تحولات سیاستگذاری فرهنگی شبکه های اجتماعی مجازی در جمهوری اسلامی ایران: مورد مطالعه تحلیل اسناد بالادستی (1370-1396)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران(نویسنده مسئول)

2 کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه سوره

چکیده

در این مقاله محقق در راستای پاسخ به تحولات سیاست‌گذاری فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی در جمهوری اسلامی ایران، اسناد بالادستی کشور در بازة زمانی 1370 تا 1396 را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. جهت‌گیری اصلی این پژوهش کاربردی و هدف آن اکتشافی است که با استفاده از روش اسنادی، اطلاعات مورد نیاز تحقیق جمع‌آوری شده و تحلیل تماتیک (مضمون) صورت گرفته است. نتایج سیاست پژوهی مذکور حاکی از آن است که پنج محور سیاستی در این حوزه شامل بهره‌گیری از فرصت­های شبکه­های اجتماعی و توسعة محتوا و خدمات کارآمد»، «توسعه جامعة شبکه­ای»، «حفظ امنیت و هویت فرهنگی ایرانی ـ اسلامی»، «رویکرد حمایتی نسبت به ظرفیت­های سخت­افزاری و نرم­افزاری شبکه­های اجتماعی داخلی»، و «مدیریت راهبردی شبکه­های اجتماعی» حائز اهمیت است. دهه هفتاد را می­توان نمود دیدگاه دولتی دانست؛ چرا که شرایط بعد از جنگ اقتضا می­کرد تا ویرانی­های جنگ ترمیم یابد. رویکرد دولت در دهة هشتاد و نود، دیدگاه این است که در راستای نگاه ارتباطی، مردم را در این حوزه مشارکت دهد که مردم با تشکیل فضاهای عمومی به تبادل نظر و ایده با هم پردازند. همچنین در این راستا اسنادی مانند سیاست­های کلی شبکه­های اطلاع­رسانی رایانه‌ای، سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات کشور، سند راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور، نقشه مهندسی فرهنگی کشور، وظایف شورای عالی فضای مجازی در حکم نصب اعضای جدید توسط رهبری بیشترین و مهم­ترین بندهای سیاستی مرتبط با مسأله شبکه­های اجتماعی مجازی را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developments in the Cultural Policy of Virtual Social Networks in the Islamic Republic of Iran: Case Study of Upstream Documents Analysis (1987-1396)

نویسندگان [English]

  • meysam farokhi 1
  • مهدی نادری نژاد 2
1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه سوره
چکیده [English]

Developments in the Cultural Policy of Virtual Social Networks in the Islamic Republic of Iran: Case Study of Upstream Documents Analysis (1987-1396)
چکیده [English] In this paper, the researcher has analyzed and evaluated the upstream documents of the country in order to respond to the cultural policy developments of virtual social networks in the Islamic Republic of Iran. The target community of this research is the upstream documents of the Islamic Republic of Iran related to virtual social networks during the period from 1370 to 1396. The results of this policy study indicate that the five policy axes in this area include "maintaining Iranian-Islamic cultural identity and identity", "exploiting the opportunities of social networks and developing content and efficient services", "a supportive approach to capacity The hardware and software of the internal social networks "," network development "and" strategic management of social networks ". In this regard, documents such as general policies of computer information networks, the strategic document of the comprehensive information technology system of the country, the strategic document security of production space and information exchange of the country, the country's cultural engineering plan, the tasks of the Supreme Council of Cyberspace in the installation order The new members have led the most important policy issues related to the issue of virtual social networks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual social networks
  • public policy
  • cultural policy
  • Islamic Republic of Iran
منابع و ماخذ
 
اجلالی، پرویز(1379). سیاست‌گذاری و برنامه­ریزی فرهنگی در ایران، تهران: نشر عترت.
اشتریان، کیومرث(1391). مقدمه‌ای بر روش سیاست‌گذاری فرهنگی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
امیر انتخابی، شهرود و دیگران(1396). «شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای سیاست‌گذاری فرهنگی رسانه ها در ایران»،  فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره  24: 76-57.
امیرپور، مهناز و مریم گریوانی(1392). «تأثیر شبکه‏های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان»، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، شماره 3: 39-23.
بصیریان جهرمی، حسین و هادی خانیکی(1393). «سیاست­گذاران ایرانی و سیاست گذاری رسانه­های اجتماعی: چالش­ها، الگوها و ارائه یک مدل پیشنهادی»، فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 21: 70-25.
پیروزمند، علیرضا(1389). مبانی و الگوی مهندسی فرهنگی، قم: فجر ولایت.
حسینی، سیداحمد(1384). طرح ساماندهی فعالیت‌های فرهنگی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی فرهنگی، تهران: کمیسیون فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران(1377). سیاست‌های کلی «شبکه‌های اطلاع‌رسانی رایانه‌ای»، تهران.
صدیق سروستانی، رحمت‌الله و قاسم زائری(1388). چالش‌های برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
غلام‌پور آهنگر، ابراهیم(1386). جایگاه دولت در عرصه فرهنگ، (مجموعه مقالات اولین همایش ملی مهندسی فرهنگی. ج 1 (مقالات بخش مفهوم شناسی و ابعاد مهندسی فرهنگی)». تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
گوییان، جیم(1388). بازاندیشی در سیاست فرهنگی، ترجمة نعمت‌الله فاضلی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
مختاریان‌پور، مجید(1391). طراحی مدل اجرای سیاست فرهنگی مبتنی بر برنامه­های توسعه کشور، رساله دکتری مدیریت، دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1370). اصول سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1380). مقررات و ضوابط شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1382). برنامه توسعه و کاربری فناوری ارتباطات و اطلاعات، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1384). سند راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور در محیط­های رایانه­ای، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1387). سیاست­های کلی برنامه پنجم توسعه، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1392). نقشه مهندسی فرهنگی کشور، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1387). سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، تهران.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی(1393). سیاست‌های کلی علم و فناوری، تهران.  
مطلبی، مسعود و اردشیر کاظمی و حوریه امجدی(1396)، «سیاست‌گذاری فرهنگی و رسانه­های اجتماعی جدید در جمهوری اسلامی ایران؛ چالش‌ها و راهکارها»، فصلنامه پژوهش­های سیاسی و بین‌المللی، شماره33: 107-79.
ملک محمدی، حمیدرضا(1385). «سیاست‌گذاری دانش و روش»، فصلنامه سیاست داخلی، شماره 1: 189-177.
مولر، پیر(1378). «سیاست‌گذاری عمومی»، ترجمة حمیدرضا ملک محمدی، تهران: دادگستر.
میبدی، مرتضی و سیروس علیدوستی و مریم نظری(1396). «مفهوم­سازی عوامل موفقیت شبکه­های اجتماعی برخط از دیدگاه کاربری و سیاست‌گذاری: مطالعه تحلیلی»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره22: 81-49.
هاشمی، محمدساجد و محمد هادی همایون(1396) «جایگاه شبکه ملی اطلاعات در سپهر سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، شماره23: 132-113.
همایون، محمدهادی و حامد فروزان(1388) «تبیین رابطه مطلوب حکومت و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران»، دو فصلنامه دین و ارتباطات، شماره 36-35:  92-63.
الوانی، سیدمهدی و فتاح شریف‌‌زاده(1388). فرایند خط ‌مشی‌گذاری عمومی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
وحید، مجید(1382) سیاستگذاری و فرهنگ در ایران امروز، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، انتشارات باز.
وحید، مجید(1380) «درآمدی بر سیاست­گذاری عمومی»، مجلة دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 52: 217- 185.