مطالعه عوامل مؤثر بر تقاضای سینما در مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه برنامه‌ریزی اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 دکتری فلسفه هنر، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران

3 کارشناسی ارشد اقتصاد هنر، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع(، مشهد، ایران

چکیده

هدف از پژوهش پیش‌رو برآورد تابع تقاضای سینما و تحلیل عوامل مؤثر بر آن در شهر مشهد است. با بررسی ادبیات نظری، پنج عامل اثرگذار عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، فردی و محیطی شناسایی‌شده و متغیرهای مربوط به هریک از عوامل بر اساس مدل مفهومی تدوین شده است. پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته وبر مبنای مدل مفهومی، پرسشنامه‌ای شامل 71 گویه در طیف درجه‌ای لیکرت برای نمره‌گذاری متغیرها تدوین شده است. جامعه پژوهش، کل جمعیت تماشاگر سینما در شهر مشهد در سال 1394است، برای تخمین تعداد نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که تعداد 384 نفر تماشاگر برای گردآوری داده­ها کافی تشخیص داده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که قیمت بلیط سینما بیشترین تأثیر منفی و معنادار را بر تقاضای سینما دارد. از میان عوامل اجتماعی، وضعیت مالی و رفاهی خانواده و نیز تحصیلات والدین تأثیر مثبت و معناداری بر تقاضای سینما دارد. از میان عوامل فرهنگی میزان اوقات فراغت بیشترین تأثیرمثبت را بر تقاضای سینما دارد؛ بعلاوه این پژوهش نشان می‌دهد که افزایش استفاده از رسانه‌ها به‌جای این‌که نقش جانشین داشته باشند، نقش محصول مکمل را دارد. داده‌های به‌دست‌آمده تأثیر مثبت و بالای پایگاه درآمدی افراد در میان عوامل اجتماعی مؤثر بر تقاضای سینما در مشهد را نشان می‌دهد. در مجموع، عوامل اقتصادی نسبت به سایر عوامل  بیشترین تأثیر را دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Factors Affecting the Demand of Cinema in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Maysam Musai 1
  • Parvaneh Moradian Daghigh 2
  • sahar Changiz 3
1 Professor of Social Planning Group, Faculty of Social Sciences, University of Tehran (Correspondig Author).
2 Assistant Professor of Philosophy of Art,University of Mashhad, Mashhad.
3 M.A. in Art Economics,University of Mashhad, Mashhad.
چکیده [English]

The purpose of this study is to estimate the cinema demand function and analyzing the factors affecting it in city of Mashhad. By reviewing the theoretical literature, five influential factors of economic, cultural, social, individual and environmental have been identified and the variables related to each factor have been compiled based on a conceptual model. The research was conducted by survey method and based on a conceptual model, a questionnaire consisting of 71 items in the Likert scale was developed to score the variables. The results of the study indicate that the price of cinema tickets has the most negative and significant effect on cinema demand. Among the social factors, the financial and welfare status of the family and parents' education have a positive and significant effect on cinema demand. Among cultural factors, the amount of leisure time has the most positive effect on cinema demand. In addition, this study shows that increasing media use plays a complementary product role rather than a substitute role.Obtained data show the positive and high impact of individuals' income base among social factors affecting the demand for cinema in Mashhad. In general, economic factors, compared to other factors, have the greatest impact.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economics of Art and Literature
  • Cinema demand
  • Factors affecting demand
  • Iran
  • Mashhad

