مؤلفه های نشر حرفه ای و پیامدهای حرفه ای نبودن نشر ایران؛ با رویکرد نظریه داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه علوم ارتباطات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

4 استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

چکیده

پژوهش در زمرۀ پژوهش‌های کیفی و مبتنی بر روش نظریه­پردازی داده‌بنیاد انجام شده است. جامعۀ آماری 16 نفر از خبرگان و متخصصان آگاه به حوزه نشر کتاب بودند که به روش نمونه ­گیری گلوله برفی انتخاب شدند. گردآوری داده‌های با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختار یافته انجام و تا زمان اشباع نظری ادامه یافته است. مصاحبه­ها پیاده‌سازی و کدگذاری شدند و در نهایت مقوله محوری با شناختن پیامدها، راهبردها، زمینه ­ها، شرایط علی و مداخله­ گرها به‌دست آمد. بر اساس نتایج، درک درست ماهیت نشر، داشتن دانش تخصصی و روزآمد و برخورداری از امکانات و تجهیزات از عوامل اصلی شکل‌گیری نشر حرفه‌ای است. برای رسیدن به نشر حرفه‌ای لازم است راهبردهایی نظیر توجه به مکانیزم‌های اقتصاد نشر، برنامه‌ریزی و بازاریابی مناسب و فناوری‌های نوین مورد توجه جدی فعالان نشر قرار گیرد و سیاست مناسبی در خصوص اشتغال تمام‌وقت ناشران، حمایت از فعالان نشر، فرهنگ‌سازی و استفاده از فناوری‌های نوین در پیش گرفته شود. کاهش وابستگی به‌دولت، بی‌توجهی به قوانین نشر، تداخل صنفی، مشکلات اقتصادی و پایین بودن کیفیت کتاب‌ها از جمله مشکلاتی است که بایستی در کانون توجه فعالان، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران حوزه نشر قرار گیرد و مجموع این اقدامات می‌تواند به تولید آثار با کیفیت و متناسب با نیاز بازار منجر شود و همچنین به فعالیت تخصصی ناشران که به‌حرفه‌ای شدن نشر منتج می‌شود، کمک نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Components of Professional Publishing and Consequences of Non-Professional Publishing in Iran; A Grounded Theory Approach

نویسندگان [English]

  • Hajar Ebrahimi 1
  • Dariush Matlabi 2
  • fahimeh Babalhavaeji 3
  • Nadjla Hariri 4
1 PhD student in Information Science and Epistemology, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 َ Associate professor of Information and library studies, Yadegar-e Emam Khomeini (RAH) Shahr-e Rey, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Knowledge and Comunication Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
4 Professor of Department of Knowledge and Information Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, IRAN.
چکیده [English]

The purpose of this study was to identify the components of professional publishing and the consequences of non-professional publishing in Iran. The study used the Grounded Theory method and fell under the qualitative research category. Snowball sampling was used to select 16 experts and professionals in the field of book publishing for the statistical sample. Semi-structured interviews were used to collect data, which was done up until theoretical saturation. The interviews were implemented and coded, and finally, the central category was obtained by knowing the consequences, strategies, contexts, causal conditions and interveners. Based on the results, the correct understanding of the nature of publishing, having specialized and up-to-date knowledge, and having the facilities and equipment are the main factors in the formation of professional publishing. In order to achieve professional publishing, it is necessary to pay attention to the mechanisms of the publishing economy, proper planning and marketing, and new technologies to be given serious attention by publishing activists, and a suitable policy regarding full-time employment of publishers, support for publishing activists, culture building and the use of new technologies in be taken Reducing dependence on the government, disregarding publishing laws, trade union interference, economic problems and low quality of books are among the problems that should be in the focus of activists, planners and policy makers in the field of publishing, and the sum of these measures can produce quality works that are in line with market needs and also help the specialized activity of publishers which leads to the professionalization of publishing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian publishing
  • Professional publishing
  • Professional publishing components
  • Non-professional publishing components
  • Grounded theory
منابع و مأخذ
آذرنگ، عبدالحسین (1385). گام­های اصلی در نشر کتاب (ویراست 2). تهران: ققنوس.
استراوس، انسلم و جولیت کوربین (1392). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ترجمۀ ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.
افضلی، علی و روح اله ابوجعفری (1397). «چالش­های اقتصادی نشر در ایران؛ پیشنهاد شاخص­های آمار اقتصادی و نوآوری». پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره 19: 17-1.
انصاری موحد، صدیقه و محمدجواد هنرمندساری (1393). «تدوین و گزینش راهبردهای مناسب بر اساس تحلیل ماتریس سوات در صنعت نشر ایران». کتاب مهر، شماره14: 55-34.
بابائی درمنی، آذر علی (مهر، آبان و آذر 1385). «وضعیت نشر استان مرکزی پس از انقلاب اسلامی»، کتاب ماه کلیات: 27- 36.
پورجوادی، نصرالله (1361). «وضع نامطلوب تولید کتاب در ایران». نشر دانش. سال 2: 5-2.
تنهانژاد امین، علی (1390). بررسی وضعیت نشر کتاب در استان گیلان. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی. دانشکدۀ هنر و رسانه، دانشگاه پیام نور.
حریری، نجلا (1395). اصول و روش­های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
حسنی، محمدرضا (1378). بررسی وضعیت نشر کتاب در استان خراسان (1373- 1377) و ترسیم وضعیت مطلوب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
حسینی، شهیمه‏السادات و داریوش مطلبی (1391). «بررسی پیامدهای الحاق ایران به نظام بین‏المللی حق مؤلف از دیدگاه ناشران شهر تهران». تحقیقات اطلاع‏رسانی و کتابخانه‏های عمومی، شماره 18: 312-287.
حق‏بین، مهدی (1386). تأثیرپذیری اقتصاد نشر از الحاق جمهوری اسلامی ایران به سازمان تجارت جهانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت (گرایش مالی)، دانشگاه امام صادق (ع).
خادمی، روح اله (1398). «ارزیابی ناشران حوزه علم اطلاعات و دانش­شناسی ایران براساس شاخص­های ارزش ویژه برند از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی این رشته»، کتابداری و اطلاع­رسانی، شماره 2: 99-81.
رستمی‏زاده، مهدی (1385). بررسی وضعیت نشر در استان کرمان بین سال‏های 1374-1384. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‏رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
رودی، غلامعلی؛ افشین موسوی چلک، ثریا ضیایی و هادی شریف مقدم (1398). «الگوی پارادایمی تسهیم دانش ضمنی در دانشگاه‌های ایران: از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی با رویکرد گراندد تئوری»، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، شماره 2: 64-44. 
زندرضوی، سیامک و رؤیا اخلاص‏پور (1375). بررسی وضعیت چاپ و نشر کتاب در کرمان (1374-1370). وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان.
شریفی میلانی، هامون؛ زهرا برومند و علیرضا امیرکبیری (1399). «عوامل تأثیرگذار بر صنعت نشر کتاب در ایران». فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ- ارتباطات، شماره 50: 258-241.
صالحی­امیری، سیدرضا و فریده بهبهانیان (1378). «بررسی وضعیت نشر حرفه­ای کتاب و سیاست­های دولتی در ایران». مجله مدیریت فرهنگی، پیش شماره سوم: 76-67.
صفاهیه، هاجر (1400). «راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی در صنعت چاپ و نشر کتاب از دیدگاه ناشران». کتابداری و اطلاع­رسانی، شماره 1: 49-27.
ظلی‏پور، معصومه (1356). اقتصاد کتاب در ایران. پایان‏نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
فرهنگی، علی‌اکبر، سیدمهدی شریفی، وجه‌الله قربانی­زاده و قاسم صفایی‌نژاد (1398). «طراحی مدل خط‌مشی‌گذاری توسعه صنعت کتاب الکترونیک در ایران». سیاست‌گذاری عمومی. شماره 1: 32-9.
مطلبی، داریوش (1398). «مشکلات صنعت نشر کتاب ایران: مبتنی بر مرور متون». فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ- ارتباطات، شماره 48: 233-205.
مطلبی، داریوش و شهیمه‏السادات حسینی (1392). «دیدگاه ناشران شهر تهران دربارة حق مؤلف در ایران». فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، شماره 2: 56-42.
  مفتخری نظری­پور، طاهره و زهره میرحسینی (1387). «بررسی مشکلات ناشران استان تهران طی سال‌های 1376-1386». فصلنامه دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، شماره 2: 112-97.
ملکوتی نسب، عصمت (1392). بررسی عوامل مؤثر بر وضعیت نشر و توزیع کتاب در استان کهگیلویه و بویراحمد از دیدگاه ناشران و کتاب‌فروشان در سال‌های 1380- 1390. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه مدیریت گرایش مدیریت نشر، دانشگاه امام رضا (ع).
منصوریان، یزدان (1386). گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟. همایش چالش­های علم اطلاعات. دانشگاه اصفهان، 9 خرداد 86.
موسایی میثم (1382). «بررسی تأثیر یارانۀ کتاب بر بازار آن»، نامۀ پژوهش فرهنگی، سال 7، دورۀ جدید، شماره 5: 219-195.
نیازی فریمانی، نجمه (1396). مؤلفه‌های تدریس اثربخش ریاضیات از دیدگاه اساتید ریاضی. پایان­نامه کارشناسی ارشد ریاضی، دانشکده ریاضی، گروه ریاضی کاربردی، دانشگاه فردوسی مشهد.
Age, PD. (1999). An instrumental design model for training prepress craft workers in the printing and publishing industry. MA Dissertation, Illinois State University, Illinois.
Azzam, F A. (1995). "Publushing in Malaysia:” a study of marketing environment and in fluencies on reader ship behavior”; PhD. Dissertation, university of stilling.
Ferrick, R A. (2008). Factors affecting technology adoption in the editorial process of adult trade book publishing. Ph.D. dissertation, Long Island University, C. W. Post Center.
Haji Zeinolabedini, M., Hemmat, M., Rahmani Katigari, M., Keshtkar, Z., & Talebi Azadboni T. (2019). ‘What Challenges Does the Publishing Industry Face in Iran?’. Publishing Research Quarterly. 35:485–499. https://doi.org/10.1007/s12109-019-09664-6
Heebels, B & Boschma, R. (2011). ‘Performing in Dutch book publishing 1880–2008: the importance of entrepreneurial experience and the Amsterdam cluster'. Journal of Economic Geography, 11:1007–1029.  doi:10.1093/jeg/lbq048
Joseph, R. P. (2016). ‘Book publishing - competition, technological innovation, and structural changes: an examination of the US book industry’. International journal of strategic business alliances, 5 (3/4), 224- 233. DOI: 10.1504/IJSBA.2016.083324
Kassof, B E. (2000). The Knowledge front: Politics, ideology, and economics in the Soviet book publishing industry, 1925—1935. Ph.D Dissertation, University of California, Berkeley.
Mohsenzadeh, R & Mostafavi Rad, M. (2019). ‘Dynamic History of Iranian Book Publishing in Political and Social Settings’. Publishing Research Quarterly, 35:500–516.
Moses, R P. (1998). "A Typestry of change: Printing Technology and publishing in the nineteenth and twentieth centuries". Ph.D Dissertation, Temple University.
Taole, N. (2002). “The book chain in Lesotho”. [On-line]: Available: www. Inasp.info pubs/book chain/profiles/Lesotho. Html.
Waldfogel, J & Reimers, I. (2015). ‘Storming the gatekeepers: Digital disintermediation in the market for books’. Information Economics and Policy, 31, 47–58. http://dx.doi.org/10.1016/j.infoecopol.2015.02.001
Wei, L & Yang, H. (2019). ‘What Determine the International Competitiveness of Chinese Publishing Industry?’. American Journal of Industrial and Business Management, 9: 789-798.