تأثیر فناوری‏های جدید بر اوقات فراغت و سرمایۀ اجتماعی جوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شاهد.

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

3 کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه شاهد.

4 کارشناسی‌ارشد مرکز تحقیقات مخابرات ایران

چکیده

سؤال اصلی پژوهش پیشرو این است که آیا تغییرات صورت گرفته در سبک‏های نوین فراغتی (مبتنی بر فناوری‏های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید) با سرمایۀ اجتماعی جوانان رابطه‏ای دارد یا خیر؟ در این مطالعه روی انواع سبک‏های فراغتی و به ویژه سبک فراغتی شاوچینگ سیه متمرکز شده و با توجه به فناوری‏های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید به سبک فراغتی مورد نظر رسیده و رابطۀ آنرا با سرمایۀ اجتماعی جوانان مطالعه کردیم. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده است. پژوهش پیشرو در مورد 384 نفر از جوانان 15 تا 29 سالۀ ساکن در منطقۀ پنج شهر تهران انجام شد. یافته‏های تحقیق نشان داد که استفادۀ جوانان از فناوری‏های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید در تکمیل و گذران اوقات فراغت، موجب می‏شود که سرمایۀ اجتماعی جوانان در دو بعد از ابعاد عینی (عضویت و مشارکت افراد در گروه‏ها، سازمان‏ها، معاشرت و ارتباطات افراد) و یک بعد ذهنی آن یعنی اعتماد تعمیم‏یافته (اعتماد مردم به یکدیگر در فضاهای مجازی و اعتماد به فضای مجازی) ارتقاء یابد. از سوی دیگر دادههانشاندادندکهاگر افراد از فناوری‏های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید برای فعالیتی اجتماعی در گذران اوقات فراغت‏شان بهره گیرند؛ این امر موجب می‏شود تا میزان سرمایۀ اجتماعی آنها دربارة زمانی که از این ابزارها به منظور فعالیت‏های غیراجتماعی مانند فعالیت‏های تفریحی یا یادگیری استفاده می‏کنند، افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of New Technologies on Youth Leisure and Social Capital

نویسندگان [English]

  • Amir Rastegar Khaled 1
  • Narges Moslehi Jenabian 2
  • Ameneh Salahi 3
  • Nasrin Taj 4
1 Assistant Professor in Shahed University. (Corresponding author)
2 PHD Student of Science and Reesearch.
3 MA of Shahed University.
4 MA of Iran Telecommunication Research Center.
چکیده [English]

The main question in this research is whether changes in modern style of leisure (based on ICT) are related with Youth’s social capital? In this paper, we have focused on types of leisure styles, especially types of leisure’s Xu Qing. The research survey was conducted among 384 young people aged 15 to 29 years who were living in the district 5 of Tehran.  The findings showed that using ICT tools to complete leisure, extends the social capital of young people in two dimensions, objective (membership and participation in groups, organizations, socialize and communications people) and a subjective dimension (trust people together in virtual spaces and confidence in cyberspace).    On the other hand, the data show that if people use ICT tools in social activity while their leisure time, increases their social capital then when they use these tools on anti-social activities such as learning activities and so on.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • ICT
  • Leisure
  • virtual leisure
  • Capital social
  • the Youth
منابع و مآخذ
 
