تحلیل محتوای گزارش‌های زیست محیطی در مطبوعات ایران براساس معیارهای روزنامه‌نگاری محیط زیست ( EJ )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

2 استادیار علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

3 استاد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

چکیده

چکیده: «روزنامه‌نگاری محیط زیست» به عنوان یکی از رشته‌های جدید با هدف ارتقای سطح آگاهی شهروندان و آموزش مسائل زیست‌محیطی به زبان عمومی در دنیا مورد توجه قرار گرفته و این در حالی است که هنوز مطبوعات ایران حتی یک صفحه ویژه محیط زیست ندارند. لزوم افزایش آگاهی و مشارکت مردم در حفظ محیط زیست توسط خبرنگاران، با توجه به بروز بحران‌های زیست‌محیطی ضروری است. براساس نظریه برجسته سازی و فریمینگ اولویت دادن به مسائل محیط زیست و قاب‌سازی‌های متنوع با رویکرد حرفه‌ای می‌تواند باعث ارتقای سواد زیست محیطی شهروندان و مسئولان و مشارکت آنان در حفظ آن شود. پرسش اصلی پژوهش پیش‌رو این است که «معیارهای حرفه‌ای» روزنامه‌نگاری محیط زیست تا چه اندازه در گزارش‌های زیست محیطی مطبوعات ایران رعایت شده‌اند؟ در این تحقیق، با روش تحلیل محتوا، 200  گزارش زیست محیطی چهار روزنامه ایران، اعتماد، شرق و شهروند در سال 94 بر اساس معیارهای جهانی روزنامه‌نگاری محیط زیست بررسی و با روش سرشماری در قالب 12 مقوله تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که در گزارش‌ها 5/66 درصد معیار «فرایندمداری»، 5/72 درصد «بیان پیامدها»، در 84 درصد «نظرات اساتید» و در 5/66 درصد معیار «ارتباط موضوع با دیگر مناطق جغرافیایی» رعایت نشده و تنها در 5/2 درصد گزارش‌ها از «کاربرد نقشه و چارت» برای آسان سازی اطلاعات استفاده شده است. به‌طور کلی، بین روزنامه‌ها از لحاظ رعایت 12 معیار تخصصی روزنامه‌نگاری محیط زیست تفاوت معنی‌دار وجود دارد و هر کدام از روزنامه‌ها در رعایت برخی معیارها شدت و ضعف داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Media and Sustainable Development, Content Analysis of Environmental Reports in the Press and Explaining the Components of Environmental Journalism

نویسندگان [English]

  • zeinab sharifi 1
  • afsane mozafari 2
  • Ali Delavar 3
  • Ali Akbar Farhangi 3
1 teacher
2 Faculty of Islamic Azad University, Tehran Science Research Branch
3 Faculty of Islamic Azad University, Tehran Science Research Branch
چکیده [English]

"
"Environmental journalism" has been considered as one of the new disciplines aimed at raising citizens' awareness and teaching environmental issues in the world language, while the Iranian press still does not have a special environmental page. Increasing  awareness and participation of people in environmental protection by journalists is necessary due to the occurrence of environmental crises.
Based on Agenda-Setting.T , Giving priority to environmental issues can enhance attention of people, the environmental literacy of citizens and authorities and their contribution to environmental protection.The main question of the present research is that the "professional criteria" of environmental journalism have been respected in the environmental press reports of Iran?
In this research, with a quantitative content analysis methodology, 200 environmental reports of four newspapers in Iran, Etemad, East and Shahrvand in 1994, were analyzed based on the global criteria of environmental journalism of  Vybek Rogrener and analyzed by 12 variables
The findings show that 66.5 percent of the "process-oriented" criteria, 72.5 percent "expressing outcomes", 84 percent of the "opinion of the professors", and 66.5 percent of the "topic relevance to other geographic regions" are not met, and only in 2.5% of the reports use the "map and chart application" to facilitate information. In general, there are significant differences between newspapers in terms of the 12 criteria of environmental journalism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • content analysis
  • Environmental Reports
  • Press
  • Environmental journalism
  • Media

