محمد حیدرپورکلیدسر؛ منصور وثوقی؛ باقر ساروخانی؛ مصطفی ازکیا
چکیده
پژوهش پیش‌رو در صدد واکاوی و پاسخگویی به این سؤال اساسی بر آمده است که موانع عمدۀ فرهنگی که در دوره پهلوی دوم سبب عدم دستیابی جامعه ایران به توسعه سیاسی گردید، چه بوده است؟ و مهمترین آنها کدام‌‌اند؟ این پژوهش با الهام از رویکرد وبری در اهمیت فرهنگ و همچنین رویکرد نوسازی بازنگری شده اینگلهارت و با به‌کارگیری روش تحقیق تاریخی و اسنادی، ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو در صدد واکاوی و پاسخگویی به این سؤال اساسی بر آمده است که موانع عمدۀ فرهنگی که در دوره پهلوی دوم سبب عدم دستیابی جامعه ایران به توسعه سیاسی گردید، چه بوده است؟ و مهمترین آنها کدام‌‌اند؟ این پژوهش با الهام از رویکرد وبری در اهمیت فرهنگ و همچنین رویکرد نوسازی بازنگری شده اینگلهارت و با به‌کارگیری روش تحقیق تاریخی و اسنادی، با مراجعه به کتابخانه‌های حقیقی و مجازی و بررسی کتب و اسناد معتبر مرتبط با موضوع تحقیق از طریق فیش‌برداری به جمع‌آوری و تحلیل و فراتحلیل اطلاعات تاریخی و پژوهش‌های جامعه‌شناسی مرتبط با موضوع تحقیق اقدام شده است.
یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که فرهنگ استبدادی حاکم بر جامعه و نظام سیاسی حاکم وقت و مدیریت اقتدارگرایانۀ پهلوی دوم بر نهادهای مختلف جامعه و سرکوب جامعۀ مدنی و انحلال احزاب سیاسی و تشکل‌های اجتماعی و فرهنگی منتقد وابسته به طبقۀ متوسط و قطع جریان روشنفکری پویا و آزاد به‌عنوان مهمترین موانع فرهنگی توسعۀ سیاسی در آن دوره محسوب می‌شود و همچنین فقدان نگرش علمی و عقلانی، روحیۀ پرسشگری و نقد در جامعه، ضعف جامعۀ مدنی، حضور قوی باورهای خرافی سنتی در متن جامعه، فقدان فرهنگ گفت‌و‌گو، نبود یک جریان روشنفکری اصیل، آزادی‌خواه ملی و فقدان مطبوعات منتقد و اعمال سانسور شدید بر سایر مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی، باعث ناکامی جامعۀ ایران در دستیابی به توسعۀ سیاسی در دورۀ پهلوی دوم گردید.
حسن بشیر؛ میلاد عرفان‌پور
چکیده
ادبیات، سندی است اجتماعی که می‌توان با تحلیل آن، تصویری از شرایط اجتماعی هر دوران، از جمله دوران انقلاب اسلامی را به دست آورد. در این مقاله، با روش تحلیل گفتمان پدام انتقاد اجتماعی در شعر دهه اول تا سوم انقلاب اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. دو پرسش این پژوهش یکی به چیستی گفتمان‌های غالب انتقاد اجتماعی در شعر سه دهه نخست ...
بیشتر
ادبیات، سندی است اجتماعی که می‌توان با تحلیل آن، تصویری از شرایط اجتماعی هر دوران، از جمله دوران انقلاب اسلامی را به دست آورد. در این مقاله، با روش تحلیل گفتمان پدام انتقاد اجتماعی در شعر دهه اول تا سوم انقلاب اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. دو پرسش این پژوهش یکی به چیستی گفتمان‌های غالب انتقاد اجتماعی در شعر سه دهه نخست انقلاب اسلامی اختصاص یافت و دیگری به سیر تحول این گفتمان‌ها در این سه دهه. برای انتخاب شاعران مطرح اجتماعی مصاحبه‌ای از ده نفر از متخصصان این حوزه انجام و پس از تعیین شعرا از هر دوره، 5 شعر از هر کدام که به‌طور برجسته‌تر به انتقاد اجتماعی پرداخته است، انتخاب شد. بنابراین، درمجموع 75 شعر تحلیل شد و گفتمان‌های غالب انتقاد اجتماعی از هر دهه، همچنین سیر تحول این گفتمان‌ها مورد تبیین قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می‌دهند که شش گفتمان برتر انتقاد اجتماعی عبارتند از: افول اجتماعی اخلاقی، افول اجتماعی فرهنگی، افول اجتماعی روانی، افول اجتماعی اقتصادی، گفتمان افول اجتماعی دینی و افول اجتماعی سیاسی. در مورد سیر تحول گفتمان‌های انتقاد اجتماعی نیز عوامل و زمینه‌های بیرونی بررسی گردید.
رویا یزدان‌پناه؛ شاپور بهیان؛ اسماعیل جهانبخش
چکیده
مقبولیت اجتماعی را می‌توان نوعی سرمایه نمادین قلمداد نمود که یکـی از زمینـه‌هـای رشـد اجتماعی دوران کودکی است و شامل گرایش فرد به ارائه تصویری مطلوب از خویشـتن به دیگران است. کسب مقبولیت اجتماعی تمامی شئون زندگی و رفتار اجتماعی ما را در هر دو وضعیت کنش‌های اجتماعی متقابل (روابط اجتماعی) و ساختارهای بزرگتر نهادهای اجتماعی تحت تأثیر ...
بیشتر
مقبولیت اجتماعی را می‌توان نوعی سرمایه نمادین قلمداد نمود که یکـی از زمینـه‌هـای رشـد اجتماعی دوران کودکی است و شامل گرایش فرد به ارائه تصویری مطلوب از خویشـتن به دیگران است. کسب مقبولیت اجتماعی تمامی شئون زندگی و رفتار اجتماعی ما را در هر دو وضعیت کنش‌های اجتماعی متقابل (روابط اجتماعی) و ساختارهای بزرگتر نهادهای اجتماعی تحت تأثیر قرار داده است. مقبولیت اجتماعی و کسب آن دارای آثار فراوانی برای افراد جامعه بوده و موجب نشاط اجتماعی می‌گردد. به همین دلیل مطالعه و بررسی عوامل تأثیرگذار بر مقبولیت اجتماعی می‌تواند بسیار کاربردی و مهم باشد. در این مقاله با استفاده از نظریه منش و میدان بوردیو به بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی و ابعاد آن بر مقبولیت اجتماعی پرداخته شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه افراد نسل‌های دهه 50، 60 و 70 (18-47 سال) شهر تهران بوده که 400 نفر از آنها به‌عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شده‌اند. همچنین داده‌های مورد نیاز تحقیق از طریق ابزار پرسشنامه به روش میدانی گردآوری شده است. تحلیل داده نیز به وسیله نرم‌افزار اس پی اس اس و ایموس انجام گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین سرمایه فرهنگی و ابعاد آن با مقبولیت اجتماعی رابطه و تأثیر معناداری وجود دارد. نتایج آزمون مدل ساختاری نشان می‌دهد که سرمایه فرهنگی تأثیر مستقیم (Beta:0/62) بر مقبولیت اجتماعی فرد دارد. همچنین سازه سرمایه فرهنگی توانسته 38 درصد از تغییرات سازه مقبولیت اجتماعی را تبیین نماید.