مراجع

منابع و مأخذ
آزما، فریدون (1386). بررسی چگونگی افزایش رغبت تماشاگران به استفاده از سینما، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. 
جعفری‌نژاد، شهرام (1386). بررسی راهکارهای انسجام بخشی به چرخه تولید، توزیع و نمایش آثار سینما‌یی در ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر.
دبیرخانه شورای عالی جوانان‌ (1375). چگونگی پرداختن به فعالیت‌های فراغت بین نوجوانان وجوانان، شورای عالی جوانان، تهران.
مرکز آمار ایران (1394). سالنامه آماری کشور، مرکز آمار ایران.
مرکز آمار خراسان رضوی (1394). سالنامه آماری استان خراسان رضوی، مرکز آمار خراسان رضوی.
شجاعی، یدالله (1385). بررسی عوامل مؤثر بر روی تقاضای سینما در ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه.
 صبری لقا، آذرخش (1378). بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای اوقات فراغت (مورد کاربردی تقاضای سینما درتهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
صفری شالی، رضا (1388). راهنمای تدوین طرح تحقیق، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
علی‌بابایی، یحیی (1387). قشربندی اجتماعی، چاپ اول، همدان: انتشارات نور علم.
کجباف، سینا (1389). برآورد تقاضای رفتن به سینما در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
کریمی، مسیح (1398). سینماهای آمریکا کمترین تعداد تماشاگر را در 23 سال گذشته داشته­اند از سایت:     https://www.zoomg.ir/2018/4/6/273685/us-theaters-lowest-audiences /
گجراتی، دامودار (1392). مبانی اقتصاد سنجی، ترجمۀ حمید ابریشمی، چاپ نهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
گرایی‌نژاد، غلامرضا؛ منیژه هادی‌نژاد و آرزو بختیاری (1389). «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر برتقاضای سینمای ایران»، فصلنامه علمی- پژوهشی نامه پژوهش فرهنگی، شماره 9: 180-147.
موسایی، میثم (1389). اخلاق اقتصادی مردم یزد، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
موسایی، میثم (1390). طرح آسیب‌شناسی، امکان‌سنجی و تدوین اصول طراحی الگوهای مشارکت شهروندان در امور شهری، معاونت اجتماعی ـ فرهنگی شهرداری تهران، مجری: مؤسسه تحقیقات تعاون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
موسایی، میثم و ملیحه شیانی (1386). «تخمین تقاضای خانوار برای رفتن به سینما در 24 استان ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی،  شماره 25: 320-301.
رحیمی، عبدالرحیم و میثم موسایی (1389). «برآورد تابع تقاضای سینما در ایران»، مجله مدیریت فرهنگی، شماره 10:  98-79.
موسائی، میثم (1394). اقتصاد رسانه‌ها،چاپ دوم، تهران:انتشارات سمت.
موسائی، میثم (1386). اصول و مبانی علم اقتصاد، چاپ اول، همدان: انتشارات نورعلم.
موسائی، میثم (1387). تابع تقاضای سینما، کتاب و مطبوعات در ایران، چاپ اول، همدان: انتشارات نورعلم.
موسائی، میثم (1379). اقتصاد فرهنگ، انتشارات «آن»، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
موسائی، میثم (1379). دین و فرهنگ توسعه، چاپ اول، تهران: معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی.
Cameron, S. (2005). “The Demand for Cinema in the United Kingdom”. Journal of Cultural Economics, 14(1), 35–47.
Collins, A., & Hand, C. (2005). “Analyzing Movie going Demand: an Individual-level Cross-Sectional approach”. Managerial and Decision Economics, 26(5), 319–330.
Dewenter, R., & Westermann, M. (2005). “Cinema Demand in Germany”. Journal of Cultural Economics, 29(3), 213–231.
Gambaro, M. Orietta Dessy-Fondazione Debenedetti. (2009), “Demand for Movies in Europe and the Effects of Multiplex Diffusion: A Panel Approach”, Department of Economics and Business - University of Milan Via Conservatoire 7, 20122 Milano.
Kim, S. (2009). “Cinema Demand in Korea”. Journal of Media Economics, 22(1), 36–56.
Kim, S., & Park, D. (2010). Addictive Behavior in C demand: Evidence from Korea. Economic Growth centre Working Paper Series. Nanyang Technological University, Singapore.
 Macmillan, P., & Smith, I. (2001). “Explaining Post-war Cinema Attendance in Great Britain”. Journal of Cultural Economics, 25(2), 91–108.
Ravid, S. A., Wald, J. K., & Basuroy, S. (2006). “Distributors and Film Critics: Does it Take two to Tango?” Journal of Cultural Economics, 30(3), 201–218.
Sisto, A., & Zanola, R. (2004). Rational addiction to cinema? A dynamic panel analysis of European countries. POLIS department’s Working Papers. Department of Public Policy and Public, Choice, Via Cavour, 84, 15100 Alessandria, Italy.
Sisto, A., & Zanola, R. (2005). The Demand for Cinema in Europe: Is VAT Armonization desirable? University of Eastern Piedmont, Department of Public Policy and Public Choice, Italy.
Yamamura, E. (2008). “Socio-Economic Effects on Increased Cinema Attendance: The Case of Japan”. Journal of Socio-Economics, 37(6), 2546–2555.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار