میثم فرخی؛ مهدی نادری نژاد
چکیده
در این مقاله محقق در راستای پاسخ به تحولات سیاستگذاری فرهنگی شبکههای اجتماعی مجازی در جمهوری اسلامی ایران، اسناد بالادستی کشور در بازة زمانی 1370 تا 1396 را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. جهت‌گیری اصلی این پژوهش کاربردی و هدف آن اکتشافی است که با استفاده از روش اسنادی، اطلاعات مورد نیاز تحقیق جمع‌آوری شده و تحلیل تماتیک (مضمون) ...
بیشتر
در این مقاله محقق در راستای پاسخ به تحولات سیاستگذاری فرهنگی شبکههای اجتماعی مجازی در جمهوری اسلامی ایران، اسناد بالادستی کشور در بازة زمانی 1370 تا 1396 را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. جهت‌گیری اصلی این پژوهش کاربردی و هدف آن اکتشافی است که با استفاده از روش اسنادی، اطلاعات مورد نیاز تحقیق جمع‌آوری شده و تحلیل تماتیک (مضمون) صورت گرفته است. نتایج سیاست پژوهی مذکور حاکی از آن است که پنج محور سیاستی در این حوزه شامل بهره‌گیری از فرصتهای شبکههای اجتماعی و توسعة محتوا و خدمات کارآمد»، «توسعه جامعة شبکهای»، «حفظ امنیت و هویت فرهنگی ایرانی ـ اسلامی»، «رویکرد حمایتی نسبت به ظرفیتهای سختافزاری و نرمافزاری شبکههای اجتماعی داخلی»، و «مدیریت راهبردی شبکههای اجتماعی» حائز اهمیت است. دهه هفتاد را میتوان نمود دیدگاه دولتی دانست؛ چرا که شرایط بعد از جنگ اقتضا میکرد تا ویرانیهای جنگ ترمیم یابد. رویکرد دولت در دهة هشتاد و نود، دیدگاه این است که در راستای نگاه ارتباطی، مردم را در این حوزه مشارکت دهد که مردم با تشکیل فضاهای عمومی به تبادل نظر و ایده با هم پردازند. همچنین در این راستا اسنادی مانند سیاستهای کلی شبکههای اطلاعرسانی رایانه‌ای، سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات کشور، سند راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور، نقشه مهندسی فرهنگی کشور، وظایف شورای عالی فضای مجازی در حکم نصب اعضای جدید توسط رهبری بیشترین و مهمترین بندهای سیاستی مرتبط با مسأله شبکههای اجتماعی مجازی را به خود اختصاص دادند.
محمدرضا انواری؛ سیدعلی رحمانزاده؛ محمدباقر تاج الدین؛ سروناز تربتی
چکیده
پژوهش پیش‌رو از نظر اهداف کاربردی، از نظر ماهیت و نوع مطالعه در زمره پژوهشهای کیفی و در زمره مطالعات تفسیری است که با بهره‌گیری از راهبرد پژوهش پدیدارشناسی «وان مانن» در صدد تبیین و تفسیر جوهره تجربه زیسته فرهنگ سیاسی دانشجویان در شبکههای اجتماعی مجازی و شناخت عمیق این پدیده است. میدان مطالعه تحقیق شامل دانشجویان واحد ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو از نظر اهداف کاربردی، از نظر ماهیت و نوع مطالعه در زمره پژوهشهای کیفی و در زمره مطالعات تفسیری است که با بهره‌گیری از راهبرد پژوهش پدیدارشناسی «وان مانن» در صدد تبیین و تفسیر جوهره تجربه زیسته فرهنگ سیاسی دانشجویان در شبکههای اجتماعی مجازی و شناخت عمیق این پدیده است. میدان مطالعه تحقیق شامل دانشجویان واحد علوم و تحقیقات تهران است و انتخاب نمونه تا اشباع نظری داده‌ها ادامه یافت و به 21 نفر رسید. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها درونمایههای اصلی و چندین درونمایه فرعی بدست آمد که در مجموع نتایج نشان داد که نقش روشنفکران به مثابه افراد آگاه وجدان بیدار جامعه، چه در نهادهای مدنی و سازمانهای اجتماعی غیرسیاسی و چه در حالت متعلق بودن به احزاب و تشکلهای سیاسی، بهصورت عمومی به مثابه افراد متعلق به یک قشر اجتماعی به شکلی از اشکال تاحدودی موجب ارتقای فرهنگ سیاسی جامعه بوده و موجب پویایی و بیداری شعور اجتماعی و سیاسی دانشجویان نهایتاً در شکل‌گیری تفکر و احساسی ملی خواهد شد.
