ابعاد فرهنگ احسان در قرآن و سنّت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

چکیده

چکیده
فرهنگ احسان از موضوعاتی است که هم شناخت ابعاد آن و هم راه‌های تحقق آن از نیازهای ضروری بشر است. هیچ جامعه‌ای بدون فهم و گسترش این فرهنگ به تعالی نمی‌رسد. ضرورت امروز و فردای جوامع بشری نهادینه کردن فرهنگ احسان است. آموزه‌های قرآن و عترت که ناظر به تعالی فرد و جامعه بوده، درصدد گسترش این فرهنگ در تمام زوایای زندگی مردم است. لذا پرسش اصلی این است که ابعاد انسان‌ساز فرهنگ احسان از دیدگاه قرآن و روایت‌ها چیست؟ خطابه‌های قرآنی «یا ایها الناس» و «یا ایها الانسان» ناظر به تغییر، تحول و تعالی زندگی بشر است. منشأ احسان، باور به معنویت و عمل به مقتضای انسانیت و تأله اوست. روش این مقاله به شیوة تحلیلی- توصیفی و شیوة گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای اسنادی است که با مراجعة مسئله‌محورانه به منابع دینی (قرآن و روایت‌های معتبر معصومین(ع)) در چارچوب آموزه‌های قرآن و عترت پرداخته شده است.
فرهنگ احسان در چارچوب تعالیم وحیانی قرآن و عترت که منشأ آن همان هدف خلقت انسان نیز است در چند بُعد خلاصه می‌شود: ایمان به خدا و عمل صالح، نیکی به خلق، عفو، صفح و کظم غیظ، صبر، جهاد
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dimensions of Ihsan Culture in the Quran and Sunnah

نویسنده [English]

  • Ali soroori Majd
چکیده [English]

Abstract
The culture of Ihsan is of issues that understanding its dimensions and realization is of human necessities. No society achieves perfection without understanding and spreading this culture. One of the current and future requirements of human societies is to institutionalize the culture of Ihsan. Caring about the excellence of the individual and society, teachings of the Quran and Ahl-al-Bayt (Family of the House of Prophet) seek to promote this culture in all aspects of people's lives. Therefore, the main question is "What are the human-promotion aspects of the Ihsan culture based on Quran and narrations? The phrases such as "O people" and "O man" refer to a change, transformation and transcendence of human life. The origin of Ihsan is to believe in spirituality and act in line with the requirements of humanity and its subsequent related issues. The methodology of this paper is to use analytical-survey and desk studies-documentary methods to collect required data. This was done through problem-oriented reference to religious sources (Quran and authentic narrations by 14 infallibles) within the framework of teachings of Quran and Ah-al-Bayt. The culture of Ihsan, within the framework of essential teachings of Quran and ah-al-Bayt, the origin of which is the purpose of human creation, is summarized in several dimensions: Faith in God and good deeds, do good to the people, forgiving, resorts and dissipation and management of anger, patience and Jihad

کلیدواژه‌ها [English]

  • culture
  • Islam
  • Ihsan
  • Human
  • Society
منابع و مآخذ
 
منابع فارسی و عربی
قرآن کریم.
ابن‌شعبه حرانی، حسن‌بن علی، (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول(ص). قم: اسلامی.
ابن‌طاووس، على‌بن موسى، (1348). اللهوف علی قتلی الطفوف. تهران: جهان.
ابن‌قولویه، جعفر‌بن محمد، (1356). کامل الزیارات. نجف اشرف: دار المرتضویه.
ابن‌منظور، محمد‌بن مکرم، (1414ق). لسان العرب. بیروت: دارالفکر.
ابن‌همام اسکافی، محمدبن همام‌بن سهیل، (1404ق). التمحیص. قم: مدرسه الامام المهدی(عج).
بهشتی، احمد، (1391). اندیشة سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج البلاغه. ج 6، قم: بوستان کتاب.
جعفری، محمدتقی، (1373). فرهنگ پیرو فرهنگ پیشرو. تهران: علمی و فرهنگی.
جوادی آملی، عبدالله، (1385). سیره پیامبران در قرآن. ج7، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1387). فطرت در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1388) صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1391). مفاتیح الحیاه. قم: اسراء.
حویزى، عبد على‌بن جمعه، (1415ق). تفسیر نور الثقلین. قم: اسماعیلیان.
خمینی، روح‌الله، (1385). صحیفه امام(ره)، تهران: موسسه نشر و تنظیم آثار امام(ره).
راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد، (1374) ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. ترجمه خسروى، غلامرضا، 4ج، تهران: مرتضوی.
راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد، (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار القلم.
روشه، گی، (1367). کنش اجتماعی مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی عمومی. ترجمۀ هما زنجانی‌زاده، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
ستوده، هدایت‌الله، (1384) جامعه‌شناسی، تهران: آوای نور.
سید رضى، محمد‌بن حسین، (1414ق). نهج البلاغه. قم: هجرت.
صدوق، محمد‌بن على، (1362). الخصال. تصحیح علی اکبر غفاری، قم: اسلامی.
صدوق، محمد‌بن على، (1376). الامالی. تهران: کتابچی.
صدوق، محمد‌بن على، (1378). عیون أخبار الرضا(ع). تهران: نشر جهان.
صدوق، محمد‌بن على، (1385). علل الشرائع. قم: دوری.
صدوق، محمد‌بن على، (1403ق). معانی الاخبار. تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: اسلامی.
صدوق، محمد‌بن على، (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین، (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: اسلامی.
طبرسی، فضل‌بن حسن، (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
طریحی، فخرالدین‌بن محمد، (1375). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
طوسی، محمدبن حسن، (1414ق). الامالی. قم: دارالثقافه.
طوسی، محمدبن حسن، (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
فراهانی، فاطمه، (1386). آشنایی با کنوانسیون حفظ و ترویج تنوع بیان‌های فرهنگی یونسکو. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد، (1409ق). کتاب العین. قم: هجرت.
فعالی، محمدتقی، (1381). دین و عرفان. قم: زلال کوثر.
فعالی، محمدتقی، (1392) بخشش. تهران: دارالصادقین.
قرشی، علی‌اکبر، (1412ق). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
قمی، علی‌بن ابراهیم، (1404ق). تفسیر قمی. قم: دارالکتاب.
کلینی، محمد‌بن یعقوب، (1407ق). الکافی. تهران: اسلامیه.
لسانی فشارکی، محمدعلی و حسین مرادی‌زنجانی، (1392). درآمدی بر مطالعات قرآنی در سیرة نبوی. قم: نصایح.
مصطفوی، حسن، (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
معین، محمد، (1387). فرهنگ فارسی. تهران: هنرور.