکنند.
تعزیه فینفسه پدیدهای فرهنگی است، اما در بطن آن (به‌مثابه متن) طبیعت قرار دارد. حال اگر طبیعت را در تحلیل تعزیه در نظر نگیریم، تعزیه هویت متنی خود را از دست میدهد، زیرا عناصر طبیعت از جمله لایههای درونمتنی آن محسوب میشوند. از این رو، طبیعت و فرهنگ در چارچوب تعزیه به شکلی پویا در حال تعریف و بازتعریف یکدیگر هستند. بدین منظور در این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش درآمده، تعامل و دیالوگ بین فرهنگ و طبیعت، تطبیق آنها و نوع رابطه و جایگاه آنها با رویکردی ساختارگرایانه بررسی و تحلیل شده است. بنابراین نشان دادن چگونگی کُنش متقابل بین فرهنگ و طبیعت در فرایندی تعاملی و دیالکتیک، هدف این مقاله محسوب می‌شود.
مقاله پژوهشی
علیاصغر کیا؛ یونس نوری مرادآبادی
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 181-212
چکیده
این مقاله در گام نخست با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی و در نهایت با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی علل گرایش و همچنین نحوۀ استفادۀ دانشجویان ایرانی و آمریکایی از شبکۀ اجتماعی «فیس‌بوک» میپردازد.
مقوله‌بندی پژوهش‌های انجام‌شده نشان میدهد که معتبر‌ترین آنها درخصوص فیس‌بوک که جامعۀ آماری آنها دانشجویان ...
بیشتر
این مقاله در گام نخست با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی و در نهایت با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی علل گرایش و همچنین نحوۀ استفادۀ دانشجویان ایرانی و آمریکایی از شبکۀ اجتماعی «فیس‌بوک» میپردازد.
مقوله‌بندی پژوهش‌های انجام‌شده نشان میدهد که معتبر‌ترین آنها درخصوص فیس‌بوک که جامعۀ آماری آنها دانشجویان آمریکایی بوده، حول سه محور اصلی؛ نحوۀ استفادۀ کاربران از فیس‌بوک، تأثیر استفاده از آن و سنجش نگرش دانشجویان دربارۀ فیس‌بوک صورت گرفته که در این میان، ایجاد روابط جدید، حفظ روابط قدیمی، جستجوی اخبار، اطلاعات و سرگرمی مهمترین دلایل عضویت دانشجویان آمریکایی در فیس‌بوک شناخته شد. در مرحلۀ دوم بر مبنای مصاحبه با خبرگان، پژوهش‌های انجام‌شده و نظریۀ «استفاده و رضامندی»[1]، اقدام به نیازسنجی ارتباطی دانشجویان دانشگاههای تهران درخصوص شبکۀ فیس‌بوک می‌شود. مهمترین نتایج قسمت دوم نشان میدهد که عواملی نظیر: اشتراک اطلاعات[2] و اخبار، آزادی در ارتباط، جریان آزاد اطلاعات در شبکه، توانایی کنترل مخاطب بر اطلاعات شخصی و برابری اصولی در شبکه، در پیوستن دانشجویان به این شبکه نقش اساسی داشته است.
[1]. Use and Gratification Theory
[2]. Knowledge sharing
مقاله پژوهشی
مهدخت بروجردی‌علوی؛ نسرین حداد
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، صفحه 213-254
چکیده
تلویزیون و محصولات آن به عنوان یکی از موثرترین وسایل ارتباط جمعی، می‌توانند نقشی دوسویه ایفا کنند، به تقویت و نهادینه کردن ارزش‌های اخلاقی پرداخته یا با عملکرد نادرست خود به تقویت و رواج ضدارزش‌ها بپردازند. مقاله حاضر با هدف بررسی ارزش‌های اخلاقی ارائه‌شده در تبلیغات بازرگانی)تبلیغاتی که به منظور فروش مواد غذایی به کودکان ...
بیشتر
تلویزیون و محصولات آن به عنوان یکی از موثرترین وسایل ارتباط جمعی، می‌توانند نقشی دوسویه ایفا کنند، به تقویت و نهادینه کردن ارزش‌های اخلاقی پرداخته یا با عملکرد نادرست خود به تقویت و رواج ضدارزش‌ها بپردازند. مقاله حاضر با هدف بررسی ارزش‌های اخلاقی ارائه‌شده در تبلیغات بازرگانی)تبلیغاتی که به منظور فروش مواد غذایی به کودکان و نوجوانان تهیه شده(، انجام گرفته و برای نیل به این هدف از روش نشانهشناسی استفاده شده است. نمونههای مورد بررسی شامل 16 آگهی تجاری پخششده در سال 1388 از شبکه یک سیماست. نتایج نشان میدهد که عمده ارزشهایی که از طریق آگهیهای مورد بررسی به مخاطب کودک و نوجوان منتقل شده، ارزش‌های منفی بودهاند که سازندگان آن با بهرهگیری از تمهیدات مختلف همچون تسری معنایی با توسل به شخصیتهای کارتونی و سخنگو، جهان مبتنی بر رویا، نمایش کالا در کسوت یک ناجی و … ، بر آن بودهاند تا با تهییج و تحریک احساسات، ضمیر ناخودآگاه کودک و نوجوان را تحت تأثیر قرار داده و پیام خود را منتقل سازند و در یک کلام توجه و اعتماد مخاطب را به خود جلب کنند.