فرهاد سراجی؛ سعید شریفی رهنمو؛ اصحاب حبیب‌زاده
چکیده
هدف این پژوهش، شناسایی انگیزه‌های دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه دوم شهر همدان در استفاده از شبکههای مجازی اجتماعی بود. این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی و طرح اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی با بیست نفر از دانش‌آموزان که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه عمیق صورت ...
بیشتر
هدف این پژوهش، شناسایی انگیزه‌های دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه دوم شهر همدان در استفاده از شبکههای مجازی اجتماعی بود. این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی و طرح اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی با بیست نفر از دانش‌آموزان که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه عمیق صورت گرفت. سوالات مصاحبه حول انگیزه‌های استفاده نوجوانان از شبکههای اجتماعی بود که با استفاده روش پنج مرحلهای اسمیت تحلیل شد. سپس بهمنظور بسط دامنه یافته‌ها با استفاده از روش توصیفی و پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته 23 سؤالی بین 300 نفر از دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه توزیع شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات هفت نفر از متخصصان شبکههای اجتماعی مجازی و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرانباخ به میزان 88/0r= محاسبه گردید. یافته‌ها نشان میدهد، دانش‌آموزان برای کسب اطلاعات جدید، سرگرمی و تفریح، ارتباط و تعامل با دیگران و خود ابرازی از شبکههای اجتماعی مجازی استفاده میکنند. همچنین انگیزه‌های دانش‌آموزان در استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی به ترتیب اولویت کسب اطلاعات، سرگرمی، ارتباط و تعامل و خودابرازی است.
هادی خانیکی؛ محمد اتابک؛ فرید عزیزی
چکیده
همراه با افزایش نقش روزافزون فضای مجازی در زندگی اجتماعی پرسش‌های بنیادی ازجمله در مورد تأثیرات اجتماعی و سیاسی فضای مجازی و فناوری‌های مرتبط با آن به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی امکان شکل‌گیری پدیدار حوزه عمومی در شبکههای اجتماعی فیس‌بوک با توجه به معیارهای حوزه عمومی هابرماس است. بدین‌منظور 8 گروه از میان گروهای فیسبوکی ...
بیشتر
همراه با افزایش نقش روزافزون فضای مجازی در زندگی اجتماعی پرسش‌های بنیادی ازجمله در مورد تأثیرات اجتماعی و سیاسی فضای مجازی و فناوری‌های مرتبط با آن به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی امکان شکل‌گیری پدیدار حوزه عمومی در شبکههای اجتماعی فیس‌بوک با توجه به معیارهای حوزه عمومی هابرماس است. بدین‌منظور 8 گروه از میان گروهای فیسبوکی ایرانی فعال در زمینه مسائل عمومی بهصورت هدفمند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل محتوی کیفی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که کاربران با پیگیری مسائل مطرحشده در شبکههای مجازی در پیوند با دنیای اجتماعی خود، میتوانند نقش فعالتری در حوزه عمومی داشته باشند. همچنین یافتههای بهدست آمده نشان داد فیس‌بوک بهرغم آنکه زمینه دسترسی شهروندان به اطلاعات مختلف و امکان گفتوگو بر سر موضوعات مختلف را فراهم آورده است، به دلایلی همچون، وجود توزیع نابرابر سرمایههای مختلف، خصلت سطحی بودن اطلاعات، ادامهدار نبودن مسائل مطرحشده، غلبه جلوه بر ایده، جنبه سرگرمکننده بودن مطالب، خصلت انتقادی نبودن مطالب؛ قابلیت تبدیل شدن به یک حوزه عمومی مجازی را ندارد.
