علی مومنی؛ مسعود کوثری
چکیده
هدف از این پژوهش، تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی تقابل‌های گفتمانی فیلم «به وقت شام» است. این فیلم با حمایت مالی سازمان هنری رسانهای اوج ساخته شده است. حاکمیت سیاسی ایران بنا به دلایل سیاسی، نظامی و اجتماعی به مقابله با داعش در جنگ سوریه و عراق پرداخت. فیلم به وقت شام نیز سعی در بازنمایی حضور خلبانان ایرانی در سوریه و تقابل ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی تقابل‌های گفتمانی فیلم «به وقت شام» است. این فیلم با حمایت مالی سازمان هنری رسانهای اوج ساخته شده است. حاکمیت سیاسی ایران بنا به دلایل سیاسی، نظامی و اجتماعی به مقابله با داعش در جنگ سوریه و عراق پرداخت. فیلم به وقت شام نیز سعی در بازنمایی حضور خلبانان ایرانی در سوریه و تقابل آنها با داعش را داشته‌است. در این پژوهش، فیلم مورد مطالعه بر اساس روش تحلیل گفتمان انتقادی ون لیوون، تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فیلم در حال بازنمایی بازیگران در دو قطب داعشی و غیرداعشی است؛ بدین‌ترتیب داعشی‌ها افرادی بنیادگرا، مطلق‌گرا، درشت‌اندام، تند‌خو و متوحش و غیرداعشی‌ها انسان‌هایی متمدن، با اندام مناسب و مطابق با هنجارهای معمول بشری بوده‌اند. قطب‌بندی گفتمانی فیلم با قطب‌بندی مورد نظر قدرت ایران، تطابق دارد؛ به‌عبارتی شاهد «سراسربینی» فوکویی دولت ایران به منظور اشاعۀ باورها و گفتمان موردنظر خود برای اخذ تأیید ملت، هستیم. همچنین هر دو قطب داعشی/غیرداعشی، پرتوتایپ‌هایی را نسبت به یکدیگر دارند؛ به‌عبارتی دیگر داعشی‌ها تمام افراد غیر از تفکر خود را دشمن دین و خداوند می‌خوانند و در مقابل غیرداعشی‌ها نیز تمام داعشی‌ها را افرادی غیرمنطقی و متوحش می‌خوانند.
مسعود کوثری؛ معصومه شمس
چکیده
در این پژوهش، با هدف بررسی پیامدها و تجلیات انتخاب تِم در مهمانی رسانهای سلبریتی‌ها، برنامۀ شام ایرانی 2 به‌عنوان نمونه‌ای از برنامه‌های واقع‌نمای سلبریتی‌محور در حوزۀ سبک زندگی بررسی شده است. برنامه‌های واقع‌نما با ادعای نمایش واقعیت زندگی سلبریتی‌ها به کنجکاوی مردم در این زمینه دامن می‌زنند و به گسترش فرهنگ سلبریتی و ...
بیشتر
در این پژوهش، با هدف بررسی پیامدها و تجلیات انتخاب تِم در مهمانی رسانهای سلبریتی‌ها، برنامۀ شام ایرانی 2 به‌عنوان نمونه‌ای از برنامه‌های واقع‌نمای سلبریتی‌محور در حوزۀ سبک زندگی بررسی شده است. برنامه‌های واقع‌نما با ادعای نمایش واقعیت زندگی سلبریتی‌ها به کنجکاوی مردم در این زمینه دامن می‌زنند و به گسترش فرهنگ سلبریتی و سلبریتی‌محوری در جامعه کمک می‌کنند. مبانی نظری این پژوهش بر نظریه‌های سبک زندگی مبتنی است و روش آن ترکیبی از تحلیل محتوای کیفی و کمّی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تِم‌های انتخابی سلبریتی میزبان در قالب 13 مؤلفۀ اصلی در برنامه بروز می‌یابند: پوشش، مدل مو و آرایش، جواهرات و تزیینات، اشیا، فضا/مکان/چیدمان منزل، هدیه‌ها، خوراکی و نوشیدنی، موضوع گفت‌وگو، موضوع نمایش، سرگرمی، رفتار، موسیقی و جلوه‌های صوتی و تصویری/میان‌برنامه. سه تِم زنان قاجار، دهۀ شصت و بچه‌دبستانی در بیشترین مؤلفه‌ها بروز پیدا کرده‌اند و دو مؤلفۀ پوشش و موضوع گفت‌وگو در بیشترین موارد از تم تأثیر پذیرفته‌اند. نمی‌توان دسته‌بندی مطلقی از تم‌ها ارائه داد؛ اما تم‌های متعین‌تر و اجتماعی/فرهنگی‌تر به‌نسبت تم‌های انتزاعی‌تر در مؤلفه‌های بیشتری ظاهر شده‌اند. سلبریتی‌های زن بیشتر از سلبریتی‌های مرد به داشتن تم و رعایت آن پایبند بودند. پیامدهای انتخاب تم برای مهمانی رسانهای از سوی سلبریتی‌ها عبارت‌اند از: ایجاد سرگرمی و جذابیت (به‌علت ایجاد تنوع و ایجاد موقعیت‌های نمایشی)، القای مصرف‌گرایی، القای نوع خاصی از سبک زندگی (ترویج ارزش‌های مربوط به تم و ترویج مفهوم «تِم» در دورهمی‌های ایرانی)، ترویج فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های مختلف و فراهم‌کردن زمینه‌ای برای گفت‌وگوهای روزمره.
مسعود کوثری؛ معصوم آقازاده؛ سیدمحمدعلی سیدحسینی
چکیده
امروزه بازی‌های رایانه‌ای، به یکی از پرطرفدارترین تفریحات مردم در دنیا تبدیل شده‌اند؛ تفریحی که انسان‌های بیشماری را ساعت‌ها فارغ از دنیای واقعی مجذوب خود می‌کند و آرزوهای دست‌نیافتنی هر یک از آنها را در دنیای مجازی تبدیل به واقعیت می‌کند. این نوع گذران اوقات فراغت، با در نظر گرفتن پیامدهای آن، قابل تأمل است. همین امر توجه ...
بیشتر
امروزه بازی‌های رایانه‌ای، به یکی از پرطرفدارترین تفریحات مردم در دنیا تبدیل شده‌اند؛ تفریحی که انسان‌های بیشماری را ساعت‌ها فارغ از دنیای واقعی مجذوب خود می‌کند و آرزوهای دست‌نیافتنی هر یک از آنها را در دنیای مجازی تبدیل به واقعیت می‌کند. این نوع گذران اوقات فراغت، با در نظر گرفتن پیامدهای آن، قابل تأمل است. همین امر توجه پژوهشگران این حوزه را به میزان مصرف بازیها به‌ویژه در میان گروههای سنی کودکان و نوجوانان و نگرش آنان نسبت به بازی‌های رایانه‌ای برانگیخته است که مقاله حاضر نیز به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداخته است. این مطالعه در بین افراد 7 تا 40 سال کشور با استفاده از روش نمونهگیری چندمرحلهای انجام شده است. یافتهها، حاکی از آشنایی 6/79 درصد افراد با بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی و انجام این بازیها توسط 4/54 درصد آنها است. از بین ژانرهای مختلف، بازی‌های ورزشی، اکشن و جنگی از بازی‌های مورد علاقه بازیکنان بوده است. در مجموع نگرش 4/13 درصد از کل بازیکنان نمونه نسبت به بازیها مثبت، 8/68 درصد بینابین و 8/17 درصد نگرش منفیای نسبت به بازی‌های رایانه‌ای داشتند.
مسعود کوثری؛ امیرعلی تفرشی
چکیده
اقبال روزافزون مخاطبان ایرانی به شبکه‌های ماهواره‌ای، لزوم مطالعه محتوای این شبکه‌ها را - بالأخص مطالعه شبکه‌های کودک که کمتر مورد تحقیق قرار گرفته‌اند- دوچندان کرده است. بر این مبنا شبکه جم‌جونیور، به‌عنوان مطرح‌ترین شبکه ماهواره‌ایِ پخش برنامه‌های کودک به زبان فارسی، برای مطالعه در نظم گفتمانی محل مناقشه‌ی «هویت ...
بیشتر
اقبال روزافزون مخاطبان ایرانی به شبکه‌های ماهواره‌ای، لزوم مطالعه محتوای این شبکه‌ها را - بالأخص مطالعه شبکه‌های کودک که کمتر مورد تحقیق قرار گرفته‌اند- دوچندان کرده است. بر این مبنا شبکه جم‌جونیور، به‌عنوان مطرح‌ترین شبکه ماهواره‌ایِ پخش برنامه‌های کودک به زبان فارسی، برای مطالعه در نظم گفتمانی محل مناقشه‌ی «هویت مطلوب زنانه» انتخاب شد. با استفاده از قابلیت‌های تحلیلیِ نظریه گفتمان لاکلا و موف[1]، سه برنامه شبکه جم‌جونیور با عناوین «باربی؛ زندگی در خانه رؤیایی»، «رقصندگان آسمان» و «اسکوبی دو؛ راز گنجینه» مورد مطالعه قرار گرفتند. در انیمیشن باربی، «زیبایی و جذابیت» به‌عنوان دال مرکزی برنامه شناسایی شد و در دو انیمیشن دیگر، دال گفتمانیِ «اجتماعی بودن» به‌عنوان دال مرکزی شناسایی شد. در برآیند کلی مطالعه گفتمان این شبکه، مشخص گردید که دال مرکزی مجموع برنامه‌های مطالعه شده در نظم گفتمانی هویت زنانه «اجتماعی بودن» است. این در حالی است که دال‌های پیرامونیِ دیگری نیز چون «فردگرایی»، «روابط میان جنسیتی»- روابط آزاد، غیررسمی و بر اساس دوستی- ، «اخلاق‌مداری»، «زیبایی و جذابیت»- به تعریف پوشش آزاد، اندام نما و نیمه برهنه- و ... منظومه گفتمانی این شبکه را در نظم گفتمانی هویت زنانه تشکیل می‌دهند. این گفتمان دیگری‌هایی را نیز برای خود متصور است که اغلب در قالب هویت‌هایی بی‌اخلاق، شرور و شیطانی، ضد انسانیت و... تصویر می‌شوند، که به‌حسب مذمومیت مطلق اینگونه دال‌ها، نشانه‌های کمتر بدیهیِ دیگری مانند عدم اجتماعی بودن، احساساتی نبودن و ... ، با آنها پیوند می‌خورد. این پیوندهای گفتمانی درواقع محل‌های نزاع اصلیِ گفتمان شبکه جم‌جونیور را تشکیل می‌دهند.[1]. Ernesto Laclau and Chantal Mouffeاقبال‌روز افزون مخاطبان‌ایرانی به شبکه‌های ماهواره‌ای،لزوم مطالعه محتوای این شبکه‌ها را دو چندان‌کرده‌است. در این میان اندک‌مطالعاتی به بررسی شبکه‌های‌ماهواره‌ای‌کودک و محتوای ارائه‌شده توسط آنها پرداخته‌اند. بر این مبنا شبکه‌جم‌جونیور، بعنوان مطرح‌ترین شبکه‌ماهواره‌ایِ پخش‌برنامه‌های‌کودک به زبان‌فارسی، برای‌مطالعه در نظم‌گفتمانی محل مناقشه‌ی«هویت‌مطلوب‌زنانه» انتخاب شد.با توجه به دید کلان‌نگر و قابلیت‌های تحلیلیِ نظریه‌گفتمان لاکلا و موف،این رویکرد بعنوان نظریه و روش انتخابیِ پژوهش‌حاضر انتخاب‌شد. سه‌برنامه«باربی؛زندگی در خانه‌رویایی»،«رقصندگان آسمان»و «اسکوبی دو؛راز گنجینه» بعنوان نمونه‌مورد مطالعه در شبکه‌جم‌جونیور انتخاب شدند.طبق پژوهش صورت‌گرفته،در انیمیشن باربی،«زیبایی و جذابیت»بعنوان دال‌مرکزی برنامه شناسایی شد، و در دو انیمیشن دیگر، دال‌گفتمانیِ یکسانی با عنوان«اجتماعی بودن»به عنوان دال‌مرکزی مورد توجه قرار گرفت. در برآیند کلی مطالعه‌گفتمان این شبکه،مشخص‌گردید که دال‌مرکزی مجموع برنامه‌های مطالعه‌شده در نظم‌گفتمانیِ هویت‌زنانه«اجتماعی بودن»می‌باشد. این درحالی‌ست که دال‌های پیرامونیِ دیگری نیز چون «فردگرایی»،«روابط‌میان‌جنسیتی»-روابط آزاد، غیر رسمی و براساس‌دوستی-، «اخلاق‌مداری»،«زیبایی‌و‌جذابیت»-به تعریف پوشش‌آزاد، اندام‌نما و نیمه‌برهنه- و... منظومه‌گفتمانی این‌شبکه را در نظم‌گفتمانی‌هویت‌زنانه تشکیل‌می‌دهند. در مقابل،این گفتمان دیگری‌هایی را نیز برای‌خود متصور است که‌اغلب در قالب‌هویت‌هایی بی‌اخلاق، شرور و شیطانی، ضد انسانیت و... تصویر می‌شوند، که به‌حسب مذمومیت‌مطلق اینگونه دال‌ها، نشانه‌های کمتر بدیهیِ دیگری مانند عدم اجتماعی بودن، احساساتی‌نبودن و در یک‌کلام آنچه خلافِ دال‌های مطلوب گفتمان شبکه است،با آنها پیوند می‌خورد که در واقع محل‌های‌نزاع‌اصلیِ گفتمان شبکه‌جم‌جونیور را تشکیل‌می‌دهند.