نعمت‌الله فاضلی
چکیده
این مقاله ارائه دیدگاهی درباره تغییر عواطف یا احساسات در ایران معاصر است. در بخش مقدمه مسئله را صورت بندی می کنم و دیدگاه کلی برای تحلیل احساسات در ایران معاصر را این مقاله، ارائه دیدگاهی دربارۀ تغییر عواطف یا احساسات در ایران معاصر است. در بخش مقدمه، مسئله را صورت‌بندی می‌کنم و دیدگاه کلی را برای تحلیل احساسات در ایران معاصر شرح ...
بیشتر
این مقاله ارائه دیدگاهی درباره تغییر عواطف یا احساسات در ایران معاصر است. در بخش مقدمه مسئله را صورت بندی می کنم و دیدگاه کلی برای تحلیل احساسات در ایران معاصر را این مقاله، ارائه دیدگاهی دربارۀ تغییر عواطف یا احساسات در ایران معاصر است. در بخش مقدمه، مسئله را صورت‌بندی می‌کنم و دیدگاه کلی را برای تحلیل احساسات در ایران معاصر شرح می‌دهم. در بخش دوم، مباحث نظری و مفهومی را دربارۀ «انگارۀ فرهنگی»، «ساختار احساسات» و الگوهای سه‌گانۀ عواطف و نظریۀ پیچیدگی تشریح و با الهام و اقتباس از نظریه‌های ریموند ویلیامز، آلن تورن، سی رایت میلز و ادگار مورن، چارچوبی تحلیلی برای تحلیل مسئله احساسات در ایران تدوین می‌کنم. بخش اصلی مقاله به تشریح و بیان تفصیلی ساختار احساسات در ایران اختصاص دارد. در اینجا سه الگوی ساختار احساسات در ایران شامل «الگوی رسوب‌یافته»، «الگوی امروزی‌شده و مسلط» و «الگوی درحال‌ظهور» را از یکدیگر تفکیک کرده‌ام. درونمایۀ اصلی تحلیل و توصیفی که در اینجا از ساختار احساسات در ایران معاصر ارائه کرده‌ام این است که احساسات، «برساخت اجتماعی» است که با تحولات تاریخی و اجتماعی در هر جامعه ازجمله جامعۀ ایران دگرگون می‌شود. این دیدگاه در مقابل «رویکرد ذات‌پندارانه»ای است که ایرانیان را براساس الگوی احساسات ازلی و تغییرناپذیر تحلیل می‌کند. هچنین این مقاله از نظر روش‌شناسی، تحلیل مفهومی و فرهنگی است.
محید فولادیان؛ حسن رضایی بحرآباد
چکیده
خودمداری را خصلتی تاریخی در روانشناسی جمعی ایرانیان دانسته‌اند، اما به عقیده نظریه‌پرداز این نظریه، این خصلت هم‌اکنون نیز در جامعه ایران وجود دارد و آثار نامطلوب خویش را همچنان به دنبال خواهد داشت. بجاست که در عین نظریه‌پردازی و تحلیل تاریخی، با شیوه‌های متداول علمی در پی یافتن عوامل موثر بر ایجاد و تداوم این ویژگی در جامعه ایرانی ...
بیشتر
خودمداری را خصلتی تاریخی در روانشناسی جمعی ایرانیان دانسته‌اند، اما به عقیده نظریه‌پرداز این نظریه، این خصلت هم‌اکنون نیز در جامعه ایران وجود دارد و آثار نامطلوب خویش را همچنان به دنبال خواهد داشت. بجاست که در عین نظریه‌پردازی و تحلیل تاریخی، با شیوه‌های متداول علمی در پی یافتن عوامل موثر بر ایجاد و تداوم این ویژگی در جامعه ایرانی که بسیاری از ناکامی‌های تاریخی و معاصر ایرانیان را می‌توان منتسب به آن دانست، باشیم. سئوال اصلی این نوشتار این است: عوامل موثر بر خودمداری ایرانیان چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، سعی شده است با تحلیل ثانویه داده‌های یک پیمایش معتبر که در شهر تهران انجام شده است، مدل نظریه‌ای بر اساس شاخص‌های مورد استفاده در آن پیمایش، طراحی و آزمون کنیم. حجم نمونه این پیمایش تعداد 1256 نفر بوده که با روش نظاممند انتخاب شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که میزان خودمداری بیش از 15 درصد پاسخگویان خیلی‌کم و کم، بیش از 44 درصد متوسط و بیش از 40 درصد زیاد و خیلی‌زیاد بوده است. همچنین ضریب همبستگی چندگانه مساوی 446/0M.R= است، ضریب تعیین مساوی 119/0= 2R است و ضریب تعیین تعدیل‌شده برابر 196/0 است و بیانگر این مطلب است که در حدود 20 درصد از واریانس و تغییرات خودمداری توسط متغیرهای موجود در معادله تبیین می‌شود. متغیر تقدیرگرایی با دارا بودن اثر کل به اندازه (276/0) در تبیین واریانس متغیر خودمداری از بیشترین قدرت برخوردار است. بعد از این متغیر، بیگانگی اجتماعی و سپس احساس بی‌قدرتی در مراتب بعدی قرار دارند که هر سه این متغیرها رابطه مثبتی با متغیر خودمداری دارند. بدین معنی که هرچه بر میزان هریک از سه متغیر فوق افزوده شود، میزان خودمداری افراد نیز افزایش می‌یابد.
غلامرضا محمدی‌مهر؛ عبدالله بیچرانلو
دوره 14، شماره 21 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 7-28
چکیده
در این مقاله، بازنمایی مسائل و معضلات اجتماعی در فیلم‌های ایرانی برگزیده در سه جشنوارة برجستة بین‌المللی شامل کن، برلین و ونیز بررسی شده است. حجم نمونه، برابر با جامعة آماری و 20 فیلم برندة جایزه را دربر می‌گیرد. موضوع کلی و داستان فیلم‌ها حاکی است که در 3/12 درصد صحنه‌ها، محدودیت‌های اجتماعی زنان و دختران و در 6/6 درصد ...
بیشتر
در این مقاله، بازنمایی مسائل و معضلات اجتماعی در فیلم‌های ایرانی برگزیده در سه جشنوارة برجستة بین‌المللی شامل کن، برلین و ونیز بررسی شده است. حجم نمونه، برابر با جامعة آماری و 20 فیلم برندة جایزه را دربر می‌گیرد. موضوع کلی و داستان فیلم‌ها حاکی است که در 3/12 درصد صحنه‌ها، محدودیت‌های اجتماعی زنان و دختران و در 6/6 درصد ناهنجاری‌های اجتماعی بازنمایی شده است. همچنین 13 فیلم با مسائل و مشکلات اجتماعی ایران ارتباط نداشته و سه فیلم با مسائل اجتماعی، سه فیلم با محدودیت‌های اجتماعی زنان و یک فیلم با تهیۀ موسیقی زیرزمینی مرتبط بوده‌اند. رویکرد 15 فیلم به مسائل اجتماعی، انتقادی ـ اصلاحی بوده و در سه فیلم چنین رویکردی مشاهده نشده است. همچنین در سه فیلم، مؤلفه‌های سیاه‌نمایی به‌طور کامل دیده شده است.
علیاشرف نظری
دوره 13، شماره 20 ، اسفند 1391، ، صفحه 7-33
چکیده
در فضای کنونی متأثر از گسترش نقش فزایندة رسانه‌ها و ابزارهای ارتباطی، تصور قالبی به‌عنوان یک مسئله قدیمی ابعاد جدیدی یافته و چالش‌های جدیدی را در حوزههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجب شده است. در این مقاله تلاش خواهد شد تصور قالبی و نقش رسانه‌ها در روابط بین گروههای هویتی مورد بررسی و سنجش (رویکردی پیمایشی) قرار گیرد. جامعة ...
بیشتر
در فضای کنونی متأثر از گسترش نقش فزایندة رسانه‌ها و ابزارهای ارتباطی، تصور قالبی به‌عنوان یک مسئله قدیمی ابعاد جدیدی یافته و چالش‌های جدیدی را در حوزههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجب شده است. در این مقاله تلاش خواهد شد تصور قالبی و نقش رسانه‌ها در روابط بین گروههای هویتی مورد بررسی و سنجش (رویکردی پیمایشی) قرار گیرد. جامعة آماری این نوشتار شامل کلیة دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1390 تا 1391 میباشد. بر اساس یافته‌ها، شبکه‌های ماهواره‌ای، از بیشترین فراوانی در مقایسه با دیگر وسایل ارتباطی در خصوص ترویج ذهنیتی خاص نسبت به اقوام برخوردار است. تلویزیون داخلی، تلفن همراه و اینترنت نیز از سهم زیادی در این زمینه برخوردارند. در این میان، رادیو از فراوانی اندکی برخوردار است. بنابراین، با افزایش استفاده از رسانه‌های خارجی، میزان تصور قالبی افزایش خواهد یافت.
منیره رضایی
دوره 14، شماره 22 ، شهریور 1392، ، صفحه 7-29
چکیده
بعد هنری و زیبایی‌شناسی از جمله ابعاد وجودی انسان است که پرورش آن از طریق تربیت هنری محقق می‌گردد. هدف این مقاله تحلیل و ارزیابی وضع موجود تربیت هنری در نظام آموزشی ایران، شناسایی نقاط قوت و ضعف آن بر اساس مؤلفه‌های اصلی آموزش و پرورش و تعیین چالش‌ها و راهکارهاست. این نوشتار با بهره‌گیری از روش کیفی ـ تحلیلی و با مراجعه ...
بیشتر
بعد هنری و زیبایی‌شناسی از جمله ابعاد وجودی انسان است که پرورش آن از طریق تربیت هنری محقق می‌گردد. هدف این مقاله تحلیل و ارزیابی وضع موجود تربیت هنری در نظام آموزشی ایران، شناسایی نقاط قوت و ضعف آن بر اساس مؤلفه‌های اصلی آموزش و پرورش و تعیین چالش‌ها و راهکارهاست. این نوشتار با بهره‌گیری از روش کیفی ـ تحلیلی و با مراجعه به اسناد، مدارک و گزارش‌های پژوهشی و اجرایی موجود، اجرا شده است. یافته‌های به‌دست آمده نشان می‌دهد که در هریک از نظام‌های مدیریت و راهبری، تأمین و تربیت نیروی انسانی، برنامه‌ریزی آموزشی و درسی، منابع مالی و مادی، تحقیق و توسعه، نقاط قوت اندک و نقاط ضعف بسیاری وجود دارد. در پایان، چالش‌های عمده و اساسی در این حوزه مطرح و راهکارهایی برای بهبود و اصلاح وضعیت موجود ارائه می‌شود.
محمدهادی همایون؛ محمدصادق نصراللهی
دوره 13، شماره 19 ، آبان 1391، ، صفحه 7-53
چکیده
در سال‌های اخیر، در جمهوری اسلامی ایران نسبت به «قانون جامع‌نویسی» در حوزة رسانه‌ها توجه ویژه‌ای صورت گرفته است؛ به‌طوری‌که در مادة 116 قانون برنامة چهارم توسعه و مادة 10 قانون برنامة پنجم توسعه، دولت مکلف به تدوین قانون جامع رسانه‌های همگانی شده است. این مقاله تلاش دارد در واکاوی تفصیلی نسبت به جایگاه و اهمیت این قانون در ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، در جمهوری اسلامی ایران نسبت به «قانون جامع‌نویسی» در حوزة رسانه‌ها توجه ویژه‌ای صورت گرفته است؛ به‌طوری‌که در مادة 116 قانون برنامة چهارم توسعه و مادة 10 قانون برنامة پنجم توسعه، دولت مکلف به تدوین قانون جامع رسانه‌های همگانی شده است. این مقاله تلاش دارد در واکاوی تفصیلی نسبت به جایگاه و اهمیت این قانون در جمهوری اسلامی ایران به سه مسئله بپردازد: اول آنکه، آیا تدوین قانون جامع رسانه‌های همگانی ضروری و مورد نیاز است؟ (ضرورت‌یابی) دوم آنکه، با فرض ضروری بودن آن، با توجه به گذشت تقریباً هفت سال از تصویب برنامة چهارم توسعه، چرا این قانون تدوین نشده است؟ (امکان‌سنجی) سوم آنکه با توجه به ضرورت‌یابی و امکان‌سنجی قانون، الزام‌‌ها، بایسته‌ها و اقتضاهای قانون چیست؟ (الزام‌های قانون) این مقاله، ضمن پاسخگویی مثبت به سؤال اول و بیان علل عدم‌تدوین قانون در پاسخ به سؤال دوم، به‌عنوان جمع‌بندی و جهت ترسیم جایگاه قانون جامع رسانه‌های همگانی، اقتضاهای برآمده از ضرورت‌های تدوین قانون (نیازسنجی) و موانع پیش‌روی آن (امکان‌سنجی)، مطرح و پیشنهادهایی برای تدوین یک قانون کارآمد و مفید ارائه می‌شود.
فاطمه جواهری؛ سیدحسین سراج‌زاده؛ سمیه شکفته
دوره 13، شماره 18 ، شهریور 1391، ، صفحه 7-34
چکیده
با وجودی که طی چند سال گذشته در مورد گرایش‌های موسیقیایی جوانان ایرانی مطالعاتی انجام شده اما موسیقی زیرزمینی کمتر موضوع پژوهش قرار گرفته است. مقالة حاضر به بررسی مضامین مستتر در شعر موسیقی‌های زیرزمینی پرداخته است. در این راستا11 مورد از این شعرها که در زمان نگارش مقاله از شهرت بیشتری برخوردار بودند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل‌محتوای ...
بیشتر
با وجودی که طی چند سال گذشته در مورد گرایش‌های موسیقیایی جوانان ایرانی مطالعاتی انجام شده اما موسیقی زیرزمینی کمتر موضوع پژوهش قرار گرفته است. مقالة حاضر به بررسی مضامین مستتر در شعر موسیقی‌های زیرزمینی پرداخته است. در این راستا11 مورد از این شعرها که در زمان نگارش مقاله از شهرت بیشتری برخوردار بودند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل‌محتوای کمی و کیفی، مضامین و دلالت‌های جامعه‌شناختی آنها شناسایی شده است. یافته‌های به‌دست آمده حاکی از آن است که شعرهای موسیقی‌های زیرزمینی دارای سوگیری انتقادی به شرایط فرهنگی ـ اجتماعی جامعة ایران هستند و این ظرفیت را دارند تا با مباحث مطرح درعرصة عمومی ارتباط پیدا کنند.
ناصر باهنر؛ طاهره جعفری
دوره 13، شماره 17 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 7-44
چکیده
در این نوشتار «نظریۀ کاشت»[1] «جرج گربنر»[2] را با این مضمون که تکرار برنامههای تلویزیون بر ذهن مخاطبانِ پر مصرف تأثیر کاشتی میگذارد، درخصوص مقولههای دینی، گروهی و جنسیتی هویت بررسی کرده و محتوای پیامهای ارائه‌شده از تلویزیون و نگرش مخاطبان به هویت را با بهره‌گیری از روش تحلیل‌محتوای تصویر و پیمایش، تحلیل ...
بیشتر
در این نوشتار «نظریۀ کاشت»[1] «جرج گربنر»[2] را با این مضمون که تکرار برنامههای تلویزیون بر ذهن مخاطبانِ پر مصرف تأثیر کاشتی میگذارد، درخصوص مقولههای دینی، گروهی و جنسیتی هویت بررسی کرده و محتوای پیامهای ارائه‌شده از تلویزیون و نگرش مخاطبان به هویت را با بهره‌گیری از روش تحلیل‌محتوای تصویر و پیمایش، تحلیل و تبیین کرده‌ایم.
نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می‌دهد برخلاف اینکه تلویزیون ایران دربارۀ هر کدام از مقولههای مورد بررسی هویت، پیامهایی را تولید و پخش می‌کند، اما این پیامها در کنار سایر عوامل تأثیرگذارند و تلویزیون پس از سایر متغیرهای نظام اجتماعی عاملی تأثیرگذار بر نگرش مخاطبان دربارۀ هویت بوده است. این مقاله که حاصل پژوهشی علمی در مرکز تحقیقات صداوسیماست، نشان می‌دهد نظریۀ کاشت که بر تأثیرهای قدرتمندانۀ تلویزیون به‌ویژه بر بینندگان پر مصرف تأکید دارد، در ایران اثبات نمیشود.
[1]. Cultivation Theory
[2]. George Gerbner
حسن بشیر؛ علی اسکندری
دوره 12، شماره 14 ، مرداد 1390، ، صفحه 7-25
چکیده
امروزه رسانه‌های جمعی به عنصری مهم تبدیل شده و بر همۀ عرصههای زندگی اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نفوذی انکارناپذیر دارد. تلویزیون ایران که در سطحی کلان هدف خود را انسانسازی و ایفای نقش دانشگاهی بزرگ معرفی کرده باید در ایفای نقشی فرهنگساز به شکل جدی ورود پیدا کند.
از این رو، در این مقاله ابتدا به چگونگی فرهنگسازی ...
بیشتر
امروزه رسانه‌های جمعی به عنصری مهم تبدیل شده و بر همۀ عرصههای زندگی اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نفوذی انکارناپذیر دارد. تلویزیون ایران که در سطحی کلان هدف خود را انسانسازی و ایفای نقش دانشگاهی بزرگ معرفی کرده باید در ایفای نقشی فرهنگساز به شکل جدی ورود پیدا کند.
از این رو، در این مقاله ابتدا به چگونگی فرهنگسازی رسانه‌ها در ابعاد گوناگون فرهنگ میپردازیم و در ادامه با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع امروزی، چگونگی بازنمایی آن را در متون تلویزیونی بررسی خواهیم کرد. به همین منظور ابتدا پس از بیان تقسیمبندیهایی از فرهنگ، آن را به سه حوزۀ اصلی باورهای بنیادین، ارزش‌ها و هنجارها و رفتارها تقسیم می‌کنیم و سپس نحوۀ ورود رسانه در هر کدام از این ابعاد را با توجه به اصول سند چشمانداز بررسی می‌کنیم.
در نهایت اینکه رسانه‌ها به منظور فرهنگسازی در جامعه و بهخصوص نهاد خانواده باید در گام نخست تغییراتی را در سطح باورهای بنیادین و در ادامه در سطح ارزش‌ها و هنجارها به وجود آورند؛ همچنین برنامه‌ریزی بر روی باورهای بنیادین که در قاعدۀ هرم قرار دارد، بسیار تأثیرگذارتر از انواع دیگر هرم خواهد بود، چراکه این بُعد از فرهنگ اگرچه ممکن است کمرنگ شود، هیچ‌گاه از بین نخواهد رفت.
سیدمجتبی رضوی طوسی؛ لیلا باقری
دوره 11، شماره 11 ، آبان 1389، ، صفحه 7-43
چکیده
در سال‌های اخیر یکی از بحث‌های جدی در حوزة فرهنگی کشورمان موضوع میزان سرانة مطالعة ایرانیان بوده است؛ بهگونه ای که در ابتدای سال 87 بحث در این زمینه به رسانه‌ها نیز راه یافت و ارقامی از 2 دقیقه مطالعه در روز تا 30 دقیقه در روز مطرح گردید. به‌منظور روشن‌تر شدن این موضوع و ارائة آماری که با استفاده از روش‌های علمی و مشخص به ...
بیشتر
در سال‌های اخیر یکی از بحث‌های جدی در حوزة فرهنگی کشورمان موضوع میزان سرانة مطالعة ایرانیان بوده است؛ بهگونه ای که در ابتدای سال 87 بحث در این زمینه به رسانه‌ها نیز راه یافت و ارقامی از 2 دقیقه مطالعه در روز تا 30 دقیقه در روز مطرح گردید. به‌منظور روشن‌تر شدن این موضوع و ارائة آماری که با استفاده از روش‌های علمی و مشخص به دست آمده و قابل اتکا باشد، دو پیمایش با عنوان «بررسی میزان مطالعة شهروندان تهرانی» در دو سال متوالی 1387 و 1388 به اجرا درآمد که مهمترین نتایج آن در این مقاله ارائه می‌شود. مهمترین نتایج به‌دست آمده به شرح زیر است: ـ میزان مطالعه در سال 88 نسبت به سال قبل آن رو به کاهش بوده و از 90 دقیقه در شبانه‌روز (24 ساعت) به 1/76 دقیقه در یک شبانه‌روز رسیده است. از بین منابع مطالعه، مطالعة روزنامه، نشریه و مجله کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد. ـ مقایسة میانگین مطالعة پاسخگویان در هر شبانه روز به تفکیک وضعیت تأهل در دو سال 87 و 88 حاکی از کاهش روند میانگین مطالعه در بین هر دو گروه متأهل و مجرد در سال 88 است. شایان ذکر است افراد مجرد تقریباً نزدیک به دو برابر افراد متأهل مطالعه می کنند. ـ در دو سال 1387 و 1388 بیشترین موضوع مورد مطالعة پاسخگویان در حوزة منابع مذهبی بوده که این رقم در سال 1388، 6/20 درصد بوده که نسبت به سال 1387 (3/15 درصد) افزایش را نشان می‌دهد.
محمد افروغ؛ علیرضا نوروزی‌طلب
دوره 11، شماره 10 ، مرداد 1389، ، صفحه 7-49
چکیده
تاریخ ایران در سراسر دوران اسلامی یعنی پس از 9 قرن از زمان ورود اسلام به ایران تا قبل از روی کار آمدن سلسلة پادشاهی صفوی و برای برهه‌ای کوتاه در زمان آل‌بویه هیچ‌گاه شاهد حاکمیت دولتی شیعی مذهب نبوده است. در دوران صفوی، «مذهب» نقش مهمی در روند مطالعة فرهنگ و هنر داشت، طبعاً از این رهگذر مقولة هنر نیز از تغییر ایدئولوژی و ...
بیشتر
تاریخ ایران در سراسر دوران اسلامی یعنی پس از 9 قرن از زمان ورود اسلام به ایران تا قبل از روی کار آمدن سلسلة پادشاهی صفوی و برای برهه‌ای کوتاه در زمان آل‌بویه هیچ‌گاه شاهد حاکمیت دولتی شیعی مذهب نبوده است. در دوران صفوی، «مذهب» نقش مهمی در روند مطالعة فرهنگ و هنر داشت، طبعاً از این رهگذر مقولة هنر نیز از تغییر ایدئولوژی و تحولات اجتماعی که در عصر صفوی رخ داده بود بی‌بهره نماند و در واقع علاوه بر مردم، هنرمندان ایرانی و شیعه مذهب هم سعی کردند که اندیشه، تفکر، عناصر شیعی، ارادت به خاندان پیامبر(ص) و ائمة اطهار و مخصوصاً شخص «علی بن‌ابیطالب»(ع) و همچنین موضوعات، احادیث و وقایعی همچون حادثة کربلا، معراج پیامبر و... که در حوزة تفکر شیعی بود، در هنر و آثار هنری خود منعکس کنند.
این مقاله بر آن است تا مذهب و عناصر مذهبی غالب در دوران صفوی را با رویکرد به هنرهای قالی بافی، نقاشی ایرانی (نگارگری) و خوشنویسی که در هنر این دوران منعکس شده است، با نگاهی تاریخی بازگو نماید.
عباس کشاورز شکری؛ محسن بیات؛ خاطره بخشنده
دوره 14، شماره 23 ، آذر 1392، ، صفحه 7-29
چکیده
ایران با وجود داشتن ارزش‌ها و انگاره‌های فرهنگی مشترک با دیگر کشورهای خاورمیانه، در دیپلماسی فرهنگی در این منطقه ضعف‌ها و چالش‌هایی دارد. ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی تبلیغ‌شده در کشورهای خاورمیانه، دو چالش مهم کارآمدی دیپلماسی ایران در این منطقه هستند. این مقاله با توجه به گسترش ابزارهای ارتباطی بین مردم و جوامع، همچنین ...
بیشتر
ایران با وجود داشتن ارزش‌ها و انگاره‌های فرهنگی مشترک با دیگر کشورهای خاورمیانه، در دیپلماسی فرهنگی در این منطقه ضعف‌ها و چالش‌هایی دارد. ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی تبلیغ‌شده در کشورهای خاورمیانه، دو چالش مهم کارآمدی دیپلماسی ایران در این منطقه هستند. این مقاله با توجه به گسترش ابزارهای ارتباطی بین مردم و جوامع، همچنین تحول معنا و مفهوم دیپلماسی استدلال می‌کند که دیپلماسی فرهنگی نیازمند ابزارهای نوین غیررسمی، عمومی و فراگیر است که مخاطب آنها بیشتر، مردم کشورهای خاورمیانه (و نه دولت‌های آنها) باشند. استفاده از رسانه‌های جمعی و دیپلماسی عمومی، سایبر دیپلماسی، زبان فارسی، شیوه‌های نمادسازی و تصویرسازی مشترک مهمترین روش‌ها و ابزارهای نوینی هستند که برای افزایش کارآمدی دیپلماسی فرهنگی ایران پیشنهاد شده‌اند.
حمید عبداللهیان - زهرا اجاق
دوره 14، شماره 24 ، اسفند 1392، ، صفحه 7-25
چکیده
این مقاله به مسئلة عمومی کردن علم در مجله‌های علمی عمومی ایرانی میپردازد. با آنکه مدت زیادی است این قبیل مجله‌ها در ایران منتشر می‌شوند اما هنوز به‌عنوان مقوله‌ای ارتباطاتی در این حوزه مورد مطالعه واقع نشده‌اند. مقالة حاضر با توجه به نقش مجله‌های مذکور در انتشار اطلاعات و درک علمی در حوزة عمومی بر زبان به‌کاررفته ...
بیشتر
این مقاله به مسئلة عمومی کردن علم در مجله‌های علمی عمومی ایرانی میپردازد. با آنکه مدت زیادی است این قبیل مجله‌ها در ایران منتشر می‌شوند اما هنوز به‌عنوان مقوله‌ای ارتباطاتی در این حوزه مورد مطالعه واقع نشده‌اند. مقالة حاضر با توجه به نقش مجله‌های مذکور در انتشار اطلاعات و درک علمی در حوزة عمومی بر زبان به‌کاررفته در تولید متون علمی عمومی ایرانی، تمرکز و معیارهایی را برای مناسب کردن زبان این مجله‌ها در راستای افزایش درک عامه از علم شناسایی کرده است. برای دستیابی به این معیارها، از محتوای نظری دو نظریة کنشگر ـ شبکه و علم تعاملی استفاده شده و هفت معیار به دایرة شناخت درآمده است. اهمیت شناخت این معیارها در آن است که ابزاری را برای کاربرد در مجله‌های علمی عمومی به‌منظور ارائة روش‌های ارتباطات مؤثّر محتواهای علمی با عموم فراهم می‌کند. در این مقاله با توضیح معیارهای زبان ایده‌آل یا نگارش متون علمی عمومی، روش برقراری ارتباطات عمومی علم مؤثّر توضیح داده شده تا این معیارها از وضعیت انتزاعی بیرون آمده و عملیاتی و اجرایی شوند.
سیدمجتبی رضوی طوسی؛ سجاد یاهک
دوره 15، شماره 25 ، خرداد 1393، ، صفحه 7-36
چکیده
مقالة حاضر، حاصل یافته‌های نظرسنجی تلفنی با هدف بررسی گرایش شهروندان 15 تا 45 سال تهرانی با تمرکز بر انواع موسیقی در دسترس است. حجم نمونه، 804 نفر بوده و برای تحلیل دادهها از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد 78/2درصد شهروندان 15 تا 45سال تهرانی، شنوندة انواع موسیقی هستند. شنوندگان موسیقی، 72/1درصد به «موسیقی ...
بیشتر
مقالة حاضر، حاصل یافته‌های نظرسنجی تلفنی با هدف بررسی گرایش شهروندان 15 تا 45 سال تهرانی با تمرکز بر انواع موسیقی در دسترس است. حجم نمونه، 804 نفر بوده و برای تحلیل دادهها از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد 78/2درصد شهروندان 15 تا 45سال تهرانی، شنوندة انواع موسیقی هستند. شنوندگان موسیقی، 72/1درصد به «موسیقی باکلام»، 68/4درصد به «موسیقی ایرانی» و 54/3درصد به «موسیقی با تصویر» علاقه دارند. 63/8درصد شنوندگان موسیقی، به «موسیقی پاپ ایرانی»، 52/6درصد به «موسیقی‌های لس‌آنجلسی»، 40/8درصد به «موسیقی سنّتی ایرانی»، 28/6درصد به «موسیقی‌های مذهبی»، 26/3درصد به «موسیقی محلی»، 19/4درصد به «موسیقی غربی»، 19/3درصد به «موسیقی‌های رپ»، 16/9درصد به «موسیقی پاپ ایرانی بی‌کلام»، 14/5درصد به «موسیقی سنّتی ایرانی بی‌کلام»، 13/3درصد به «موسیقی‌های پاپ زیرزمینی»، 11/5درصد به «موسیقی غیررسمی راک»، 10/4درصد به «موسیقی کلاسیک خارجی» و 4/6 درصد به «موسیقی سنّتی کشورهای خارجی» در حد زیاد گوش می‌دهند. 45/6 درصد شنوندگان موسیقی، به «محتوا» و 19/5 درصد به «ریتم و آهنگ» موسیقی اهمیت می‌دهند.
جبار رحمانی؛ یاسمن فرح‌زاد
دوره 15، شماره 26 ، تیر 1393، ، صفحه 7-30
چکیده
فیلم شهر زنان(1377) اثر عطاالله حیاتی، در قالب فیلمی داستانی به آیین برف‌چال در روستای آب‌اسک آمل اشاره می‌کند. در این اثر، یک آیین سنّتی به شیوۀ «نمایشی‌شده» بازسازی می‌شود. با توجه به ورود اثر به حوزۀ آیین‌ها و فرهنگ بومی مردم یک منطقۀ واقعی، استفاده از فیلم‌های مستند، تأکید بر واقعی بودن داده‌های فیلم و همچنین طبقه‌بندی ...
بیشتر
فیلم شهر زنان(1377) اثر عطاالله حیاتی، در قالب فیلمی داستانی به آیین برف‌چال در روستای آب‌اسک آمل اشاره می‌کند. در این اثر، یک آیین سنّتی به شیوۀ «نمایشی‌شده» بازسازی می‌شود. با توجه به ورود اثر به حوزۀ آیین‌ها و فرهنگ بومی مردم یک منطقۀ واقعی، استفاده از فیلم‌های مستند، تأکید بر واقعی بودن داده‌های فیلم و همچنین طبقه‌بندی این اثر در گروه «فیلم‌های میانه»، این فیلم با نگاه مردم‌نگارانه و با معیار نقد یک فیلم مستند نقد می‌شود. با توجه به فقر مستندات در زمینۀ مطالعات مردم‌شناختی ایران، هر اثر شبه‌مستند یا میانه‌ای ممکن است اثری مستند در حوزۀ مردم‌نگاری و بر همین اساس قابل استناد و واقعی تلقی شود، لزوم نقد این دست آثار در تأکید بر اهمیت پژوهش علمی، پیش از تولید هر فیلمی در حوزۀ مردم‌شناسی است. فیلم‌ساز با گذشتن از کنار اعتقادهای مردم منطقه و با نمایش جزئیات غیرواقعی از آیین، بدون توجه به اهمیت پژوهش‌های علمی و دقیق در این زمینه، نه‌تنها از بافت جامعه‌ای که تصویر می‌کند، بسیار دور افتاده است، بلکه با ارائۀ داده‌های فرضی، باعث به‌وجود آمدن برداشت‌های اشتباه متعدد در مخاطب و بروز سوءتفاهم در مردم منطقه می‌شود. هدف نوشتار حاضر، علاوه بر نقد مردم‌نگارانۀ این فیلم، تأکید بر اهمیت تشخیص نوع یک اثر پیش از نقد آن است.
سیدعبدالرسول علم الهدی؛ سید حسین شرف الدین؛ محمد جواد نوروزی
دوره 15، شماره 27 ، مهر 1393، ، صفحه 7-36
چکیده
شبکه های اجتماعی سایبری شرایط جدیدی را در زندگی انسان بوجود آورده اند و از آنجایی که دین در همه ابعاد زندگی افراد جاری می شود، لازم است قواعد رفتاری و اخلاقی فعالیت در شبکه های اجتماعی از منظری دینی بازتولید شود. نظام سازی هنجاری برای رفتارها، در جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی که داعیه دار تمدن اسلامی و تعین رفتارهای دینی در همه سطوح ...