ابوتراب طالبی؛ آذر نجف‌پور
چکیده
هدف این پژوهش بررسی خوانش شهروندان از عملکرد نخبگان سیاسی در شبکههای اجتماعی مجازی و بدست آوردن دانشی دربارة تأثیر آن بر رفتار اجتماعی شهروندان است. این تحقیق بارویکرد پژوهش کیفی و روش «نظریه مبنایی» انجام شده است. داده‌ها از طریق مصاحبه با 25 نفر زن و مرد از گروه‌های سنی و گرایش‌های سیاسی متفاوت با روش نمونه‌گیری نظری و استفاده ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی خوانش شهروندان از عملکرد نخبگان سیاسی در شبکههای اجتماعی مجازی و بدست آوردن دانشی دربارة تأثیر آن بر رفتار اجتماعی شهروندان است. این تحقیق بارویکرد پژوهش کیفی و روش «نظریه مبنایی» انجام شده است. داده‌ها از طریق مصاحبه با 25 نفر زن و مرد از گروه‌های سنی و گرایش‌های سیاسی متفاوت با روش نمونه‌گیری نظری و استفاده از اسناد دست دوم (کامنتهای صفحه فیس‌بوک آقای ظریف) بدست آمدهاند. بر اساس یافته‌ها مقاومت در برابر قوانینی که آزادیهای اولیه انسانها را نقض میکنند، مقوله محوری و نقض قانون توسط قانون (تناقض قانونی)، قانونمداری، اصلاح قانون، رضایتمندی، افزایش اعتماد، افزایش مشارکت سیاسی از پیامدها و دستاوردهای خوانش شهروندان است.
صمد عدلی‌پور؛ وحید قاسمی؛ رضوان قصابی؛ نقی طاهری
دوره 15، شماره 28 ، اسفند 1393، ، صفحه 191-212
چکیده
با پیچیده شدن و گسترش جوامع، اهمیت ارتباطات در بعد سیاسی افزایش یافته است. شبکههای اجتماعی مجازی تغییر‌های اساسی در ماهیت و اشکال رفتار سیاسی در جوامع مختلف ایجاد کرده‌اند و نقش مهمی در اعتماد و مشارکت سیاسی افراد دارند. دراین‌راستا، هدف این نوشتار، بررسی تأثیرات استفاده از شبکة اجتماعی فیس‌بوک بر اعتماد و مشارکت سیاسی جوانان ...
بیشتر
با پیچیده شدن و گسترش جوامع، اهمیت ارتباطات در بعد سیاسی افزایش یافته است. شبکههای اجتماعی مجازی تغییر‌های اساسی در ماهیت و اشکال رفتار سیاسی در جوامع مختلف ایجاد کرده‌اند و نقش مهمی در اعتماد و مشارکت سیاسی افراد دارند. دراین‌راستا، هدف این نوشتار، بررسی تأثیرات استفاده از شبکة اجتماعی فیس‌بوک بر اعتماد و مشارکت سیاسی جوانان شهر تبریز است. تحقیق حاضر، بهصورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامة محققساخته با حجم نمونة 600 نفر در بین جوانان 18 تا 30 سال کلانشهر تبریز در سال 1392 انجام شده است. روش نمونه‌گیری، نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و نوع استفاده از فیس‌بوک با اعتماد و مشارکت سیاسی رابطة معنا¬داری وجود دارد. استفاده از فیس‌بوک برای کسب اخبار و اطلاعات به تقویت اعتماد سیاسی و مشارکت سیاسی متعارف در بین شهروندان منجر میشود؛ اما استفاده از آن برای سرگرمی و تفریح، دوستیابی، تشکیل گروه و شرکت در بحثهای گروهی، مشارکت سیاسی غیرمتعارف را تقویت میکند.
بهجت یزدخواستی؛ صمد عدلی‌پور؛ الهام کیخائی
دوره 14، شماره 21 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 81-101
چکیده
دغدغه‌های فزاینده نسبت به حفظ و ارتقای امکان همزیستی مسالمت‌آمیز و عادلانه در سطوح ملی و فراملی، اهمیت گفتگو را به‌طور بی‌سابقه‌ای مهم کرده است. به همین دلیل، عوامل و زمینه‌های مؤثر بر گفتگو موضوع پژوهشهای گوناگون قرار گرفته است. از جملة این عوامل، شبکههای اجتماعی مجازی هستند که عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی ...
بیشتر
دغدغه‌های فزاینده نسبت به حفظ و ارتقای امکان همزیستی مسالمت‌آمیز و عادلانه در سطوح ملی و فراملی، اهمیت گفتگو را به‌طور بی‌سابقه‌ای مهم کرده است. به همین دلیل، عوامل و زمینه‌های مؤثر بر گفتگو موضوع پژوهشهای گوناگون قرار گرفته است. از جملة این عوامل، شبکههای اجتماعی مجازی هستند که عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار میدهند.
هدف نوشتار حاضر، مطالعة تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر گفتگو میان فرهنگ‌ها در حوزة عمومی مجازی است. در این چارچوب، استدلال میشود که هر چند ارتقای امکان برقراری ارتباط و دادوستد اطلاعات امکان گفتگو را ارتقا میدهد، محدود و مخدوشکنندة آن هم است. محدودیت مورد نظر اساساً از توزیع نابرابر امکانهای مرتبط با اینگونه فناوریها ناشی میشود و وضعیت خاص حوزة عمومی مجازی هم گفتگو میان فرهنگ‌ها را مخدوش میکند. در واقع شبکههای اجتماعی مجازی، به واسطة حوزة عمومی مجازی که پدید میآورند، گفتگو میان فرهنگ‌ها را محدود و مخدوش میکنند.
محمود شهابی؛ قدسی بیات
دوره 13، شماره 20 ، اسفند 1391، ، صفحه 61-86
چکیده
مقالة حاضر علل حضور کاربران جوان تهرانی در شبکههای اجتماعی مجازی را مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه مبتنی بر چارچوب نظری استفاده و رضامندی و با انجام مصاحبه‌های عمقی بدون ساختار، انگیزه‌ها و اهداف عضویت جوانان در این شبکه‌ها را با وجود ممنوعیت قانونی دسترسی به برخی از آنها شناسایی نموده است. یافته‌ها حاکی از آن است ...
بیشتر
مقالة حاضر علل حضور کاربران جوان تهرانی در شبکههای اجتماعی مجازی را مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه مبتنی بر چارچوب نظری استفاده و رضامندی و با انجام مصاحبه‌های عمقی بدون ساختار، انگیزه‌ها و اهداف عضویت جوانان در این شبکه‌ها را با وجود ممنوعیت قانونی دسترسی به برخی از آنها شناسایی نموده است. یافته‌ها حاکی از آن است که اکثر کاربران بهمنظور تسهیل روابط فعلی، احیای ارتباطات قدیمی، ایجاد و حفظ ارتباطات دوستانه بدان روی آوردهاند و فضای شبکههای اجتماعی مجازی را سیاسی نمیدانند. هرچند در کنار دیگر عوامل، برخی پیامدها و دلالتهای سیاسی در فرایند کنشگری شبکهای آنان قابل درک است که مقاله در بخش نهایی به تبیین و تشریح آنها پرداخته است.
