مؤلّفه‌های بیانی انیمیشن و چگونگی اقتباس از قصّه‌ها و افسانه‌های ایرانی (بررسی موردی: انیمیشن سینمایی جمشید و خورشید)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 استادیار علم ارتباطات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

4 استادیار هنر و معماری دانشگاه ‏تربیت مدرّس تهران

چکیده

اقتباس از ادبیات کهن، بهخصوص قصّه‌ها و افسانه‌ها و کشف روابط و مناسبات چندلای افسانه با سبک و سیاق بیانی انیمیشن، یکی از شیوه‌هایی است که امروزه مورد توجّه بسیاری از فیلمنامه‌نویسان انیمیشن قرار گرفته است. با توجّه به ویژگی‌های ساختاری و قابلیت‌های شگفت‌انگیز قصّه‌ها و افسانه‌های ایرانی برای انطباق با زبان انیمیشن، فراگیری زبان رسانه و استفاده از شیوه‌هایی چون اقتباس و بازآفرینی برای تبدیل افسانه به انیمیشن بسیار ضروری می‌نماید. مقال پیش‌رو، با به‌کارگیری روش اسنادی و با رویکردی توصیفی-تحلیلی، پس از بیان شرایط درام‌پذیری افسانه‌ها، به نقد تطبیقی عناصر مشترک افسانه و انیمیشن سینمایی «جمشید و خورشید» و چگونگی انتقال این عناصر در فرایند اقتباس از افسانه به انیمیشن می‌پردازد. بر اساس یافته‌های پژوهش، اوّلین گام در تبدیل افسانه به انیمیشن، تحلیل متن افسانه و یافتن ویژگی‌های تصویری و مؤلّفه‌های مختلف دراماتیک آن است. شناخت نقاط قوّت و ضعف افسانه‌ها، اضافه نمودن و یا برجسته کردن عناصر دراماتیک و تقویت مؤلّفه‌های گوناگون پویانمایی، باعث افزایش حرکت، تعلیق و تصویر در انیمیشن خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Statement Components of animation and how to Adapt from Iranian Tales and Legends (Case Study: Jamshid and Khorshid Cinematic Animation)

نویسندگان [English]

  • zeinab baniasadi 1
  • mohammadreza sarfi 2
  • yadollah aghaabasi 3
  • mohammad ali Safoora 4
1 Ph.D. of Persian language and literature of Shahid Bahonar University of Kerman (Corresponding Author)
2 Professor of Farsi Language and Literature of Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.
3 Assistant Professor of communication and Knowledge Science, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran
4 Assistant Professor of Art and architecture, Tarbiat Modarres, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Adaptation from ancient literature, especially tales and legends, and the discovery of the multi-layered relationships of legends with the statement style of animation, is one of the ways that many animate screenwriters have pay attention to it today. Considering the structural features and amazing abilities of Iranian tales and legends for adapting with the language of animation, learning the media language and using techniques such as adaptation and re-creation to turn legend to animation is very necessary.
   This article, presents the adaptive critique of the common elements of the legend and the animated animation of "Jamshid and the Sun" and how these elements are transmitted in the process of adaptation of the myth to animation, by using the documentary method and the descriptive-analytical approach, after expressing the dreams of myths. According to research findings, the first step in turning the myth into animation, analyzing the legendary text, and finding the characteristics of the image and its various dramatic components. Knowing the strengths and weaknesses of myths, adding or highlighting dramatic elements and enhancing various components of animation will increase the movement, suspension and image in animation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adaptation
  • Dramatic elements
  • Legends
  • Animation
  • Animation of Jamshid and khorshid
منابع و مأخذ
اسکات، جفری(1393). فیلمنامه‌نویسی انیمیشن. ترجمۀ امیرمسعود علمداری؛ پریسا کاشانیان، تهران: هنر نو.
آرامی، مریم و همکاران(1388). «پژوهشگران از ادبیات نمایشی می‌گویند: نظرخواهی: دشواری‌های برقراری ارتباط ادبیات داستانی و نمایشی». فصلنامه نمایش، شمارۀ 119و120: 32-36.
پورشبانان، علیرضا(1394). «نگاهی به ظرفیت‌های نمایشی و اقتباسی خاوران‌نامۀ ابن‌حسام خسفی»، پژوهش‌های ادبیات تطبیقی، شمارۀ 1: 78-55.
جعفری، محمد(1385). «زیرسایۀ روایت‌های معتبر، نگاهی به بازآفرینی افسانه‌ها در مجموعۀ قصۀ شب»، کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره 109-111: 49-43.
جواهریان، مهین(1387). تاریخچه انیمیشن در ایران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
جهازی، بدری(1392). «اقتباس از افسانه‌های حماسی شاهنامه»، فرهنگ مردم ایران، شمارۀ 33: 71-53.
جهازی، ناهید(1387). «جنبه‌های نمایشی افسانه‌های شفاهی کودک و نوجوان»، فرهنگ مردم ایران، شمارۀ 15: 44-27.
جهازی، ناهید(1390). «شیوه‌های تبدیل افسانه به انیمیشن»، فرهنگ مردم ایران، شمارۀ 24: 40-33.
حنیف، محمّد(1389). قابلیت‌های نمایشی شاهنامه، چاپ دوم. تهران: سروش.
خدیش، پگاه(1391). ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی، چاپ دوم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
خطایی، سوسن(1392). «نقش فرهنگ و هنر ایران بر اقتباس ادبی در فیلم‌های پویانمایی ایران»، جلوۀ هنر، شمارۀ 6: 14-5.
رسولی‌گروی، فخری؛ شاه‌صنم، فرشته(1396). «بررسی ظرفیت‌های سینمایی رمّان دود پشت تپّه؛ با تکیه بر دو ویژگی روایی و سبکی»، مطالعات ادبیات کودک شیراز، شمارۀ 1: 68-45.
رومیانی، فرجاد و علی باقری(1382). «قصّه‌پردازی در انیمیشن»، کتاب ماه هنر: 69-67.
شورای کتاب کودک(1390). فرهنگ‌نامه کودکان و نوجوانان،جلد 3، تهران: فرهنگ‌نامه کودکان و نوجوانان.
فیلد، سید(1393). مبانی فیلمنامه‌نویسی،ترجمۀ سید‌جلیل شاهری لنگرودی، چاپ دوم. تهران: سورۀ مهر.
کرم‌رضایی، رضا(1383). «یادداشت‌هایی دربارۀ تبدیل قصّه به نمایشنامه»، هنر، شمارۀ 61: 54-49.
محسنی، مرتضی و علیرضا پورشبانان(1388). «وجوه اقتباس سینمایی از سیر‌العباد سنایی»، ادب‌پژوهی، شمارۀ 9: 139-129.