بیشتر
شبکه های اجتماعی سایبری شرایط جدیدی را در زندگی انسان بوجود آورده اند و از آنجایی که دین در همه ابعاد زندگی افراد جاری می شود، لازم است قواعد رفتاری و اخلاقی فعالیت در شبکه های اجتماعی از منظری دینی بازتولید شود. نظام سازی هنجاری برای رفتارها، در جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی که داعیه دار تمدن اسلامی و تعین رفتارهای دینی در همه سطوح زندگی مردم است، امری ضروری است. در این مقاله با تمرکز بر ارزش اسلامی عفاف، به عنوان یکی از نمودهای ارزش های اسلامی، و بازکاوی ابعاد آن در آموزه های دینی در دو بعد فقهی و اخلاقی، نظریه های ارتباطی مربوط به روابط انسانی و واسطه گری رایانه (جاذبه، مدیریت ادراک و نفوذ اجتماعی) را مورد بررسی قرار داده و سپس در سنت پژوهش کیفی با تلفیق سه روش گروه متمرکز، مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی و غیرمشارکتی به کشف چگونگی ارتباط عفیفانه سایبری در شبکه های اجتماعی پرداخته شده است.
ناصر باهنر؛ رامین چابکی
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، ، صفحه 7-34
چکیده
با پیشرفت و توسعه رسانه‌ها، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که در آن رسانه‌ها، ضمن گام برداشتن در مسیر تکامل و تنوع، به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیل شدند. در این دوره، گستره دسترسی مخاطبان به رسانه‌ها، توانایی استفاده و درعینحال حفظ استقلال فکری و اندیشهای، اجتناب از انفعال، بهرهمندی از تفکر انتقادی و افزایش توانایی گزینش ...
بیشتر
با پیشرفت و توسعه رسانه‌ها، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که در آن رسانه‌ها، ضمن گام برداشتن در مسیر تکامل و تنوع، به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیل شدند. در این دوره، گستره دسترسی مخاطبان به رسانه‌ها، توانایی استفاده و درعینحال حفظ استقلال فکری و اندیشهای، اجتناب از انفعال، بهرهمندی از تفکر انتقادی و افزایش توانایی گزینش و انتخاب رویارویی با این فرایند پیچیده و فراگیر و در نهایت تولید پیامهای ارتباطی از طریق تکوین و تکامل سوادرسانهای قابل حصول تلقی گشت. اگر سوادرسانهای را علم تنظیم کننده روابط میان مخاطب و رسانه‌ها بر اساس هنجارهای درونی شده بدانیم، نباید از جایگاه آن در سیاست‌های رسانه‌ای کشورها غافل شویم. برای تحلیل این سیاستها، مدلهای مختلفی ارائه شده است که جامعترین آنها مدل EC کمیسیون اروپا است. این مدل چهار مولفه دسترسی، استفاده، درک انتقادی و تولید ارتباطی را در حوزه سوادرسانهای مطرح می‌کند. در این تحقیق، بر اساس مدل EC و مولفههای مطرح در آن و روش پژوهش اسنادی- تحلیلی اسناد نهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مهمترین نهاد سیاستگذار در جمهوری اسلامی بررسی و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین میزان توجه در اسناد به مولفه استفاده و دسترسی بوده و مولفه درک انتقادی و تواناییهای ارتباطی مخاطبان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نکته قابل توجه در این اسناد استفاده از واژه سواد الکترونیکی، سواد اطلاعاتی، سواد دیجیتالی و عدم استفاده از واژه سواد رسانه‌ای است.
سیدجواد صالحی؛ برزین ضرغامی؛ فاطمه پورقاسم
دوره 16، شماره 29 ، خرداد 1394، ، صفحه 7-33
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان رضایتمندی بازدیدکنندگان از بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم صورت گرفت که از لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در گروه تحقیقات توصیفی ـ پیمایشی قرار می‌گیرد. جامعه آماری شامل تمام بازدیدکنندگان بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم بود که به علت حجم زیاد جامعه مورد ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان رضایتمندی بازدیدکنندگان از بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم صورت گرفت که از لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در گروه تحقیقات توصیفی ـ پیمایشی قرار می‌گیرد. جامعه آماری شامل تمام بازدیدکنندگان بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم بود که به علت حجم زیاد جامعه مورد بررسی از نمونهگیری در دسترس استفاده شد (4242 نفر). ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط تعدادی از اساتید دانشگاه و میزان پایایی آن توسط آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد (84/0). نتایج نشان داد که میانگین رضایت بازدیدکنندگان از بخشهای دانشگاهیان، بینالملل، آثار مکتوب، محافل و مراسم، کودک و نوجوان، تشکل‌های قرانی، رسانه‌های دیجیتال، فعالیتهای هنری، بخش علمی، بخش بانوان، روابط عمومی، بخش قرآننویسان، آموزش و پرورش، حوزویان و خادمان قران در حد متوسط به بالا بوده است. براساس نتایج، بازدیدکنندگان از نقش نمایشگاه در گسترش فرهنگ قرآن و قرآنخوانی، شیوه برخورد و راهنمایی مسئولان غرفهها، ساعات برگزاری نمایشگاه و اندازه غرفهها در حد متوسط تا زیاد رضایت داشتند. اما رضایت از محل قرارگیری غرفهها در نمایشگاه، محل برگزاری نمایشگاه، میزان تبلیغات صورت گرفته و تنوع محصولات ارائه‌شده در نمایشگاه بین کم تا متوسط بوده است.
حسن ذوالفقاری؛ بهادر باقری
دوره 16، شماره 30 ، شهریور 1394، ، صفحه 7-39
چکیده
افسانه قصّه‌ای است حاوی سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان‌ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو، پری، غول و اژدها که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می‌گیرد. وجه ممیز افسانه‌ها، تخیل قوی و اغراق‌آمیز بودن آنهاست. افسانه‌ها انواعی دارند: تمثیلی، ...
