TY - JOUR ID - 142314 TI - تاریخ بیداری زنان؛ بازنمایی مسائل زنان و خانواده در روزنامه نگاری دوران مشروطه JO - فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات JA - JCCS LA - fa SN - 2008-8760 AU - شریفی ساعی, محمدحسین AD - دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران Sharifisaei@ut.ac.ir Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 23 IS - 60 SP - 63 EP - 98 KW - مطالعات زنان KW - مطالعات خانواده KW - جامعه‌شناسی تاریخی KW - جنبش زنان KW - پدرسالاری DO - 10.22083/jccs.2021.310610.3459 N2 -  اولین نسل جنبش زنان در ایران، از اواخر قاجار و انقلاب مشروطه ظهور یافتند. آن‌ها با وقوع مشروطه، صاحب نشریه و روزنامه شدند. این نشریات، تنها رسانه­های فراگیر در ایران عصر قاجار قلمداد می­ شدند. نشریات زنان، مهم‌ترین ابزار آن‌ها برای رساندن صدای خود به جامعه و پیگیری جنبش مطالبه­گری در راستای برابری جنسیتی بود. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی مسائل و مطالبات خانوادگی زنان در مطبوعات عصر مشروطه است. در این راستا، تمام شماره­های باقی‌مانده از هفت نشریه زنان در دوران مشروطه (شامل نشریات «دانش»، «شکوفه»، «زبان زنان»، «نامه بانوان»، «جهان زنان»، «عالم نسوان» و «مجله جمعیت نسوان وطن­خواه») با روش تحلیل مضمون، مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفته است. یافته­های این پژوهش نشان داد که در نشریات زنان در عصر مشروطه، خانواده ایرانی کانون دغدغه ­ها و مطالبات گوناگون بوده است. در این نشریات، سلطه پدرسالاری، ریشه تمام مسائل و مشکلات زنان قلمداد می­شد که پیامد­های گوناگونی چون ازدواج­ اجباری دختران، کودک­ همسری آن‌ها، چندهمسری مردان، طلاق­ های آسان زنان توسط مردان، خشونت­ های خانگی علیه زنان، ممانعت از اشتغال زنان، زنانه­ شدن فقر و گسترش روسپی­گری و امثال آن را برای زنان ایرانی به همراه آورده بود. زنان در نشریات خود در یک نبرد گفتمانی با ایدئولوژی پدرسالاری و مصادیق متعدد آن قرار گرفتند. آن‌ها با تضعیف گفتمان جنسیتی حاکم در عرصه­ های مختلف، می­ کوشیدند که زمینه تغییر قوانین خانواده در کشور را مهیا سازند تا از این طریق، پیامدهای پدرسالاری در زنان و خانواده را مهار کنند. UR - https://www.jccs.ir/article_142314.html L1 - https://www.jccs.ir/article_142314_6861c58bc85ef300ad0ad3b126df44bc.pdf ER -