تاثیر شکاف دیجیتالی بر باروری زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور ایران

چکیده

درعصر ارتباطات، شکاف دیجیتالی پیامدهای متفاوتی را درحوزه فرهنگ به همراه داشته و کاهش میزان باروری زنان در دو دهه اخیر که نگرانی مسئولان و مدیران را به دنبال داشته نیز تحت تاثیر عوامل فرهنگی ناشی از شکاف دیجیتالی و دیگر عوامل موثر بر پدیده باروری، قرارگرفته است. در پاسخ به این سوال که شکاف دیجیتالی تا چه اندازه بر باروری زنان ساکن تهران تاثیر داشته، 600 نفر از آنان به شکل نمونه تصادفی نظام‌مند بر اساس جدول لین انتخاب شدند و مورد بررسی گرفتند. یافته‌های تحقیق مبین ارتباط معنادار بین شکاف دیجیتالی و باروری است و برخی از مولفه‌های اجتماعی (خاستگاه قومی، میزان تحصیلات و وضعیت اشتغال زنان) با باروری زنان ارتباط دارد. در نهایت آزمون مدل تحقیق با استفاده از معادلات ساختاری نشان می‌دهد که شکاف اجتماعی، شکاف دیجیتالی و آشنایی به زبان‌های خارجی می‌توانند 51 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی رفتار باروری زنان متاهل ساکن تهران را سال 1397 (2018) تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Digital Divide on Woman’s Fertility

نویسنده [English]

  • Fatemeh Radan
Social Sciences Department, Payame Noor University, Iran
چکیده [English]

In the age of communication, the digital divide has had different consequences in the field of culture, and the decline in women's fertility in the last two decades, which has led to the concern of responsible officials and managers, has also been affected by the cultural factors caused by the digital divide and other factors affecting fertility. In response to the question of how much the digital divide has impacted on the fertility of women living in Tehran, 600 of them were selected and surveyed in a systematic random sampling based on Lin's table. The findings of the study show a significant relationship between the digital divide and fertility and that some of the social components (ethnic origin, education and employment status of women) are related to female fertility. Finally, testing the research model using structural equations shows that social gap, digital divide and foreign language proficiency can account for 51% of the dependent variable, namely fertility behavior of married women residing in Tehran in 2018.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women Fertility
  • Social Cleavage
  • Digital Divide
  • Culture
منابع و مأخذ
 
 احمدیان، مجید و وحید مهربانی (1392). «سطح آموزش زنان و باروری در شهر تهران: یک رهیافت اقتصادی»، تحقیقات اقتصادی، شماره 1: 20-1.
 افشار کهن، جواد و زهرا زمانی (1388). «جوانان و شکاف دیجیتالی»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 16: 102-82.
 جوان، جعفر (1388). جغرافیای جمعیت ایران، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
 حسینی، حاتم (1389). «سرمایه انسانی زنان و هم‌گرایی باروری در کشورهای آسیایی»، زن در توسعه و سیاست، شماره 2: 188-163.
 خواجه ‌نوری، بیژن (1385). بررسی مؤلفه‌های فرایند جهانی شدن و مشارکت اجتماعی زنان؛ مطالعه موردی: تهران، شیراز و استهبان، (رساله دکتری جامعه‌شناسی)، دانشگاه شیراز.
 خواجه‌ نوری، بیژن و مریم کریمی و سعید کشاورزی (1393). «سنجش رابطه شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان شهر شیراز»، زن در توسعه سیاست، شماره 1: 38-21.
 زیاری، کرامت‌الله و صابر محمدپور و ایوب منوچهری و محمد عیوضلو (1389). «اهمیت توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی و ارتباطی شهری در روند جهانی شدن شهرها»، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، شماره 2: 12-1.
 سامانه مدیریت ضریب نفوذ اینترنت کشور، قابل بازیابی: http://www.iriu.ir/matma/
 شاه‌آبادی، زهرا و حسن سرایی و فریده خلج‌آبادی فراهانی (1393). «نقش فردگرایی در قصد باروری زنان در شرف ازدواج (مطالعه شهرستان نیشابور)»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شماره 16: 54ـ29.
 شیری، طهمورت و سهیلا بیداریان (1388). «بررسی عوامل اقتصادی جمعیتی موثر بر باروری زنان 49-15 ساله شاغل در آموزش و پرورش منطقه 22 تهران»، پژوهش نامه علوم اجتماعی، شماره 3: 107-93.
 عباسی شوازی، محمدجلال و رسول صادقی (1385). «قومیت و باروری: تحلیل رفتار باروری گروه‌های قومی در ایران»، نامه علوم اجتماعی، شماره ٢: 58-29.
 عنایت، حلیمه و لیلا پرنیان (1392). «مطالعه رابطه جهانی شدن فرهنگی و گرایش به فرزندآوری»، فصلنامه زن و جامعه، شماره 2: 136ـ109.
 قاضی طباطبایی، محمود و نادر مهری (1392). «باروری و نابرابری های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در خانه داری و بچه داری در بین زوجین شاغل در ایران»، فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، شماره 1: 107-93.
 قائدرحمتی، صفر و فاطمه السادات حسینی (1391). «تحلیل رابطه بین شاخص­های بهداشتی و آموزشی با سطح باروری در استان­های کشور»، رفاه اجتماعی، شماره 45: 338-319.
قدرتی، حسین و علی ‌یار احمدی و مریم مختاری و حسین افراسیابی (1390). «تحلیل سرمایه اجتماعی و باروری زنان در مناطق شهری سبزوار»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره 4: 94-79.
 کریبر، گلن و رویستون مارتین (1390). «فرهنگ‌های دیجیتال: درک رسانه‌های جدید»، ترجمۀ وازگن سرکیسیان، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ‌ایران.
 کلانتری، صمد و حسن بیک‌محمدی و اکبر زارع شاه‌آبادی (1384). «عوامل جمعیتی مؤثر بر باروری زنان یزد در سال 1383»، پژوهش زنان، شماره 2: 156-137.
 محمودی، محمدجواد (1390). «تحولات جمعیتی، چالش های پیشرو و لزوم تجدید نظر در سیاست‌های جمعیتی ایران»، فصلنامه برداشت دوم، شماره 11 و 12: 73-41.
 مهدی‌زاده، شراره و فاطمه رضایی (1395). «نقش متغیرهای میانجی در تأثیرگذاری تلویزیون‌های ماهواره‌ای بر مدیریت بدن دختران و زنان جوان»، فصلنامه‌ مطالعات توسعه‌ اجتماعی ـ فرهنگی، شماره‌ 2: 205ـ185.
 ناظمی‌اردکانی، محمد (1393). «ایران دارای پایین­ترین نرخ باروری بین 26 کشور منطقه»، خبرگزاری تسنیم، 18 تیر، قابل­بازیابی: https://www. Tasnimnews.com
 نورایی‌نژاد، مریم (1387). «شاخص توسعه ICT؛ گزارش شکاف دیجیتال»، دنیای مخابرات و ارتباطات، شماره 6: 64-54.
 