بیشتر
افسانه قصّه‌ای است حاوی سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان‌ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو، پری، غول و اژدها که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می‌گیرد. وجه ممیز افسانه‌ها، تخیل قوی و اغراق‌آمیز بودن آنهاست. افسانه‌ها انواعی دارند: تمثیلی، پریان، عاشقانه و پهلوانی. در این مقاله، ضمن تعریف و آشنایی با انواع افسانه‌های پهلوانی با ویژگی‌های این‌گونه ادبی آشنا می‌شویم. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: خرق عادت، پیرنگ ضعیف، مطلق‌گرایی، کلی‌گرایی، ایستایی زمان و مکان فرضی، همسانی بیان شخصیت‌ها، شگفت‌آوری، استقلال‌یافتگی حوادث، کهنگی. در بخش پایانی مقاله به مهمترین بن‌مایه‌ها اشاره می‌شود که اغلب، داستانها دارای این بن‌مایه‌ها هستند. روش ما مطالعه در 23 اثر است که برای مثال از این آثار ادب مکتوب استفاده کرده‌ایم. هدف مقاله نشان دادن ویژگی‌های دقیق افسانه‌های پهلوانی است تا بتوان آنها را با انواع دیگر مقایسه کرد.
خدیجه حاجیان
دوره 16، شماره 31 ، آذر 1394، ، صفحه 7-38
چکیده
انقلاب اسلامی ایران به منزلة تحولی بنیادین در ارزش‌ها و اندیشه یک ملت، بی‌تردید برآمده از سنت دیرینه فرهنگی ما است، زیرا هرگونه دگرگونی در ذهنیت یک جامعه اساساً در جریان پیوسته تاریخی رخ خواهد داد؛ بنابراین باید آنرا در تأثیر و تأثری دوسویه دریافت. تغییر در محتوا و مضمون و صورت و قلمروها در انواع گوناگون هنر، اعم از شعر ...
بیشتر
انقلاب اسلامی ایران به منزلة تحولی بنیادین در ارزش‌ها و اندیشه یک ملت، بی‌تردید برآمده از سنت دیرینه فرهنگی ما است، زیرا هرگونه دگرگونی در ذهنیت یک جامعه اساساً در جریان پیوسته تاریخی رخ خواهد داد؛ بنابراین باید آنرا در تأثیر و تأثری دوسویه دریافت. تغییر در محتوا و مضمون و صورت و قلمروها در انواع گوناگون هنر، اعم از شعر و ادبیات در نتیجة انقلاب، واقعیتی روشن است. بررسی نقش زبان فارسی که زبان و مأوای انقلاب بوده است، در تحقق انقلاب اسلامی و نیز در ترویج ارزش‌های انقلاب در جهان بسیار اهمیت دارد. پرداختن به این امر در کشورهای حوزه ایران فرهنگی، به‌دلیل اشتراک‌ها و پیوندهای فرهنگی، ضرورتی است که باید به آن توجه بیشتری شود. تأکید این تحقیق بر دو کشور افغانستان و تاجیکستان بوده است. در این مقاله پس از نشان‌دادن اهمیت و وجه ضرورت چنین کاری، با مروری بر پیوندهای تاریخی و فرهنگی میان ایران اسلامی و کشورهای حوزه ایران فرهنگی (به‌ویژه تاجیکستان و افغانستان)، تلاش شده است از طریق تمرکز بر ادبیات انقلاب به نقش زبان و ادبیات فارسی در ترویج ارزش‌های انقلاب اسلامی در این کشورها پرداخته شود.
ناهید مؤید حکمت
دوره 16، شماره 32 ، اسفند 1394، ، صفحه 7-31
چکیده
مقالۀ پیش‌رو با حرکت از مفهوم «تمایز بوردیو» به شناسایی سبک‌های زندگی در تهران میپردازد. در این راستا، سؤال محوری: «سبک‌های زندگی در تهران از چه روندی پیروی می‌کنند: تمایز یا یکدستی؟» شکل گرفته است. در سنجش این امر، صور مادی و غیرمادی فرهنگ در نظر گرفته شده است. صور مادی، مواردی چون مصرف خوراک، پوشاک، خانه و صور ...
بیشتر
مقالۀ پیش‌رو با حرکت از مفهوم «تمایز بوردیو» به شناسایی سبک‌های زندگی در تهران میپردازد. در این راستا، سؤال محوری: «سبک‌های زندگی در تهران از چه روندی پیروی می‌کنند: تمایز یا یکدستی؟» شکل گرفته است. در سنجش این امر، صور مادی و غیرمادی فرهنگ در نظر گرفته شده است. صور مادی، مواردی چون مصرف خوراک، پوشاک، خانه و صور غیرمادی مواردی چون تعاملات اجتماعی، هنر، ادبیات، موسیقی، شعرا و نویسندگان را در بر می‌گیرد. روش تحقیق، کمی و ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخت بود که در میان 300 پاسخ‌گوی ناهمگون از نظرِ؛ سن، جنس، میزان تحصیلات، شغل، محل سکونت و میزان درآمد، در سطح شهر تهران تکمیل شد. در این پژوهش از آمارهای توصیفی و استنباطی بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که علی‌رغم ناهمگونی پاسخگویان، وجه یکدستی بر وجه تمایز در سبک‌های زندگی در شهر تهران، غالب است.
جمال محمدی؛ امید جهانگیری؛ یوسف پاکدامن
چکیده
هدف این پژوهش واکاوی بسترها، دلایل و پیامدهای احساس ناامنی زنان در فضاهای شهری به‌مدد تحلیل کیفی است. میدان مطالعۀ پژوهش، فضاهای همگانی شهر سنندج است که موضوع‌ها و ابعاد فضایی و تعاملی آن با استفاده از تکنیک‌های مصاحبۀ عمیقِ فردی، مشاهدۀ مستقیم و مشاهدۀ مشارکتی مطالعه شده و داده‌های این مطالعه در قالب روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد ...
بیشتر
هدف این پژوهش واکاوی بسترها، دلایل و پیامدهای احساس ناامنی زنان در فضاهای شهری به‌مدد تحلیل کیفی است. میدان مطالعۀ پژوهش، فضاهای همگانی شهر سنندج است که موضوع‌ها و ابعاد فضایی و تعاملی آن با استفاده از تکنیک‌های مصاحبۀ عمیقِ فردی، مشاهدۀ مستقیم و مشاهدۀ مشارکتی مطالعه شده و داده‌های این مطالعه در قالب روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد تحلیل شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که احساس ناامنی زنان در فضاهای شهری سنندج محصول یک‌سری عوامل اثرگذار همچون «تنش‌های ساختاری» و «جامعه‌هراسی» و نیز برخی شرایط تسهیل‌کننده، مثل «مکان‌های پربرخورد» و «بازنمایی خود» است. زنان مورد مطالعه همچنین بر این باورند که احساس ناامنیِ آنها را دلایل و انگیزهای خاصی که در کردار و گفتار و حرکات مردان قابل‌رؤیت است، تقویت می‌کند. احساس ناامنی زنان پیامدهایی فردی و جمعی دارد. به سبب این احساس، زنان در سطح زندگی فردی به «تمهیدات پیشگیرانه» روی می‌آورند، پیامد این احساس ناامنی در سطح جامعه نیز به شیوع و تشدید «زوال اعتماد اجتماعی» می‌انجامد.
