TY - JOUR ID - 104001 TI - شناسایی گونه‌های مشابه با خبر جعلی و تبیین شاخصه‌های تفاوت بین آن‌ها JO - فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات JA - JCCS LA - fa SN - 2008-8760 AU - ساعی, محمدحسین AU - آزادی, محمدحسین AU - البرزی دعوتی, هادی AD - استادیار علوم ارتباطات دانشگاه صداوسیما، تهران AD - کارشناسی ارشد علوم ارتباطات، دانشگاه صداوسیما (نویسندۀ مسئول) AD - دکتری مدیریت رسانه، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 22 IS - 54 SP - 7 EP - 46 KW - خبر جعلی KW - شایعه KW - پروپاگاندا KW - محتوای ساختگی KW - محتوای دستکاری شده DO - 10.22083/jccs.2020.195907.2881 N2 - عبارت جدید «خبر جعلی» با پدیدار شدن تغییرات گسترده در زیرساخت­ های ارتباطاتی و پدید آمدن رسانه­ های نو و تغییرات بعدی در ساختارها و نهادهای جوامع انسانی، ازجمله در سیاست و اقتصاد، در سال­های اخیر به یکی از مسائل بحث­برانگیز حوزه­های عمومی و دانشگاهی رشته­ های مرتبط با روزنامه ­نگاری، رسانه، ارتباطات و فرهنگ تبدیل شده است. این اصطلاح علمی در مباحث عمومی برای تبیین پدیده­ های مختلفی مورد استفاده قرار می ­گیرد که لزوماً در معنای دقیق کلمه خبر جعلی نیست. فقدان تعریف واضح از اصطلاح خبر جعلی و مواردی که به ­صورت معمول با این اصطلاح علمی اشتباه گرفته می­شوند شناسایی و مقابله با هرکدام از این موارد را دشوار می­کند. این مقاله، با بررسی جامع منابع علمی موجود، انواع گونه­های مشابهی را که بعضاً حتی از سوی افراد دانشگاهی با خبر جعلیْ یکسان در نظر گرفته می­شوند شناسایی کرده است. این گونه­ های مشابه عبارت­اند از: محتوای طنز، نقیضه، محتوای ساختگی، محتوای دست­کاری­شده، پروپاگاندا، محتوای تجاری، محتوای حیله­ گرانه و شایعه. سپس از طریق مصاحبۀ عمیق با 18 نفر از متخصصان حرفه ­ای و دانشگاهی حوزۀ خبر و رسانه، شاخصه ­هایی برای مقایسه و سازمان­دهی مفهومی این پدیده­ های رسانه ­ای به دست آمد که عبارت­اند از: «مؤلف»، «سردبیری»، «محتوا» و «جنس رابطه». در پایان این مقاله، بر اساس شاخصه­های به­ دست ­آمده، به تبیین اصطلاح خبر جعلی و تدوین یک جدول کامل برای بیان روشن تمایزها و تشابه­ ها پرداخته شده است. UR - https://www.jccs.ir/article_104001.html L1 - https://www.jccs.ir/article_104001_89bca47aa2bd0f9bbd7e00a86d64c58e.pdf ER -