مراجع

احمدی مزرعه خطیری، مرتضی (1392). نحوه پوشش مطالب مربوط به آلودگی هوای کلان شهرهای ایران در مطبوعات: تحلیل محتوای پنج روزنامه ایران، کیهان، همشهری، مردم سالاری و آرمان روابط عمومی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات.
الیوت، جنیفر. ای، بالان، احمد (1378). «بررسی مفاهیم توسعه پایدار»، تهران: ماهنامه جهاد، شماره 219 و 218.
بدیعی، نعیم و حسین قندی (1383). روزنامه‌نگاری نوین، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
جعفری، ابراهیم (1376). ارتباطات اجتماعی و توسعه پایدار با تأکید بر نحوه نگرش روزنامه‌نگاران و کارشناسان در رابطه با حفظ منابع طبیعی و محیط زیست، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی. دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات. دانشگاه علامه طباطبائی.
حسین‌زاده دلیر، کریم (1380). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، تهران: چاپ اول، انتشارات سمت.
خانیکی، هادی (1395). مصاحبه عمقی در مورد روزنامه‌نگاری محیط زیست، تهران.
داوس، دی ای (1376). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.
رایف، دانیل و دیگران (1385). تحلیل پیام‌های رسانه‌ای، ترجمه مهدخت بروجردی علوی، تهران: انتشارات سروش.
سورین، ورنر و تانکارد، جیمز (1381). نظریه‌های ارتباطات، ترجمة علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران.
علمداری، مهرداد (1388). «فریمینگ یا قاب‌بندی چیست؟»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 13.
غریب‌زاده، زینب (1390). نقش تلویزیون در ارتقای فرهنگ زیست‌محیطی مردم: بررسی دیدگاه‌های متخصصان ارتباطات و محیط زیست، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی. دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات. دانشگاه علامه طباطبائی.
قدیمی، اکرم ( 1395).  «نقش رسانه‌ها در عمومی سازی علم»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات،  شماره 42.
کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
کوثری، مسعود (1387). روش کیفی، کتاب رهیافت و روش در علوم سیاسی به اهتمام عباس منوچهری، تهران: نشر سمت.
کیا، علی‌اصغر و مهدی رشکیانی (1385). مبانی برجسته‌سازی رسانه‌ها. تهران: شرکت تعاونی.
محبوبی، لعیا (1391). جایگاه روزنامه‌نگاری محیط زیست در ایران چگونگی بازتاب رویدادهای زیست محیطی سال 1389 در روزنامه‌های ایران، همشهری و مردم سالاری، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات.
معتمدنژاد، کاظم (۱۳۸۳). وسایل ارتباط جمعی، تهران: نشر علامه طباطبائی.
نصیری، حسین (1379). توسعة پایدار: چشم‌انداز جهان سوم، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
ویمر راجردی، و دومینک، جوزف آر (۱۳۸۹). تحقیق در رسانه‌های جمعی، تهران: انتشارات سروش.
 
Acharya, K., & Fredrik, F., (2010). The Green Pen:Environmental Journalism in India and South Asia, New Delhi: Sage Publication.
Aram, A. (2012). Why Do Media Academics Keep Off Environmental Reporting?. Asia Pacific Media Educator. 22(2): 243-252.
Bourassa, E., Amend, W., & Secko, D. (2013). A thematic review and synthesis of best practices in environment journalism. Journal of Professional Communication 3(1): 39–65.
Elmer, C., Badenschier, F., & Wormer, H. (2008). Science for everybody? How the coverage of research issues in German newspapers has increased dramatically. Journalism & Mass Communication Quarterly.85: 878–893.
Frome, M. (1998). Green Ink: An Introduction to Environmental Journalism. Salt Lake City, UT: University of Utah Press.
Giannouis, C., Closifm, B., & Constantina, S. (2010). "Newspaper Reporters Priorities and Beliefs about Environment Journalism: an Application of Q-Methodology", Science Communication, Vol.2,No.4, Pp.425-466.
Mc Quail, D. (1992). mass communication Teory,London:Sage,publication.
Neidhardt, F. (2010). Selbststeuerung der Wissenschaft: Peer review [Self-regulation of science: Peer review].In: Simon D, Knie A and Hornbostel S (eds) Handbuch Wissenschaftspolitik. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, pp. 280–292.
Oxman, A.D., Guyatt, G.H., Cook, D.J., Jaeschke, R., Heddle, N., & Keller, J. (1993). An index of scientific quality for health reports in the lay press. Journal of Clinical Epidemiology 46(9): 987–1001.
Sachsmann ,D.B. & Myer Valenti, J. (2015). Environmental reporters. In: Hansen A and Cox R (eds) The Routledge Handbook of Environment and Communication. London; New York, NY: Routledge, pp. 158–167.
Schwitzer, G. (2008). How do US journalists cover treatments, tests, products, and  procedures? An evaluation of 500 stories. PLOS Medicine 5: e95.  doi:10.1371/journal.pmed.0050095.
Wiebke Rögener, W., & Wormer, H. (2015). Defining criteria for good environmental journalism and testing their applicability: An environmental news review as a first step to more evidence based environmental science reporting.24(3): Public Understanding of Science, 0963662515597195.
http://www.healthnewsreview.org; Schwitzer, 2008; Wilson et al., 2009
https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_journalism
http://www.hamshahritraining.ir/news-3763.aspx

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار