نسبت‌یابی عرصه هنر با حوزه فرهنگ و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) (نویسندۀ مسئول)

2 استاد جامعه‌شناسی ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

پیش از آغاز دوران مدرن و توسعۀ اعجاب‌آور فنّاوری ارتباطات جمعی، مقولۀ هنر در کانون توجه اهالی اندیشه بود. اما پس از بسط رسانه‌های جمعی و توسعۀ ادبیات حوزۀ فرهنگ و ارتباطات، نسبتِ مقولاتی از قبیل هنر، فرهنگ و ارتباطات مغفول ماند و همین مسئله معضلات فراوانی را موجب شد. این پژوهش بر آن است که، با بررسی برخی از سازه‌های مفهومی و نظری موجود، به بررسی رابطۀ سه مقولۀ هنر، فرهنگ و ارتباطات بپردازد. ابتدا مفاهیم «هنر»، «فرهنگ»، «ارتباطات» و «فرهنگ و ارتباطات» واکاوی شدند و سپس آرا و دیدگاه‌های متفکرانی همچون هایدگر، بنیامین، نصر، آوینی و مددپور در حوزۀ نسبت بین این مقولات بررسی شدند و جمع‌بندی با دو رهیافت توصیفی و تجویزی صورت گرفت و اتخاذ رویکرد «ارتباطات هنرمندانۀ فرهنگ‌ساز» به‌مثابۀ نسبت مطلوب بین مقولات پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the Field of Art with the Field of Culture and Communication

نویسندگان [English]

  • mohsen johari 1
  • hassan bashir 2
1 Ph.D. Student of Culture and Communication, Emam Sadegh University (Corresponding Author).
2 Professor of Sociology of Communication, Emam Sadegh University.
چکیده [English]

Before the beginning of modern era and the amazing development of mass communication technology, art was considered and interested by thinkers. However, after the development of mass media and the development of literature in the field of culture and communication, the category of art, culture and communication was neglected and. caused many problems. This study tries to examine the relationship between three categories of art, culture and communication by studying some of the existing conceptual and theoretical structures. At the beginning, the concepts of "art", "culture", "communication" and "culture and communication" have been studied, and then the views and opinions of thinkers such as Heidegger, Benjamin, Nasr, Avini and Madadpour were investigated in the context of the relationship between these categories. For the conclusion, two descriptive and prescriptive approaches were performed and the approach of "Cultural Artistic Communication" was suggested as a desirable relationship between the categories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Art
  • Culture and communication
  • Media
  • Aesthetics
  • Propaganda

منابع و مأخذ

آشوری، داریوش (۱۳۹۷). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ، تهران: آگه.
آوینی، مرتضی (1390). آینه جادو: گفت‌وگوها، سخنرانی‌ها و مقالات سینمایی، تهران: واحه.
آوینی، مرتضی (1398). آینه جادو: نقدهای سینمایی، تهران: واحه.
اسماعیلی، رفیع‌الدین (۱۳۹۵). «بررسی رابطه هنر و دین از منظر سید حسین نصر و سید مرتضی آوینی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 7: 132-109.
اسمیت، فیلیپ دانیل و الگزندر رایلی (۱۳۹۴). نظریه فرهنگی، تهران: علمی.
باوندیان، علیرضا (۱۳۸۹). «مددپور و دغدغه پی افکندن مکتب دین‌شناختی هنر»، زمانه، شماره 9: 23-22.
بختیاریان، مریم (۱۳۹۳). «فرمالیسم از نگاه کلایو بل و نیکلاس لومان». هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، شماره 19: 18-13.
برلئان، آرنولد (۱۳۸۷). تجربه به‌مثابه امر زیباشناختی. ترجمۀ بابک مظلومی. زیباشناخت، شماره 18: 108ـ101.
بشیر، حسن و محمدرضا هراتی نیک (۱۳۹۰). «الگو مفهومی ارزیابی فرهنگی اخلاقی راه‌حل‌های فنّاوری اطلاعات». اخلاق در علوم و فنّاوری، شماره 6: 34ـ25.
بلخاری‌، حسن‌ (۱۳۹۰). فلسفه هنر اسلامی (مجموعه مقالات)، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
بنی اردلان، اسماعیل (۱۳۸۸). «بازشناسی مقام و مفهوم هنر»، جاویدان خرد، شماره 6: 28ـ5.  
پورحسینی، بهرنگ (۱۳۹۱). «هایدگر و هنر بزرگ یونان باستان»، کیمیای هنر، شماره 1: 68ـ55.  
تولستوی، لی یف نیکالایویچ (۱۳۹۴). هنر چیست به‌ضمیمه حواشی و توضیحات لازم، ترجمۀ کاوه دهگان. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی).
‏‫خان‌محمدی، کریم (۱۳۹۳). «درآمدی بر مفهوم فلسفۀ فرهنگ و ارتباطات». اسلام و مطالعات اجتماعی، شماره 1: 25ـ2.  
‏‫خسروپناه، عبدالحسین (۱۳۹۷). جریانشناسی فکری ایران معاصر: تبیین و تحلیل جریان‌های عقلانیت اسلامی، روحانیت سنتی. تهران: دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها)، مؤسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی.
خسروشاهی، جهانگیر (۱۳89). «سیری در احوال اندیشمند فقید محمد مددپور: استاد «حکمت انسی»». زمانه دوره جدید، شماره 97ـ98: 15ـ15.
رامین، فرح (۱۳۹۱). «هنر؛ تنها راه نجات (نگاهی به فلسفه هنر هایدگر و نسبت آن با اندیشه متفکران مسلمان)». مشرق موعود، شماره 6: 26ـ5.  
رضایی جهدکن، مهدی (۱۳۹۳). «زیبایی‌شناسی و هنر از دیدگاه ‌هایدگر: هنر، مجلای حقیقت». اشارات، شماره 1: 144ـ123.  
رهبرنیا، زهرا و فاطمه مصدری (۱۳۹۴). «تأثیر رسانه‌های نوین بر تعاملی شدن هنر جدید با رویکردی به نظریه هنر در عصر بازتولیدپذیری مکانیکی». جهانی رسانه، شماره 10: 235ـ221.
‏‫صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران (بی‌تا). چیستی هنر مجموعه مقالات. تهران: صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش‌های اسلامی.
‏‫صدرا، محمد (۱۳۸۵). «انفطار صورت: تعاریف هنر از افلاطون تا مونرو بردزلی»، رواق هنر و اندیشه، شماره 5: 19ـ9.  
غفاری، ابوالحسن (۱۳۹۴). «زیبایی‌شناسی و هنر در افلاطون»، قبسات، شماره 20: 84ـ61.  
غمامی، محمدعلی و اصغر اسلامی ‌تنها (۱۳۹8). همشناسی فرهنگی؛ الگوی قرآنی ارتباطات میانفرهنگی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فیاض، ابراهیم (1389). تعامل دین، فرهنگ و ارتباطات: نگاهی مردم‌شناختی. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی).
کمالی، زهرا و مجید اکبری (۱۳۸۷). «والتر بنیامین و هنر بازتولیدپذیر»، جستارهای فلسفی، شماره 4: 147ـ125.  
گادیکانست، ویلیام (۱۳۹۶). نظریه‌پردازی درباره ارتباطات میانفرهنگی، ترجمۀ حسن بشیر، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
مددپور، محمد (۱۳۶۸). «سینما، هنر تکنولوژیک». فارابی، شماره 1: 165ـ142.  
مصطفوی، شمس‌الملوک (۱۳۹۱). «هایدگر و پدیدارشناسی هرمنوتیکی هنر». کیمیای هنر، شماره 1: 54ـ47.
‏‫موسوی گیلانی، رضی (1395). درآمدی بر روش‌شناسی هنر اسلامی، قم: نشر ادیان (وابسته به دانشگاه ادیان و مذاهب)، مدرسه اسلامی هنر.
مهرآیین، مصطفی و زهرا افتخاری (۱۳۸۶). «هنر نجات می‌دهد (فلسفه هنر مارتین هایدگر)»، خردنامه همشهری، شماره 1: 9ـ6.  
میلنر، آندرو و جف براویت (۱۳۹۷). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، تهران: ققنوس.
نصر، حسین (1388). معرفت و معنویت، ترجمۀ انشاء‌الله رحمتی، تهران: سهروردی.
‏‫یامین‌پور، وحید (۱۳۹۸). ماجرای فکر آوینی: گفتارهایی در شناخت مفاهیم بنیادی تفکر شهید سید ‌مرتضی آوینی، قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف.
Walker, J. A. (1995). Some ins and outs of recent modernism: Art In The Age of Mass Media. The Art Book2(1), 6a-6a.
Wilkof, N. (2018). What the Frankfurt School and Walter Benjamin might teach us about works of art. Journal of Intellectual Property Law & Practice, 13(10), 761–762.