Abbasi, A.; Sadeghi Niaraki, A. & Mirzaeian Dehkordi, B. (2008). "A review of ICT status and development strategy plan in Iran", International Journal of Education and Development using Information and Communication Technology (IJEDICT), Vol. 4, Issue 3, 143-154.
 Bertot, J. C. (2003). "The Multiple Dimensions of the Digital Divide: More than the Technology ‘Haves’ and ‘Have Nots’", Government Information Quarterly, Vol. 20, 185–191.
 Breierova, L. & Duflo, E. (2003). "The Impact of Education on Fertility and  Child Mortality: Do Fathers Really Matter Less than Mothers?", NBER Working Paper, No. 1513, 32-64.
 Caldwell, J. C. (2006). Demographic Transition Theory, Netherlands: Springer.
Campbell, D. (2001). "Can the digital divide be contained?", International Labour Review, Vol. 140, No. 2, 119-141.
Carvin, A. (2003). "More than Just Access: Fitting Literacy and Content into the Digital Divide Equation", Educause Review, Vol. 35, No. 6, 38-47.
Gebremichael, M. B & Jason, W. J. (2006). "Bridging the Gap in Sub-Saharan Africa: A Holistic Look at Information Poverty and The Region’s Digital Divide", Government Information Quarterly, Vol. 23, 267-280.
Lin, N. (1978). Foundations of Social Research, New York: McGraw Hill.
Moletsane, R.; Mitchell, C.; Smith, A. & Chisholm, L. (2008). Methodologies for Mapping a Southern African Girlhood in the Age of Aids, Institutional Repository.
Noll, R. G.; Older-aguilar, R; Gregory, D. & Richard, R. R. (2000). "The Digital Divide: Definitions, Measurement, and Policy Issues”, paper presented at Bridging the Digital Divide: California Public Affairs Forum.
Schoemaker J. (1991). "Social class as a determinant of fertility behavior: the case of Bolivia", Presented at the Demographic and Health Surveys World Conference, Washington, D.C., August 5-7.
Wattal, S.; Mandviwalla, T.; Jain, A. & Hong, Y. (2011). "Technology Diffusion in the Society: Analyzing Digital Divide in the Context of Social Class", Proceedings of the 44th Hawaii International Conference on System Sciences.
Willis, S. & Tranter, B. (2006). "Beyond the ‘digital divide’ Internet diffusion and inequality in Australia", Journal of Sociology, Vol. 42, No. 43, 43-59.