احمدی، پروین و خادمی، عزّت و فتاحی بیات، صدیقه(1388). بررسی آثار فناوری ارتباطی جدید (اینترنت، بازی‏های رایانهای و ماهواره) بر تربیت اجتماعی با تاکید بر سازگاری دانش‏آموزان سال دوم دبیرستان‏های تهران، اندیشه‏های نوین تربیتی، دورۀ 5، شمارۀ 3، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا.
امیرتاش علی محمد(1383). «فوق برنامه و اوقات فراغت با تأکید بر فعالیت‏های ورزشی»، المپیک، سال دوازدهم، شمارۀ 2.
برتون، ف(1382). آئین اینترنت؛ تهدیدی برای پیوند اجتماعی، ترجمۀ ع. سرحدی و ن. جمشیدی، تهران، امیرکبیر.
پاسکوال، پاتریساجی(1384). دولت الکترونیکی، ترجمۀ مسعود شفیعی، تهران، پیام‏رسان.
پاک‏سرشت، سلیمان و نوری‏نیا، حسین(1386). «بررسی پیامدهای کاربرد غیرفراغتی اینترنت بر رفتارهای فراغتی جوانان تهرانی»، فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شمارۀ 10.
پورشهریاری، مه‏سیما(1386). «مقایسۀ افسردگی، انزوای اجتماعی و ارتباط خانوادگی دانش‏آموزان دختر کاربر و غیرکاربر اینترنتی دبیرستان‏های تهران»، مجلۀ مطالعات روان‏شناختی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‏شناختی دانشگاه الزهرا، دورۀ سوم، شمارۀ 2.
تورکیلدسن، جورج(1382). اوقات فراغت، ترجمۀ عباس اردکانیان، انتشارات نوربخش.
دوران، بهزاد(1381). تأثیر فضای سایبرنتیک بر هویت اجتماعی، رسالۀ دکتری جامعه‏شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
دومازدیه، ژوفر(1352). «مقدمه‏ای بر جامعه‏شناسی فراغت، علی اسدی»، فصلنامۀ فرهنگ و زندگی، شماره 12.
ذکائی، محمدسعید(1383). «جوانان و فراغت مجازی»، فصلنامۀ مطالعات جوانان، شمارۀ 6.
زاهدی اصل، محمدجواد(1388). «رابطۀ سرمایۀ اجتماعی با رفاه اجتماعی»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، دوره 8، شماره 32.
عبداللهی، محمد و موسوی، میرطاهر(1386). «سرمایۀ اجتماعی در ایران، وضعیت موجود؛ ‌دورنمای آینده و امکان‏شناسی گذار»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 25.
جعفری‏نیا، غلامرضا(1389). «رابطۀ استفاده از رسانه‏های جمعی با سرمایۀ اجتماعی سرپرستان خانوار در شهر خورموج»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 38.
حسین‏زاده، علی‏حسین، مومبینی، محمدعلی و فروتن‏کیا، شهروز(1391). «بررسی سرمایۀ اجتماعی کاربران اینترنتی در فضای سایبر و غیرسایبر (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز)»، فصلنامۀ برنامه‏ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 13.
حقیقتیان، منصور(1385). «سرمایۀ اجتماعی، تعاریف و ابهامات»، فصلنامۀ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد شوشتر، سال اول، پیش شمارۀ اول.
عدلی‏پور، صمد، قاسمی، وحید، قصابی، رضوان و طاهری، نقی(1393). «تأثیر استفاده از شبکۀ اجتماعی فیس‌بوک بر اعتماد و مشارکت سیاسی جوانان»، فصلنامۀ مطالعات فرهنگ و ارتباطات، دورۀ 15، شمارۀ 60.
فقهی فره‏مند، ناصر؛ زنجانی، سعید(1390). «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و سلامت اجتماعی با امنیت خانواده»، فصلنامه مطالعات جامعه‏شناسی، شمارۀ 10.
فوکویاما، فرانسیس(1379). پایان نظم، سرمایۀ اجتماعی و حفظ آن، ترجمۀ غلام‏عباس توسلی، تهران: جامعۀ ایران.
فیضی،‌ ایرج(1386). سبک فراغتی و استفاده از اینترنت، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
کوثری، مسعود(1383). «سواد رسانه‏ای و زندگی در عرصۀ عمومی»، نامۀ پژوهش فرهنگی، سال هشتم، شمارۀ 9.
گیدنز، آنتونی(1380). جامعه‏شناسی، حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
محسنی، منوچهر(1385). «بررسی اثرات اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت»، مجلۀ جامعه‏شناسی ایران، دورۀ هفتم، شمارۀ 4.
مهدی‏زاده، جواد(1383). «در جست‌وجوی کیمیای فراغت»، نشریۀ هنر و معماری.
اخترمحقّقی، مهدی(1385). سرمایۀ اجتماعی، تهران: اخترمحقّقی.
مصطفوی، سیدمحمدحسن(1387). «عوامل تأثیرگذار بر سطح سرمایۀ اجتماعی و راهکارهای ارتقای آن»، فصلنامۀ مهندسی فرهنگی، شماره‏های 23 و 24.
 
Atherly, K. (2010). "Localism and social capital in rural western Australia" geographical research. 44 (4), 348-360.
Castells, M. (2009). Communication power, Oxford University Press.
Gripenberg, P. (2005). ICT and the shaping of society: exploring human ICT relationships in everyday life, edita prima Ltd.
Legh-jones, H & Moore, S. (2012). "Network social capital, social participation and physical inactivity in an urban adult".
Lindstrom, M. (2011). "Social capital, desire to increase physical activity and leisure time physical activity", public health journal 125 (7), 442-447.
Mignone, J & Henley, H. (2009). "Impact of information and communication technology on social capital in aboriginal communities in canada", journal of information technology and organization, Vol 4.
Nahapit, J. & Ghoshal, S. (1998)."Social capital, Intellectal capital and organizational Advantage". Academy of Management Review, 23(2), pp. 242-261.
Rheingold, H. (1993). The virtual community in trend divid, reading digital culture oxford: Blackwell.
Turkle, Sh. (1995). Life on screen; Identity in the age of the internet, Newyork: Simon and Schuster.
Walther, J. (1992). "Interpersonal effects in computer-mediated interaction”, western journal of communication, No 57.
Webb, J. (2009). Understanding representation, London, Sage publication Ltd.
Wellman, B & ets. (2001). "Network capital in a multi-level world: getting support from personal community" No 32, pp 1-32.
Williams, K & Joan, D. (2008). "Social network and social capital: rethinking theory in community informatics", the journal community informatics, Vol 4, No 3.